Còn nặng cơ chế xin - cho

Ông Lê Khắc Thọ - Vụ phó Vụ Công nghiệp nặng – Bộ Công Thương cho biết, quý I/2011, Tập đoàn Than – Khoáng sản (TKV) đã xử lý 417 điểm than khai thác trái phép. Riêng trên địa bàn TP.Hạ Long đã triệt phá trên 100 lò khai thác, điểm thu gom than trái phép, thu giữ hàng chục phương tiện, gần 1.000 tấn than các loại, xử phạt hành chính trên 700 triệu đồng.

Việc cấp phép khai thác khoáng sản ở nhiểu địa phương còn bị buông lỏng (ảnh minh hoạ)

Một số hành vi tham nhũng đã bị tố giác, khởi tố điều tra như vụ một số cán bộ Công ty Than Quang Hanh lập chứng từ khống thanh toán; vụ khai thác trái phép tại mỏ than Mạo Khê Tết 2010; vụ gian lận chất lượng than tiêu thụ tại Công ty kho vận Hòn Gai…

“Phân cấp quản lý nhà nước về khoáng sản, nhất là việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản còn thiếu chặt chẽ, chưa phù hợp với năng lực quản lý ở các địa phương, nên gây thất thoát tài nguyên, nảy sinh tiêu cực”- ông Thọ nhấn mạnh.

Nói về những tồn tại trong công tác quản lý, ông Trịnh Xuân Bền - Cục phó Cục Địa chất và Khoáng sản (Bộ TNMT) cho rằng, việc cấp phép hoạt động khoáng sản nặng cơ chế xin – cho, dẫn đến tình trạng đầu cơ. Cơ chế xin- cho tồn tại từ khâu đánh giá trữ lượng mỏ đến khâu khai thác khoáng sản, cấp phép.

Nội dung phân cấp thẩm quyền cấp phép khai khoáng chưa hợp lý dẫn tới việc trong vòng 4 năm (2005-2009), các địa phương đã cấp tổng cộng 4.000 giấy phép, gấp 10 lần số lượng giấy phép do T.Ư cấp trong phạm vi cả nước.

Việc gia hạn, cho phép doanh nghiệp xuất khẩu khoáng sản thô trong thời gian vừa qua dẫn tới tình trạng một số doanh nghiệp có tư tưởng ỷ lại vào nhà nước, không chịu đầu tư xây dựng nhà máy chế biến sâu, lãng phí, hệ số thu hồi khoáng sản thấp.

“Cơ chế xin- cho có thể là mảnh đất màu mỡ nảy sinh tham nhũng” – Đại sứ Thụy Điển Herstrom nhấn mạnh. Đại sứ Thụy Điển chỉ ra, hậu quả nhãn tiền của tham nhũng, tiêu cực, có thể thấy trong lĩnh vực quản lý, khai thác than. Tỷ lệ thất thoát cao khiến một nước mạnh về than như Việt Nam sẽ phải nhập than vào năm 2012 cho tiêu thụ trong nước.

Hoàng Long