Cuba sập lưới điện hoàn toàn 2 lần trong 24 giờ, Mỹ vội phủ nhận sự liên quan

Sự cố mất điện toàn quốc chưa từng có này là cú sốc với quốc gia 10 triệu dân này, vốn đã phải chịu cảnh thiếu hụt lương thực, thuốc men và nhiên liệu nghiêm trọng.

Quan chức điện lực hàng đầu của Cuba, Lazaro Guerra, cho biết đơn vị vận hành lưới điện đang nỗ lực khôi phục điện nhưng quá trình này sẽ diễn ra chậm và việc vội vàng có thể dẫn đến nhiều lần mất điện hơn và dịch vụ sẽ kém hơn.

"Tôi không thể đảm bảo rằng chúng tôi có thể hoàn thành việc kết nối hệ thống vào hôm nay, nhưng chúng tôi ước tính rằng sẽ có tiến triển quan trọng vào hôm nay", ông Guerra cho biết trên một bản tin truyền hình sáng 19/10, tức tối 19 theo giờ Hà Nội.

Thủ đô Havana vẫn chìm trong bóng tối vào tối thứ Bảy. Gió mạnh và mưa bắt đầu tấn công nhiều nơi trên đảo Caribe trước khi cơn bão Oscar ập đến, dự kiến sẽ quét qua vùng đông bắc Cuba trong những ngày tới.

Cơn bão là sự bổ sung thêm một sự kiện kịch tính ở Cuba trong nhiều ngày, tạo thêm gánh nặng cho người dân Cuba thời gian qua.

Lưới điện của Cuba lần đầu tiên bị hỏng vào khoảng giữa trưa thứ Sáu sau khi một trong những nhà máy điện lớn nhất của hòn đảo ngừng hoạt động. Truyền thông nhà nước đưa tin, lưới điện đã bị sập một lần nữa vào sáng thứ Bảy.

Ngay cả trước hai lần lưới điện bị hỏng, tình trạng thiếu điện nghiêm trọng vào thứ Sáu đã buộc chính quyền Cuba phải cho những công nhân viên chức nhà nước không thiết yếu về nhà và tạm ngừng hoạt động của các trường học khi họ tìm cách tiết kiệm nhiên liệu để phát điện.

Chính phủ cho biết, nhiều tuần mất điện ngày càng trầm trọng - kéo dài tới 10 đến 20 giờ một ngày trên khắp hòn đảo - là do cơ sở hạ tầng xuống cấp, tình trạng thiếu nhiên liệu và nhu cầu tăng cao.

Các quan chức cho biết, những cơn gió mạnh bắt đầu từ cơn bão Milton vào tuần trước cũng đã làm phức tạp thêm khả năng vận chuyển nhiên liệu khan hiếm từ các tàu thuyền ngoài khơi của Cuba để cung cấp cho các nhà máy điện của mình.

Cuba cũng cho biết, lệnh cấm vận thương mại của Mỹ, cũng như các lệnh trừng phạt do Tổng thống Donald Trump áp đặt, đã gây ra những khó khăn liên tục trong việc mua nhiên liệu và phụ tùng thay thế để vận hành và bảo dưỡng các nhà máy chạy bằng dầu của mình.

"Có những người hát vang chiến thắng và tham gia vào tham vọng nhìn thấy Cuba quỳ gối khi hệ thống điện bị gián đoạn", Thứ trưởng Ngoại giao Carlos Fernandez de Cossio phát biểu trên X vào thứ Bảy.

"Họ ủng hộ sự xâm lược tàn nhẫn của Mỹ", ông viết. "Chúng tôi đáp trả bằng tài năng và sự tận tụy của các công nhân và giám đốc điều hành (lưới điện) của chúng tôi".

Khó khăn nhiên liệu

Mỹ đã phủ nhận mọi vai trò trong sự sụp đổ của lưới điện Cuba và cho rằng tình hình kinh tế Cuba là "bắt nguồn từ việc quản lý yếu kém chính sách kinh tế và nguồn lực trong thời gian dài" - theo lời một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ.

Quan chức này tuyên bố: "Rõ ràng là Mỹ không phải chịu trách nhiệm cho tình trạng mất điện hôm nay trên đảo, hoặc tình hình năng lượng chung ở Cuba".

Trên thực tế, lệnh cấm vận phi lý kéo dài hàng từ năm 1962 đến nay đã khiến kinh tế Cuba thiệt hại khoảng 130 tỉ USD, vi phạm các quyền của người dân Cuba, cũng như vi phạm mọi quy định, thông lệ luật pháp quốc tế và luật thương mại quốc tế.

Liên Hợp Quốc luôn thông qua các nghị quyết yêu cầu dỡ bỏ cấm vận, song các nghị quyết luôn bị Mỹ và Israel phản đối và không được thực thi.

Các quan chức Cuba cho biết ngay cả khi sự cố sụp đổ lưới điện ngay lập tức được giải quyết, cuộc khủng hoảng điện vẫn sẽ tiếp diễn.

Cuba tự sản xuất rất ít dầu thô và lượng nhiên liệu cung cấp cho hòn đảo này đã giảm đáng kể trong năm nay, vì Venezuela, Nga và Mexico, những nhà cung cấp quan trọng trước đây, đã giảm lượng xuất khẩu sang Cuba.

Đồng minh Venezuela đã cắt giảm một nửa lượng nhiên liệu được trợ cấp cung cấp cho Cuba trong năm nay, buộc hòn đảo này phải tìm kiếm dầu đắt hơn trên thị trường giao ngay.

Một số người Cuba, vốn đã quen với khó khăn, cho biết họ đang đối phó.

Rene Duarte, 60 tuổi, đi dạo qua Phố cổ Havana vào một sáng thứ Bảy mưa để hít thở không khí trong lành, ông cho biết, sau một đêm ngủ không đủ giấc do thời tiết oi bức.

"Chúng tôi đã quen với việc chấp nhận mọi thứ một cách bình thản, vì chúng tôi không còn lựa chọn nào khác", ông nói.

Sau đó vào thứ Bảy, Havana vẫn khá yên tĩnh. Reuters đã quan sát thấy một nhóm nhỏ người đập nồi và chặn đường ở Marianao, ngoại ô thủ đô. Những người biểu tình đã tản ra khi cảnh sát đến.

Sau cơn bão Ian vào tháng 9/2022, lưới điện của Cuba đã sụp đổ, khiến toàn bộ đất nước mất điện trong nhiều ngày. Cuối cùng, chính phủ đã khôi phục dịch vụ.