Chứng cứ trong vụ án hiếp dâm được xác định như thế nào?

Trước đây, trong Bộ luật Hình sự (BLHS) 1999, tội hiếp dâm được quy định tại Điều 111 chỉ có khái niệm giao cấu. Tuy nhiên, tại Điều 141 BLHS 2015 (có hiệu lực thi hành từ 1/1/2018), hành vi hiếp dâm có thêm khái niệm "quan hệ tình dục khác" (tức có thể bằng miệng, hậu môn...).

Chiểu theo điều luật, luật sư Trần Minh Hùng (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết: "Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân thì bị phạt tù từ 2-7 năm. Người phạm tội còn có thể bị phạt đến 20 năm tù hoặc chung thân; cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề tối đa 5 năm".

Tội hiếp dâm được xem là tội phạm có cấu thành hình thức. Do đó, việc đánh giá tội phạm đã hoàn thành việc giao cấu về mặt sinh lý hay chưa không phải là yếu tố để định tội danh.

Vậy việc định danh tội này sẽ phụ thuộc vào những chứng cứ nào?

Chủ thể tội hiếp dâm không chỉ bao gồm nam giới, nữ giới có hành vi này vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Ảnh: DailyMail.

Theo luật sư Trần Minh Hùng, chứng cứ quan trọng nhất trong các vụ án hiếp dâm là dựa vào kết quả giám định. Vì kết quả giám định sẽ xác định xem tinh trùng, tinh dịch và các vết tích của người thực hiện hành vi hiếp dâm có trong âm đạo hay còn trên cơ thể của người bị hiếp dâm hay không. Đây được xem là một trong những chứng cứ quan trọng nhất để cơ quan có thẩm quyền khởi tố vụ án, khởi tố bị can.

Theo khoa học, tinh trùng có thể sống trong tử cung người phụ nữ khoảng từ 24 giờ đến 72 giờ, sau 72 giờ thì hầu như không còn. Vậy nên trong trường hợp vụ án đã xảy ra một thời gian, không còn tìm thấy tinh trùng thì phải căn cứ vào những chứng cứ khác.

Luật sư Hùng cho rằng lời khai của bị hại chỉ là một trong các chứng cứ cần xem xét chứ không phải là chứng cứ duy nhất để buộc tội.

Để xem xét trách nhiệm hình sự đối với tội phạm này, ngoài kết quả giám định thì cần phải dựa vào lời khai bị hại, lời khai bị can, nhân chứng, camera, thực nghiệm điều tra, khám nghiệm hiện trường, đối chất và các hoạt động tố tụng khác để làm sáng tỏ vụ việc.

Ngoài ra, cơ quan tố tụng phải chứng minh được người thực hiện hành vi đã dùng vũ lực hay đe dọa dung vũ lực, ép buộc… để hiếp dâm trái với ý muốn của nạn nhân vì có nhiều trường hợp thuận tình quan hệ xong quay lại tố hiếp dâm là điều xảy ra nhiều trong cuộc sống.