'Chàng trai Việt nhiễm chất độc da cam là anh hùng'

Nữ đạo diễn 29 tuổi người Mỹ Courtney Marsh là người chỉ đạo sản xuất bộ phim tài liệu Chau, beyond the Lines được lọt vào Top 5 đề cử tranh giải phim tài liệu ngắn xuất sắc nhất tại Oscar 2016. Việc đi tới "vòng chung kết" của Oscar là niềm vui không ngờ của cả ê kíp làm phim lẫn khán giả Việt. Nhiều hy vọng được gửi gắm với niềm tin bộ phim về con người Việt Nam sẽ có cơ hội đoạt tượng vàng Oscar danh giá.

Bộ phim xoay quanh chàng thanh niên Lê Minh Châu, nạn nhân chất độc da cam. Anh bị dị tật ở tay và chân nhưng có niềm đam mê hội họa và tài năng vẽ tranh bằng miệng.

Courtney Marsh đã nảy ra ý định làm phim về  cuộc đời của cậu bé tên Châu từ khi cô còn là sinh viên và trong một dịp đến thăm làng Hòa Bình - nơi các em bị ảnh hưởng chất độc dioxin sinh sống. Ấn tượng và xúc động trước nghị lực vươn lên của Lê Minh Châu, cô gái người Mỹ đã bắt tay vào làm bộ phim tài liệu ghi lại những cảnh chân thực về cuộc sống của chàng thanh niên người Việt giàu ý chí này. 

Phim bắt đầu được ghi hình từ năm 2007, đến năm 2014 hoàn tất. Khi được đưa đi tranh giải tại Oscar, phim đã nhận được nhiều chú ý từ khán giả quốc tế. Bộ phim từng được vinh danh tại Liên hoan phim Mỹ và giành chiến thắng giải Phim tài liệu ngắn xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Austin.

Nữ đạo diễn Courtney Marsh trong lần đến thăm làng Hòa Bình

Trao đổi với nữ đạo diễn Courtney Marsh, chúng tôi được nghe chị tâm sự về quãng thời gian làm bộ phim Chau, beyond the Lines với những ấn tượng về chàng họa sỹ Lê Minh Châu.

- Xin chào đạo diễn Courtney Marsh. Được biết bộ phim tài liệu "Chau, beyond the Lines" do chị chỉ đạo sản xuất đã lọt top 5 đề cử phim tài liệu ngắn xuất sắc nhất Oscar 2016, chị cảm thấy thế nào khi nhận được tin này?

Tôi rất vui mừng và không ngờ mình có một được một vinh dự lớn như vậy, bởi thời gian tôi hoàn thành bộ phim chưa được bao lâu. Thật tiếc vì đây là phim tài liệu nên không nhiều người biết về bộ phim này.

- Vì đâu một nữ đạo diễn người Mỹ trẻ tuổi lại có cảm hứng làm một phim tài liệu về nạn nhân chất độc da cam tại Việt Nam?

Thực tế tôi không biết nhiều về nạn nhân chất độc da cam, đặc biệt những em nhỏ ở Việt Nam. Khi đến đất nước bạn vào năm 2007 và tới thăm làng Hòa Bình, tôi đã gặp nhiều thanh thiếu niên và các em nhỏ ở đó. Chúng tôi đã trở thành bạn bè của nhau dù ngôn ngữ khác biệt. Một trong số những người tôi gặp là cậu thanh niên tên Lê Minh Châu.

Sự thực tôi muốn làm một bộ phim về con người và cuộc đời của Châu chứ không đơn giản nói đến chuyện chất độc da cam. Chất dioxin đã gây nên khuyết tật cho nhiều người ở Việt Nam thời kỳ trước và sau chiến tranh nhưng bộ phim này chỉ nói về một nạn nhân chất độc da cam là Lê Minh Châu, cậu ấy đã vươn lên trở thành nghệ sỹ.

Lê Minh Châu là nhân vật chính trong phim

- Chị có thể kể lại cơ duyên đưa chị đến với nhân vật Lê Minh Châu trong bộ phim này được không? Điều gì ở Lê Minh Châu khiến chị muốn làm một bộ phim về chàng thanh niên người Việt này?

