Cuộc di dân lịch sử ở Huế: Khó khăn về nguồn kinh phí

Sáng 22.3, UBND TP.Huế tổ chức hội nghị gặp gỡ các hộ dân sống “treo” tại Kinh thành Huế nằm trong diện di dời, giải tỏa bởi Đề án di dời dân cư, giải phóng mặt bằng khu vực 1 hệ thống di tích Kinh thành Huế thuộc quần thể di tích cố đô Huế.

Tại hội nghị, đại diện Trung tâm Phát triển quỹ đất TP.Huế báo cáo phương án di dời và công bố các chính sách của khung chính sách đặc biệt về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư áp dụng cho người dân bị ảnh hưởng bởi đề án. 

Ngôi nhà "vá chằng vá đụp" của một hộ dân sống tại di tích Kinh thành Huế. Ảnh: Trần Hòe.

Theo khung chính sách do UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế xây dựng đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, các trường hợp người dân sử dụng đất lấn chiếm nhận được sự hỗ trợ lớn khi bị di dời, giải tỏa.

Cụ thể, các trường hợp sử dụng đất lấn chiếm trong giai đoạn từ 19.5.1976- 15.10.1993, trên đất có nhà ở thì được hỗ trợ 100% theo hiện trạng, nhưng không vượt quá 200m2, phần còn lại hỗ trợ đất nông nghiệp trong cùng thửa đất ở. Những trường hợp xây dựng nhà trên mặt nước cũng được hỗ trợ 100% theo diện tích xây dựng, nhưng không vượt quá 200m2.  

Các trường hợp sử dụng đất do lấn chiếm trong giai đoạn từ 15.10.1993-1.7.2004, đất có nhà ở được hỗ trợ 50% theo hiện trạng nhưng không vượt quá 200m2, phần còn lại hỗ trợ đất nông nghiệp trong cùng thửa đất ở. Những trường hợp xây dựng nhà trên mặt nước trong giai đoạn này được hỗ trợ 50% theo diện tích xây dựng, không vượt quá 200m2.  

Việc hỗ trợ đối với các trường hợp sử dụng đất được giao không đúng thẩm quyền trước ngày 1.7.2004 nhưng chưa nộp tiền để được sử đất được chia làm 2 loại đối tượng. Đối tượng sử dụng đất trước 15.10.1993 được hỗ trợ 100% theo diện tích hiện trạng, không vượt quá 200m2. Đối tượng sử dụng đất giai đoạn từ 15.10.1993 -1.7.2004 được hỗ trợ 50% theo diện tích hiện trạng, không vượt quá 200m2. Phần diện tích đất lớn hơn hạn mức giao đất ở thì được hỗ trợ theo quy định về bồi thường, hỗ trợ đối với đất nông nghiệp trong cùng thửa đất ở.

Đối với nhà ở, công trình sinh hoạt gắn liền với đất của hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài được xây dựng trên đất không đủ điều kiện bồi thường thì được hỗ trợ bằng 80% giá trị xây mới của nhà ở, công trình có tiêu chuẩn kỹ thuật tương đương.

Đặc biệt, khung chính sách này quy định, các hộ gia đình, cá nhân khi được bồi thường hoặc hỗ trợ về tài sản là nhà ở và công trình xây dựng khác có số tiền bồi thường, hỗ trợ nhỏ hơn 120 triệu đồng mà phải di chuyển chỗ ở đến nơi tái định cư mới thì được hỗ trợ thêm cho đủ 120 triệu đồng để có điều kiện làm nhà ở nơi ở mới…

Người dân lấn chiếm di tích Hộ Thành Hào xây dựng nhà cửa tạm bợ. Ảnh: Trần Hòe. 

Tại hội nghị, nhiều người dân đã nêu những thắc mắc và đưa ra các kiến nghị về chính sách di dời, tái định cư cũng như vấn đề sinh kế sau di dời. Các ý kiến của người dân đã được các cơ quan chức năng của TP.Huế trả lời khá chi tiết.

Phát biểu tại hội nghị, ông Huỳnh Cư - Bí thư Thành ủy Huế đề nghị người dân giám sát chặt chẽ và có ý kiến phản ánh những bất hợp lý, sai sót trong quá trình thực hiện đề án.

Ông Cư cho hay, việc di dời dân cư, giải phóng mặt bằng khu vực 1 hệ thống di tích Kinh thành Huế tốn một nguồn lực khá lớn. Do dự án không nằm trong kế hoạch dài hạn của tỉnh nên việc triển khai gặp nhiều khó khăn về nguồn tài chính. “Hiện tỉnh đang rất lo lấy nguồn lực ở đâu để đáp ứng kịp tiến độ dự án”, ông Cư nói.

Phát biểu kết luận hội nghị, ông Phan Ngọc Thọ - Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế cho biết, việc di dời dân cư, giải phóng mặt bằng khu vực 1 hệ thống di tích Kinh thành Huế là chủ trương lớn cả về quy mô tiền bạc và quy mô dân cư. Chưa từng có một dự án nào trên địa bàn tỉnh quy mô lớn như vậy.

Theo ông Thọ, sở dĩ lâu nay tỉnh không thực hiện được việc di dời dân là do chưa có khung chính sách phù hợp. Để thực hiện đề án, tỉnh đã xây dựng khung chính sách và được Chính phủ phê duyệt, nhờ đó giải quyết được những vướng mắc về pháp luật trong công tác giải phóng mặt bằng.

“Vì dụ làm nhà chồ trên mặt nước lâu nay không được đền bù, nhưng nay Chính phủ cho hỗ trợ tương đương với giá trị tiền đất. Hay làm nhà sau giai đoạn khu vực di tích được khoanh vùng nay vẫn được hỗ trợ”, ông Thọ cho hay.

Cũng theo ông Thọ, việc cân đối vốn để thực hiện đề án đang gặp nhiều khó khăn. Hiện Chính phủ mới chỉ hỗ trợ 100 tỷ đồng cho việc thực hiện đề án năm 2019 và tỉnh phải huy động các nguồn khác nhằm đảm bảo số tiền khoảng 250 tỷ đồng để thực hiện.

Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế mong muốn người dân chia sẻ với những khó khăn của tỉnh và bình tĩnh, không nghe theo những tác động bên ngoài để dẫn đến những suy nghĩ lệch lạc làm ảnh hưởng đến việc thực hiện đề án.