Cục Quản lý giá và cựu Cục trưởng vi phạm trong hiệp thương giá kit xét nghiệm covid-19 thế nào?

Hợp thức hóa cho việc nâng khống giá bán kít xét nghiệm Covid-19 của Công ty Việt Á

Qua kiểm tra, UBKT Trung ương kết luận: Đảng ủy Cục Quản lý giá đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo; thiếu kiểm tra, giám sát để Cục Quản lý giá và một số cá nhân vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong việc hiệp thương giá, kiểm tra giá hiệp thương đối với mặt hàng kít xét nghiệm Covid-19, trong thực hiện chức năng quản lý nhà nước, công tác thẩm định giá và bình ổn giá.

Tại kỳ họp thứ 18 (tháng 8/2022), Uỷ ban Kiểm tra Trung ương đã kỷ luật Đảng ủy Cục Quản lý giá nhiệm kỳ 2020 - 2025 và các cá nhân vi phạm.

Thứ nhất, trong hiệp thương giá mặt hàng kít xét nghiệm Covid-19, Đảng ủy Cục Quản lý giá đã không lãnh đạo, chỉ đạo Cục Quản lý giá báo cáo, tham mưu để Ban cán sự đảng Bộ Tài chính thảo luận tập thể, quyết nghị về việc thực hiện nhiệm vụ là cơ quan chủ trì tổ chức hiệp thương giá theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. 

Cục Quản lý giá tổ chức hiệp thương giá trái quy định của pháp luật khi chưa đủ điều kiện, chưa làm rõ được cơ sở xây dựng phương án giá hiệp thương. Tổ hiệp thương giá không phân công, xác định rõ trách nhiệm cho các thành viên; không xác định rõ phương thức hoạt động của Tổ; không có kế hoạch triển khai, không xác định rõ mục đích, yêu cầu của việc tổ chức hiệp thương; thiếu trách nhiệm, có dấu hiệu cố ý làm trái khi không kiểm tra rà soát các điều kiện hợp pháp, hợp lệ trước khi tổ chức hiệp thương giá; 

Tổ chức hiệp thương giá khi không bảo đảm điều kiện tổ chức hiệp thương giá theo quy định, thực hiện không đúng vai trò, trách nhiệm của cơ quan chủ trì hiệp thương; không xác định rõ bên mua, bên bán; bên mua và bên bán không lập phương án giá hiệp thương; hồ sơ hiệp thương giá không đủ các thông tin, tài liệu, đặc biệt là một số vấn đề cốt lõi làm cơ sở cho quá trình hiệp thương; cố ý làm trái nguyên tắc hiệp thương đã thống nhất giữa Bộ Y tế và Bộ Tài chính. Những sai phạm trên đã tiếp tay, hợp thức hóa cho việc nâng khống giá bán kít xét nghiệm Covid-19 của Công ty Việt Á.

Tạo kẽ hở cho Công ty Việt Á và nhiều tổ chức, cá nhân lợi dụng 

Tại hội nghị hiệp thương, Cục Quản lý giá không thực hiện việc yêu cầu bên mua, bên bán trình bày đầy đủ hồ sơ, phương án hiệp thương giá theo quy định; không làm rõ nhiều vấn đề quan trọng làm cơ sở xác định giá hiệp thương; thống nhất giá hiệp thương chỉ dựa vào bản phô tô Báo giá và bảng thuyết minh cơ cấu tính giá hàng hóa, dịch vụ đăng ký giá do Công ty Việt Á lập, gửi Bộ Y tế; không làm rõ hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền làm rõ dấu hiệu thông đồng trong hiệp thương giá giữa Bộ Y tế và Công ty Việt Á; việc cơ quan chủ trì kết luận các bên thỏa thuận thống nhất được mức giá theo đúng như đại diện Bộ Y tế đề xuất tại cuộc họp là chủ quan, thiếu cơ sở.

