Cứ nói giá heo có lời, có ai biết người nuôi heo Việt Nam đối mặt với thách thức gì không?

Tuy nhiên, mức độ liên kết vẫn còn lỏng lẻo trong các khâu chăn nuôi, chế biến, vận chuyển, tiêu thụ sản phẩm. Điều này ảnh hưởng đến tính ổn định của ngành chăn nuôi.

Việt Nam thuộc Top 10 nước đứng đầu về quy mô chăn nuôi heo với tổng đàn trên 23,3 triệu con, chiếm 70% sản lượng thịt của cả nước. Heo được nuôi phân bố đồng đều ở các vùng miền.

Tuy nhiên, thông tin từ Hội Chăn nuôi Việt Nam cho biết, trong 4 năm vừa qua số lượng hộ chăn nuôi đã giảm từ 4 triệu hộ xuống còn 2 triệu hộ.

Chủ yếu là mô hình chăn nuôi quy mô nông hộ nhỏ lẻ, mức đầu tư thấp, không gian chuồng trại đa phần nhỏ hẹp, mật độ nuôi cao, năng suất thấp, khó kiểm soát được chất lượng.

Bên cạnh đó, dịch tả heo châu Phi, bệnh tai xanh… thường xuyên gây thiệt hại lớn cho đàn heo. Dịch COVID-19 kéo dài gây hạn chế về logistics đã khiến thị trường tiêu thụ sản phẩm từ heo gặp nhiều biến động.

Giá bán heo thịt có lúc xuống thấp dưới giá thành sản xuất, lúc lại tăng vọt lên cao bất bình thường cũng gây ảnh hưởng xấu đến sản xuất, thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Hàng loạt thách thức với ngành chăn nuôi heo Việt Nam, nông dân ám ảnh vì giá thức ăn chăn nuôi tăng vọt...

Theo TS Nguyễn Quốc Đạt - Phó Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam, ngành chăn nuôi heo đang được các doanh nghiệp tổ chức lại theo chuỗi liên kết trong vòng 7 - 8 năm nay với quy mô liên kết chiếm 1/3 tổng đàn heo trên cả nước.

Tuy nhiên, mức độ liên kết vẫn còn lỏng lẻo trong các khâu chăn nuôi, chế biến, vận chuyển, tiêu thụ sản phẩm. Điều này ảnh hưởng đến tính ổn định của ngành chăn nuôi.

GS.TS Lã Văn Kính - Viện Khoa học kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam cũng cho rằng: Số lượng đàn heo nhiều, nhưng hầu hết năng suất thấp.

Ngoài vấn đề về con giống, kiến thức về dinh dưỡng cho heo của người nuôi còn nhiều hạn chế. Mặt khác, 95% thịt heo tiêu thụ trên thị trường là thịt ấm, có dư lượng thuốc kháng sinh, chất cấm và được giết mổ không an toàn.

Trong khi đó, giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi tăng vọt. Nguyên liệu đầu vào, nhất là thức ăn chăn nuôi nhập khẩu tăng ít nhất 30%, đặc biệt như ngũ cốc tăng gấp đôi so với cách đây 2 năm cũng là nguyên nhân tác động đến giá thành sản phẩm, giảm sức cạnh tranh của thịt heo trên thị trường xuất khẩu.

Trong bối cảnh đó, TS Nguyễn Văn Trọng - Phó Chủ tịch Hiệp hội trang trại Việt Nam cho rằng người dân nuôi quy mô nhỏ “càng nuôi thì càng lỗ”.

Tại Vĩnh Long, ông Nguyễn Văn Liêm - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp - PTNT cho biết: Thời gian qua, tỉnh tiếp tục duy trì các trang trại chăn nuôi có quy mô sản xuất lớn, có hiệu quả kinh tế và đảm bảo an toàn dịch bệnh.

Tình hình dịch bệnh trên gia súc, gia cầm được kiểm soát tốt góp phần ổn định sản xuất trên lĩnh vực chăn nuôi. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm trước, đàn heo đã giảm 8,9% (hay giảm 17.280 con).

“Giá thức ăn liên lục tăng cao, giá con giống tăng nhảy vọt trong khi nguồn con giống đạt chất lượng ngày càng khan hiếm ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất. Giá heo hơi đang ở mức thấp so với giá thành sản xuất nên một số hộ nuôi không còn vốn để tái sản xuất do thua lỗ từ các vụ nuôi trước” - ông Liêm cho biết.

Tại Trà Ôn, ông Nguyễn Văn Tám - Trưởng Phòng Nông nghiệp - PTNT huyện cũng cho hay: Tình hình dịch bệnh trên vật nuôi đã được kiểm soát chặt chẽ nhưng vẫn còn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát. Bệnh dịch tả heo châu Phi xảy ra ở nhiều địa phương của huyện đã ảnh hưởng đến công tác phát triển đàn vật nuôi. Bên cạnh đó, giá thức ăn chăn nuôi tăng cao ảnh hưởng không nhỏ đến lợi nhuận người chăn nuôi.

Tại Vũng Liêm, giá heo hơi ở mức từ 5,3 - 5,8 triệu đồng/tạ (thấp so cùng kỳ từ 1,5 - 2 triệu đồng/tạ heo hơi), do giá heo ở mức lợi nhuận thấp nên người chăn nuôi cầm chừng, chỉ trang trại, gia trại và một số người chăn nuôi tiếp tục tái đàn.

Ông Nguyễn Văn Liêm cho biết: Thời gian tới, ngành nông nghiệp thường xuyên cập nhật diễn biến dịch bệnh cúm gia cầm, dịch tả heo châu Phi, lở mồm long móng, tai xanh, viêm da nổi cục và dại chó để dự báo tình hình dịch bệnh, nhanh chóng phát hiện và xử lý các ổ dịch theo quy định.

Đồng thời, tăng cường tuyên truyền cho người chăn nuôi về các biện pháp phòng chống dịch, định kỳ tiêu độc khử trùng, tiêm phòng cho đàn vật nuôi, khuyến cáo, tuyên truyền chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học; tiếp tục thực hiện công tác truyền thông học đường phòng chống bệnh dại chó; thực hiện kế hoạch vệ sinh, tiêu độc khử trùng môi trường phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm.

Theo GS.TS Lã Văn Kính, Việt Nam đang nhập 70% nguyên liệu đầu vào thức ăn chăn nuôi. Nguyên nhân là do công nghiệp hóa chất nước ta chậm phát triển nên những hóa chất đơn giản như DCP, MCP, axit hữu cơ, chất tạo màu, tạo mùi, kết dính… cũng phải nhập khẩu. 

Công nghiệp công nghệ sinh học cũng vậy, hầu hết thức ăn bổ sung phải nhập khẩu như lysine, methionine, threonine, tryptophan, valine, arginine, tất cả vitamin, hầu hết các enzyme, probiotic… 

Thức ăn chăn nuôi và dinh dưỡng luôn chiếm phần lớn giá thành trong chăn nuôi, điều này đẩy giá heo thịt tăng lên, khó cạnh tranh khi chế biến, xuất khẩu. Ngoại trừ những doanh nghiệp lớn, kiến thức dinh dưỡng của các nông hộ chưa cao cũng tác động tiêu cực đến sức khỏe, sản lượng, chất lượng của vật nuôi.