Năm 2007, khi gặp Châu, tôi cảm thấy mình có nhiều nét tương đồng với cậu thanh niên này vì bản thân cũng mơ ước trở thành một nghệ sỹ.

Cậu ấy muốn làm những việc lớn lao nhưng rất khó thực hiện vì những khuyết tật do chất độc da cam gây nên ở chân và tay. Nhiều người đã phải bỏ dở ước mơ đó nhưng Châu là một nhân vật khiến người ta phải học tập. Cậu ấy là một anh hùng vì cậu ấy là con người thực, dám nỗ lực để biến ước mơ thành thật. Có thể một số người sẽ nghi ngờ khả năng của cậu ấy nhưng cậu vẫn biết cách giải quyết mọi khó khăn để tạo ra những bức tranh xuất sắc được vẽ bằng miệng.

- Gọi Lê Minh Châu là một anh hùng, vậy chị ấn tượng nhất điều gì ở chàng thanh niên này khi làm phim?

Một trong những điều tôi ấn tượng nhất trong bộ phim tài liệu này là phần cuối của phim khi Châu nói về Phúc Lộc Thọ biểu tượng cho may mắn, sức khỏe và tuổi thọ. Đây là một chi tiết tôi rất thích vì nó cho thấy cách mà Châu đã trưởng thành trong hơn 8 năm tôi quay bộ phim tài liệu này. Còn về tính cách mà tôi yêu mến nhất ở Châu là tính kiên trì của cậu ấy và một nụ cười đẹp.

- Qua bộ phim tài liệu này, chị muốn gửi thông điệp gì đến người xem?

Nếu chúng ta nhìn vào cuộc sống theo cách mà Châu đã làm, chúng ta có thể tạo cho mình cảm hứng trong mọi việc làm. Cậu ấy đã dạy cho chúng ta hãy tập trung vào những gì bạn có trong cuộc sống, đừng chú ý đến những thứ bạn không có. Nếu bạn làm được điều này, bạn sẽ đạt được những ước mơ cao nhất của mình.

- Chị có thể chia sẻ về hiệu quả của bộ phim tài liệu này đã tác động ra sao ở đất nước Mỹ?

Tôi không dám chắc tất cả các khán giả ở Mỹ sẽ xem bộ phim này nhưng tôi hy vọng câu chuyện sẽ truyền cảm hứng cho mọi người, sẽ là cầu nối về giáo dục lẫn tri thức để mọi người biết thêm về Việt Nam và những tác hại lâu dài của chất độc da cam. Điều cốt lõi tôi mong bộ phim này sẽ là động lực cho những người như Châu, biết phấn đấu và thực hiện ước mơ của mình dù bị ảnh hưởng bởi chất dioxin tàn ác.

- Theo chị, lý do gì quan trọng nhất giúp bộ phim "Chau, beyond the Lines" được đánh giá cao trước thềm trao giải Oscar 2016 ở hạng mục phim tài liệu?

Bộ phim "Chau, beyond the Lines"  ban đầu nằm trong Top 10 phim tài liệu ngắn xuất sắc nhất tranh giải Oscar 2016, sau đó tiếp tục vào Top 5.

Theo tôi lý do bộ phim được lọt vào Top 5 đề cử Oscar vì Lê Minh Châu là một người thực sự tuyệt vời và khán giả xem phim đều yêu mến cậu ấy. Châu đã chiến đấu cho giấc mơ của mình và đạt được ước mơ đó. Đây là một điều không thể tin nổi. Tôi chỉ cố gắng ghi hình và tạo ra một bộ phim trung thực cho thấy nhân vật có thật là Lê Minh Châu. Cậu ấy mới là lý do giúp cho bộ phim được vinh danh chứ không phải tôi.

- Chị có muốn làm một bộ phim nào khác về những số phận hẩm hiu ở ngoài nước Mỹ hay không?

Chắc chắn trong tương lai tôi muốn làm một bộ phim khác ở Việt Nam vì tôi yêu đất nước các bạn rất nhiều. Việt Nam luôn ấm áp và gần gũi trong trái tim tôi.

Cám ơn chị về cuộc trò chuyện!