Sau hội nghị, Bộ Tài chính đã ban hành Thông báo số 266/TB-BTC, ngày 27/3/2020 về kết quả hiệp thương giá có nội dung trái quy định của pháp luật khi tự ý đưa vào Thông báo một số nội dung không được thảo luận và thống nhất tại hội nghị hiệp thương, không được pháp luật về giá quy định, làm sai lệch bản chất kết quả hội nghị hiệp thương; thoái thác, đùn đẩy trách nhiệm khi xác định Bộ Y tế chịu trách nhiệm về mức giá trong quá trình mua sắm, vi phạm Điều 4, Luật Giá năm 2012, tạo kẽ hở cho Công ty Việt Á và nhiều tổ chức, cá nhân lợi dụng nâng khống giá kít xét nghiệm Covid-19 để trục lợi, gây thất thoát rất lớn ngân sách nhà nước, làm chậm quá trình triển khai chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về công tác phòng, chống dịch.

Sau khi thông báo giá hiệp thương, các bên có liên quan không thể thực hiện theo kết quả thông báo nhưng Cục Quản lý giá không có giải pháp khắc phục, không hướng dẫn tháo gỡ vướng mắc.

Mặc dù trên thực tế để xảy ra nhiều sai phạm trước, trong và sau hiệp thương giá, song Cục Quản lý giá đã thiếu trung thực khi tham mưu cho Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ là đã tổ chức hiệp thương giá theo đúng quy định của pháp luật và tham mưu Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Công Thương và các đơn vị có liên quan tổ chức thực hiện kiểm tra giá hiệp thương là thoái thác, đùn đẩy trách nhiệm của Bộ Tài chính khi để xảy ra những sai phạm trong chủ trì tổ chức hiệp thương.

Khi biết rõ quá trình chủ trì tổ chức hiệp thương giá đã có những sai phạm, nhưng Cục Quản lý giá đã thiếu trách nhiệm trong việc khắc phục vi phạm, không tham mưu Bộ Tài chính có biện pháp tạm dừng hoặc thu hồi Thông báo số 266; để Bộ Y tế, Công ty Việt Á và nhiều tổ chức, cá nhân lợi dụng tình hình dịch bệnh nâng khống giá bán kít xét nghiệm Covid-19, thu lợi bất chính, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Liên quan đến sai phạm của Công ty Việt Á đã có nhiều cá nhân bị khởi tố. 

Thứ hai, trong tham gia kiểm tra giá hiệp thương, Cục Quản lý giá đại diện cho Bộ Tài chính tham gia Đoàn Kiểm tra nhưng không tham mưu, đề xuất Bộ Tài chính tạm dừng hoặc thu hồi Thông báo số 266 khi đã phát hiện nhiều sai phạm của Công ty Việt Á để kịp thời hạn chế, ngăn chặn hậu quả do Bộ Y tế đã hợp thức hóa giá bán kít xét nghiệm của Công ty Việt Á, dẫn đến nhiều địa phương, đơn vị, cơ sở y tế trong cả nước sử dụng văn bản nêu trên làm cơ sở xác định giá gói thầu mua sắm kít xét nghiệm của Công ty Việt Á (vì cho rằng đây là đơn giá chuẩn do Bộ Tài chính công bố) gây thiệt hại rất lớn ngân sách.

Thứ ba, Cục Quản lý giá chậm tham mưu cho Bộ Tài chính, đồng thời để xảy ra nhiều sai phạm trong thực hiện chức năng quản lý nhà nước về thẩm định giá và bình ổn giá. Theo đó, Cục Quản lý giá đã để nhiều doanh nghiệp thẩm định giá yếu kém, có chất lượng dịch vụ thấp, bị khiếu nại, tố cáo và vi phạm pháp luật hình sự, gây thiệt hại lớn cho ngân sách nhà nước, đã bị cơ quan điều tra khởi tố vụ án, khởi tố bị can nhưng vẫn cấp mới và cấp lại Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá. Công tác kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá trong kinh doanh xăng dầu có nhiều vi phạm, khuyết điểm, đã bỏ sót, bỏ lọt nhiều vi phạm của các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu trong thực hiện trích lập, quản lý, sử dụng Quỹ bình ổn giá, ảnh hưởng đến công tác điều hành giá xăng dầu của Nhà nước.

Vi phạm của người đứng đầu

Để những vi phạm tại Đảng ủy Cục Quản lý giá xảy ra và kéo dài trong 02 nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025 có trách nhiệm chính và trách nhiệm người đứng đầu của đồng chí Nguyễn Anh Tuấn, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ Bộ Tài chính, Bí thư Đảng ủy, Cục trưởng Cục Quản lý giá đồng thời là Trưởng các đoàn kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về giá, thẩm định giá, bình ổn giá.

