Có phải khu "đất vàng" 152 Trần Phú "vô chủ", khó thu hồi?

Như trước đó Dân Việt đã thông tin, sau hơn một tháng nhận nhiệm vụ thu hồi khu "đất vàng", UBND Quận 5 đã bất ngờ gửi công văn số 1059/UBND-TNMT đến Sở Tài nguyên Môi trường với nội dung kiến nghị hỗ trợ xác định đối tượng bàn giao khu đất 152 Trần Phú. Việc này dấy lên nghi ngại, liệu khu đất vàng 152 Trần Phú "vô chủ" nên sẽ khó thu hồi hay vì lý do nào khác?

Vẫn chưa xác định rõ cá nhân sai phạm liên quan đến Vinataba

Hoạt động đầu tư xây dựng của Tổng công ty thuốc lá Việt Nam (Vinataba) được nhắc đến tại Thông báo số 1871/TB-TTCP về việc chấp hành pháp luật trong quản lý, sử dụng vốn và tài sản, thoái vốn và tái cơ cấu tại Vinataba. Đây là thông báo sau khi Tổng Thanh tra Chính phủ ban hành Kết luận thanh tra số 966/KL-TTCP về nội dung thanh tra.

Trong đó, khu đất 152 Trần Phú là 1 trong 2 dự án được nhắc đến với loạt sai phạm "vượt mặt" Thủ tướng.

Cụ thể, tại Thông báo này Thanh tra Chính phủ cho biết, Vinataba đã không thực hiện đánh giá lại tài sản, là không đúng quy định về quản lý tài sản doanh nghiệp Nhà nước. Nội dung Kết luận khẳng định, Vinataba đã làm trái chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, vi phạm pháp luật về chuyển nhượng tài sản doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100%.

Khi chuyển nhượng 30.927m2 đất tại 152 Trần Phú, Vinataba không xin phép Thủ tướng Chính phủ, không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, có nguy cơ thất thoát tiền của Nhà nước, của doanh nghiệp.

Cũng tại Thông báo số 1871, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ trách nhiệm thuộc về Hội đồng thành viên, Chủ tịch HĐTV, Tổng giám đốc, Ban Lãnh đạo Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam.

Từ kết quả trên, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chủ trì cùng Bộ Tài chính, UBND thành phố Hồ Chí Minh, Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam và các Bộ, ngành liên quan thu hồi 30,927m2 đất tại 152 Trần Phú.

"Trong quá trình thực hiện nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm hoặc đến ngày 31/12/2023 chưa thực hiện được việc thu hồi thì chuyển cơ quan điều tra, Bộ Công an để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật", Thông báo của Thanh tra Chính phủ kiến nghị.

Theo tài liệu Dân Việt có được, 31/5/2023, Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam đã thực hiện xem xét trách nhiệm theo Kết luận Thanh tra số 966/KL-TTCP. Cuộc họp bao gồm cả các đại diện của Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.

Tại cuộc họp, Chủ tịch HĐTV Vinataba Hồ Lê Nghĩa cho rằng, việc góp vốn vào dự án 152 Trần Phú diễn ra trong giai đoạn 2007 đến 26/5/2014, trong khi ông Nghĩa về công tác tại Vinataba từ ngày 1/1/2015. Do đó, Chủ tịch HĐTV Vinataba bác bỏ trách nhiệm liên quan đến kiến nghị của Thanh tra Chính phủ về dấu hiệu sai phạm.

Theo ông Nghĩa, đa số nội dung trong Kết luận thanh tra số 966/KL-TTCP đã được thực hiện xem xét, xử lý trách nhiệm, ngoại trừ nội dung liên quan đến Dự án 152 Trần Phú đang tập trung cho công tác thu hồi theo Kết luận thanh tra, sẽ thực hiện xem xét trách nhiệm khi hoàn thành thu hồi hoặc theo yêu cầu của cấp có thẩm quyền.

Vấn đề là hiện đơn vị chủ trì thực hiện thu hồi là UBND quận 5 đang loay hoay và phải nhờ tới sự hỗ trợ của Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố để xác định lại đối tượng bàn giao. Trong khi cả hai doanh nghiệp liên quan trực tiếp gồm Vina Alliance và Vinataba đều có lý do né tránh, khiến khu đất 30,927m2 chưa thể bàn giao.

