Cây cà phê giống bất ngờ tăng giá ở Đắk Lắk, vì sao vậy?

Tại khu vực xung quanh Viện Khoa học kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên (xã Hòa Thắng, TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) có hàng chục cơ sở kinh doanh cây giống. 

Qua khảo sát, các cửa hàng đều đã chuẩn bị lượng lớn cây giống để phục vụ khách hàng, thế nhưng số lượng cây giống cà phê thì không còn nhiều. 

Khi được hỏi mua giống cà phê để trồng trên diện tích 3 ha tại một cửa hàng trong khu vực này, chủ cửa hàng chỉ vào chỗ trưng bày cây cà phê giống và cho biết: “Còn chừng này thôi, các anh mua số lượng lớn thì không có”. 

Đến các cửa hàng khác thì hầu hết cũng không còn nhiều cây giống cà phê hoặc phần lớn đã được đặt hàng, số ít cây giống còn lại thì cây nhỏ, lá bị xoăn.

Các chủ cơ sở kinh doanh ở đây cho biết, những năm gần đây, chưa có khi nào "cháy" hàng cây cà phê giống như năm nay. 

Cũng vì hiếm hàng nên giá cây cà phê giống cũng tăng lên nhiều. Cụ thể, giá cà phê thực sinh ở đây chủ yếu được bán giá 4.000 – 6.000 đồng/cây, cà phê ghép có giá từ 14.000 – 16.000 đồng/cây. Một số cửa hàng bán giá "mềm" hơn khoảng 500 đồng/cây so với mặt bằng chung. Giá cà phê giống hiện tại ở đây cao hơn khoảng 1.500 – 2.000 đồng/cây so với thời điểm mới bắt đầu mùa mưa.

“Diện tích đất để trồng mới cà phê còn rất ít, nếu người dân mở rộng thêm diện tích thì rất dễ xâm hại đến đất rừng. Theo quy định mới của Liên minh châu Âu (EU), sản phẩm như cà phê nếu xuất xứ từ vùng đất có rừng bị tàn phá, suy thoái sau ngày 31/12/2020 sẽ không được xuất khẩu vào thị trường này” - TS. Phan Việt Hà, Phó Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên.

Giá bán cây cà cà phê giống thực sinh năm nay ở Đắk Lắk dao động ở mức 4.000 - 6.000 đồng/cây.

Theo TS. Phan Việt Hà, Phó Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên, ba năm trở lại đây, mỗi năm Viện cung ứng 5 - 6 tấn hạt, 1,5 triệu cây giống cà phê phục vụ trồng cho 5.000 ha. Năm nay, cà phê giống vẫn giữ nguyên giá cung ứng ở mức 3.500 – 4.000 đồng/cây thực sinh và 8.000 đồng/cây ghép. 

Giá cây cà phê giống ở đây luôn cao hơn một ít so với các cơ sở cây giống tư nhân bên ngoài vì chi phí quản lý, nghiên cứu, nhưng nguồn gốc cây giống rõ ràng, có vườn đầu dòng, chất lượng được bảo đảm. Theo lãnh đạo Viện, người dân không nên tùy tiện mở rộng diện tích mà chỉ nên trồng tái canh ở những diện tích nằm trong quy hoạch, trồng thay thế những vườn cà phê xấu, già, năng suất thấp.

Tình trạng khan hàng, tăng giá cà phê giống khiến nông dân gặp khó do chi phí sản xuất tăng cao. Ông Trần Đức Ninh (xã Băng Adrênh, huyện Krông Ana) cho biết, năm nay, gia đình ông trồng dặm lại 5 sào cà phê bị chết cục bộ. 

Cần khoảng 300 cây cà phê giống, nhưng ông phải đi mấy cửa hàng mới chọn được cây giống vừa ý và phải chấp nhận mua giá cao (5.000 đồng/cây). Theo ông, những hộ trồng mới, hoặc tái canh diện tích lớn thì chi phí sẽ tăng rất lớn do cây giống và các vật tư khác đều có giá cao, trong khi chưa biết giá cà phê những năm tới thế nào, nên có thể có những rủi ro.

Theo số liệu của ngành nông nghiệp, Đắk Lắk hiện có 202.000 ha cà phê. Diện tích này chủ yếu đang thời kỳ kinh doanh và đang ổn định trong những năm gần đây. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng khan hiếm hàng, tăng giá cà phê giống thời điểm này là do giá cà phê tăng cao nên người dân tập trung trồng tái canh ở những diện tích già cỗi và những diện tích đất trước đây đã phá cà phê để trồng các loại cây khác, thậm chí có một số hộ đầu tư trồng mới. 

Trong khi đó, nguồn cung cây giống không tăng. Tình trạng "cháy" hàng cũng dẫn đến những rủi ro do cây giống không đảm bảo chất lượng, không được khảo nghiệm công nhận. 

Do đó, để có cây giống cà phê tốt, bà con nông dân nên đến những cơ sở kinh doanh cây giống uy tín, kiểm tra kỹ chất lượng cây giống, bầu giống và cải tạo đất, khử mầm bệnh trong đất theo trình tự và thời gian quy định. Khi đất sạch mầm bệnh mới tiến hành đặt giống để hạn chế tỷ lệ cây bị chết.