Khi được giao nhiệm vụ là Tổ trưởng Tổ hiệp thương số 2, đồng chí đã không phân công, xác định rõ trách nhiệm cho các thành viên trong Tổ, không xác định rõ phương thức hoạt động của Tổ hiệp thương; để xảy ra trường hợp không thuộc thành viên Tổ hiệp thương lại tham gia rất sâu vào các hoạt động của Tổ là trái thẩm quyền, không bảo đảm tính khách quan trong hoạt động của Tổ hiệp thương. Mặc dù biết Công ty Việt Á có vi phạm về giá nhưng đồng chí Nguyễn Anh Tuấn không tham mưu, báo cáo Bộ Tài chính thực hiện kiểm tra giá theo chức năng nhiệm vụ của Cục Quản lý giá trước khi hiệp thương; chủ trì tổ chức hội nghị hiệp thương giá trái quy định của pháp luật khi chưa xác định chính xác bên mua, chưa đủ hồ sơ, tài liệu theo quy định.

Cùng với đó, đồng chí Nguyễn Anh Tuấn đã ký các tờ trình Bộ Tài chính phê duyệt về việc cho áp dụng mức giá tạm tính không có trong quy định của pháp luật; trình mức giá hiệp thương 470.000 đồng/test thiếu căn cứ xác định giá. Thừa lệnh Bộ trưởng Bộ Tài chính, đồng chí đã trực tiếp ký Thông báo 266 về kết quả hiệp thương với giá 470.000 đồng/test có nội dung trái quy định của pháp luật, một số nội dung không được hội nghị hiệp thương, thảo luận thống nhất. 

Đây là kẽ hở để Công ty Việt Á và các tổ chức, cá nhân lợi dụng để trục lợi, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Với cương vị là Phó Trưởng đoàn kiểm tra, đồng chí đã phát hiện ra các vi phạm của Công ty Việt Á nhưng không tham mưu cho lãnh đạo Bộ Tài chính có biện pháp tạm dừng hoặc thu hồi lại Thông báo số 266 nên không hạn chế, ngăn chặn được hậu quả rất nghiêm trọng xảy ra.

Cùng chịu trách nhiệm về những vi phạm, khuyết điểm của Đảng ủy Cục Quản lý giá là các đồng chí Phó Cục trưởng: Nguyễn Văn Truyền, Phó Bí thư Đảng ủy nhiệm kỳ 2015 - 2020 và Đặng Công Khôi, Phó Bí thư Đảng ủy nhiệm kỳ 2020 - 2025. Qua kiểm tra, UBKT Trung ương cũng kết luận: Đồng chí Nguyễn Văn Truyền đã để xảy ra nhiều vi phạm, khuyết điểm trong công tác tham mưu thực hiện chức năng quản lý nhà nước về thẩm định giá. Đồng chí Đặng Công Khôi, để xảy ra nhiều vi phạm, khuyết điểm trong công tác tham mưu thực hiện chức năng quản lý nhà nước và bình ổn giá xăng dầu như đã nêu trên.

Những vi phạm của Đảng ủy Cục Quản lý giá và các đồng chí Nguyễn Anh Tuấn, Nguyễn Văn Truyền, Đặng Công Khôi đã gây hậu quả rất nghiêm trọng, thiệt hại rất lớn ngân sách nhà nước và nguồn lực của xã hội, ảnh hưởng xấu đến công tác phòng, chống dịch Covid-19, gây dư luận xấu, rất bức xúc trong xã hội.

Căn cứ quy định của Đảng, tại Kỳ họp thứ 18, UBKT Trung ương đã quyết định thi hành kỷ luật bằng các hình thức: Cách chức tất cả các chức vụ trong Đảng nhiệm kỳ 2015-2020 và nhiệm kỳ 2020-2025 đối với đồng chí Nguyễn Anh Tuấn, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ Bộ Tài chính, Bí thư Đảng ủy, Cục trưởng Cục Quản lý giá; Cảnh cáo Đảng ủy Cục Quản lý giá nhiệm kỳ 2015-2020 và các đồng chí: Đặng Công Khôi, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Cục trưởng; Nguyễn Văn Truyền, Phó Cục trưởng, nguyên Phó Bí thư Đảng ủy Cục Quản lý giá; Khiển trách Đảng ủy Cục Quản lý giá nhiệm kỳ 2020-2025. 

