Cảnh báo núi lửa phun trào có thể đẩy nhân loại đến bờ vực thảm hoạ

NASA đã xác nhận rằng vụ phun trào núi lửa gần đây ở Tonga mạnh gấp hàng trăm lần quả bom nguyên tử ném xuống Hiroshima trong Thế chiến 2. Hơn 4/5 dân số Tongan đã bị ảnh hưởng bởi trận sóng thần sau đó và hậu quả của nó. 

Trước đây, nhiều người tin rằng vụ phun trào núi lửa càng lớn thì hậu quả sẽ càng tồi tệ hơn. Tuy nhiên, nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Communications của Đại học Cambridge cho thấy chúng ta đang tập trung quá nhiều vào các vụ phun trào quy mô lớn. Các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Rủi ro Hiện sinh (CSER) của trường đại học Anh lập luận rằng quá ít sự chú ý được dành cho các vụ phun trào cỡ vừa, mặc dù các vụ phun trào này cũng tiềm ẩn nguy cơ rất lớn.

Họ đã xác định được bảy điểm, nơi các cụm núi lửa nhỏ, đang hoạt động nằm gần cơ sở hạ tầng quan trọng. Những khu vực này bao gồm Đài Loan, Bắc Phi, Bắc Đại Tây Dương và một phần của Tây Bắc Mỹ.

Tiến sĩ Lara Mani, tác giả chính của báo cáo, kêu gọi thế giới hãy "thay đổi cách chúng ta nhìn nhận về nguy cơ từ thảm họa núi lửa". Cô nói: "Chúng ta cần loại bỏ suy nghĩ về những vụ phun trào khổng lồ hủy diệt thế giới, như được miêu tả trong các bộ phim của Hollywood. Trên thực tế, những vụ phun trào với cường độ thấp hơn mới là thứ đẩy chúng ta đến thảm họa".

Tiến sĩ Mani nói thêm: "Ngay cả một vụ phun trào nhỏ cũng có thể phun ra đủ tro hoặc tạo ra chấn động đủ lớn để phá vỡ các mạng lưới trung tâm của chuỗi cung ứng và hệ thống tài chính toàn cầu".

Chỉ số Bùng nổ Núi lửa (VEI) là thước đo độ mạnh của phun trào, có giá trị lớn nhất là 8. Lần phun trào gần đây nhất đo được ở mức 8 là Vụ phun trào Taupo vào khoảng 26.500 năm trước Công nguyên ở New Zealand. Trong khi đó, vụ phun trào gần đây nhất đo được mức 7 trên VEI là vụ phun trào Núi Tambora vào năm 1815.

Tiến sĩ Mani và các đồng nghiệp cho rằng những vụ phun trào nhỏ hơn, khoảng mức 5 trên VEI, cũng có thể dễ dàng gây ra thảm họa hủy diệt. Khi núi Pinatubo phun trào vào năm 1991, nó đo được mức 6 trên VEI, nhưng khoảng cách của nó với cơ sở hạ tầng quan trọng là khá xa, có nghĩa là nó gây ra ít thiệt hại hơn. Trong khi đó, vụ phun trào năm 2010 của núi lửa Eyjafjallajökull, Iceland có quy mô nhỏ hơn núi lửa Pinatubo 100 lần, nhưng gây ra thiệt hại lớn hơn do gió Tây Bắc mang theo những đám mây tro bụi vào đất liền, khiến không phận châu Âu bị đóng cửa.