Như vậy, khó có thể trả lời thời điểm nào công tác thu hồi được hoàn thành, đồng nghĩa với câu trả lời cho việc khi nào trách nhiệm của các cá nhân, tập thể liên quan đến vi phạm tại "đất vàng" 152 Trần Phú bị xem xét chưa được xác định. Trừ khi cấp có thẩm quyền yêu cầu, hoặc chuyển cơ quan điều tra Bộ Công an như kiến nghị của Thanh tra Chính phủ.

Quy trình truy trách nhiệm bị kéo dài

Ngày 19/2/2024, Thanh tra Chính phủ có báo cáo số 219/TTCP-C.V gửi Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái về kết quả thực hiện Kết luận thanh tra số 966/KL-TTCP.

Theo báo cáo, ngày 10/1/2024, Vinataba đã báo cáo Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp danh sách tập thể, cá nhân thực hiện kiểm điểm, xử lý kỷ luật và đề nghị Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước có ý kiến chỉ đạo thuộc thẩm quyền. Đồng thời, Vinataba cũng đang chờ chỉ đạo của Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước.

Việc Vinataba chờ đợi chỉ đạo của Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước cũng được nhắc tới tại báo cáo ngày 17/1/2024 của Vinataba gửi Thanh tra Chính phủ.

Cần nhắc lại, ngoài nội dung sai phạm tại khu đất 152 Trần Phú, Thanh tra Chính phủ còn chỉ ra hàng loạt vi phạm diễn ra tại Vinataba. Tại cuộc họp với Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước, Chủ tịch HĐTV Hồ Lê Nghĩa cho biết đã có 12 tập thể, 123 cá nhân được đưa ra kiểm điểm nhưng chỉ có 5 cá nhân nhận hình thức phê bình nghiêm khắc, còn lại nhận hình thức rút kinh nghiệm.

Đối với những nội dung tồn tại, hạn chế, thiếu sót được chỉ ra tại Kết luận Thanh tra số 966 (trừ vi phạm tại khu đất 152 Trần Phú), bản thân ông Hồ Lê Nghĩa cũng xin rút kinh nghiệm trong việc lãnh đạo, chỉ đạo điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh của Vinataba.

Việc này được Phó Chủ tịch Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp Nguyễn Ngọc Cảnh tán thành. Kết luận tại hội nghị, ông Cảnh nhận xét, nội dung kiểm điểm của ông Hồ Lê Nghĩa và các ý kiến đã bám sát nội dung theo Kết luận thanh tra.

Nhận xét này được đưa ra trong bối cảnh nhiệm vụ trọng tâm nhất là thu hồi 30,927m2 đất dự án 152 Trần Phú vẫn bị bỏ ngỏ.

Trong báo cáo ngày 19/02/2024 Thanh tra Chính phủ chỉ ra, Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chưa báo cáo kết quả thực hiện xem xét trách nhiệm, và có hình thức kỷ luật theo quy định của pháp luật đối với tập thể, cá nhân tại Tổng Công ty Thuốc lá đã để xảy ra những thiếu sót, vi phạm nêu tại Kết luận thanh tra thuộc thẩm quyền quản lý của Ủy ban.

Như vậy, có thể thấy công tác thực hiện xem xét trách nhiệm bị chậm trễ, đặc biệt là đối với vi phạm liên quan đến khu đất 152 Trần Phú, khiến Thanh tra Chính phủ phải "thúc giục".

Theo đó, tại báo cáo 219 ngày 19/2/2024, Thanh tra Chính phủ cho rằng còn một số nội dung kết luận, kiến nghị chưa được thực hiện dứt điểm, hoặc báo cáo chưa rõ. Do đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, Tổng công ty thuốc lá Việt Nam theo thẩm quyền khẩn trương thực hiện dứt điểm việc kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo đúng quy định của Đảng và Nhà nước đối với tổ chức, đơn vị, cá nhân có khuyết điểm, vi phạm nêu tại Kết luận thanh tra.

Quá trình thực hiện thu hồi 30,927m2 đất tại 152 Trần Phú, TP.Hồ Chí Minh, Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước với vai trò chủ trì nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm thì chuyển cơ quan điều tra Bộ Công an để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

Qua hàng loạt vụ việc và hành vi trên, thấy rõ Hội đồng thành viên của Vinataba đã ra quyết định dẫn đến thiệt hại tài sản Nhà nước tại Khu đất 152 Trần Phú, nhưng đến nay vẫn không ai chịu trách nhiệm về vi phạm pháp luật nghiêm trọng nêu trên.