Trách nhiệm của Ban cán sự đảng Bộ Tài chính

Liên quan đến những vi phạm, khuyết điểm của Đảng ủy Cục Quản lý giá còn có trách nhiệm của Ban cán sự đảng Bộ Tài chính nhiệm kỳ 2016-2021 và một số tổ chức, cá nhân của Bộ Tài chính. UBKT Trung ương đã yêu cầu Ban cán sự đảng, Đảng ủy Bộ Tài chính và Đảng ủy Cục Quản lý giá tập trung lãnh đạo, chỉ đạo khắc phục kịp thời các vi phạm, khuyết điểm; kiểm điểm, xem xét trách nhiệm, thi hành kỷ luật các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Qua kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Đảng ủy Cục Quản lý giá, có thể thấy, nguyên nhân căn bản để xảy ra các vi phạm nêu trên là do Đảng ủy Cục Quản lý giá đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc, quy định của Đảng. Trong các cuộc họp, Đảng ủy không đưa ra bàn bạc, thảo luận để lãnh đạo, chỉ đạo Cục Quản lý giá thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn trọng tâm, cấp bách. Biên bản các cuộc họp định kỳ của Đảng ủy ghi chép không đầy đủ ý kiến phát biểu, thảo luận của thành viên dự họp. Sau cuộc họp không kết luận, cụ thể hóa bằng văn bản để lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ lớn, trọng tâm về công tác chuyên môn của Cục Quản lý giá. 

Bên cạnh đó, đồng chí Bí thư Đảng ủy, Cục trưởng Nguyễn Anh Tuấn không báo cáo Đảng ủy về tình hình thực hiện các mặt công tác và những chủ trương, nhiệm vụ trong giai đoạn tiếp theo của đơn vị để Đảng ủy hoặc Đảng bộ thảo luận, ra nghị quyết về những vấn đề lớn, quan trọng và lãnh đạo đảng viên, quần chúng trong đơn vị thực hiện. Chính vì vậy đã để xảy ra những vi phạm nghiêm trọng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước tại Cục Quản lý giá, đặc biệt là trong hiệp thương giá, kiểm tra giá hiệp thương đối với mặt hàng kít xét nghiệm Covid-19

Từ thực tế trên cho thấy, tổ chức đảng, đảng viên phải nghiêm túc chấp hành nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc, quy định của Đảng. Cùng với đó, cần đề cao trách nhiệm của người đứng đầu; nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý; trách nhiệm của cán bộ tham mưu; nắm chắc về chuyên môn, nghiệp vụ, vận dụng các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước một cách công tâm, khách quan trong thực thi công vụ, xử lý công việc được giao. Cấp ủy, UBKT cần làm tốt công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước đối với các tổ chức đảng, đảng viên khi được giao nhiệm vụ để bảo đảm hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị của đơn vị; thực hiện công tác sơ kết, tổng kết, đánh giá kết quả đạt được và những mặt còn tồn tại, hạn chế để kịp thời rút kinh nghiệm, sửa chữa, khắc phục.

Những vi phạm tại Đảng ủy Cục Quản lý giá và các tổ chức đảng, đảng viên liên quan đã được UBKT Trung ương làm rõ và xem xét, xử lý kỷ luật nghiêm minh. Vụ việc nâng khống giá kít xét nghiệm Covid-19 xảy ra tại Công ty Việt Á càng ngày càng sáng tỏ. Bất kỳ sai phạm ở khâu nào, thời điểm nào, mọi tổ chức, cá nhân vi phạm đều bị cấp có thẩm quyền xử lý nghiêm minh, đúng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước với tinh thần quyết liệt, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Qua đó đã giúp củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý điều hành của Nhà nước, vào công cuộc đấu tranh đẩy lùi tham nhũng, tiêu cực của Đảng ta hiện nay.

* Tiêu đề do Dân Việt đặt lại.