Cuộc thi ảnh “Đất và Người": Tiếp sức mạnh cho những người yếu thế

T hưa chị, được biết ISEE là một trong những đơn vị đi đầu trong việc tổ chức các dự án để giúp người dân ở khu vực nông thôn cũng như các nhóm đối tượng yếu thế trong xã hội như đồng bào dân tộc thiểu số, người khuyết tật, người có HIV, trẻ em, người bán hàng rong, người đồng tính, song tính, chuyển giới (LGBT)… được nói lên tiếng nói của mình. Những chương trình mà ISEE đã làm được trong thời gian qua là gì?

- Từ năm 2012 đến nay, ISEE đã tổ chức được rất nhiều các cuộc triển lãm ảnh từ các dự án như vậy. Năm 2012 chúng tôi tổ chức được dự án đầu tiên với các bức ảnh từ 64 người dân tộc thiểu số đến từ 9 nhóm đồng bào dân tộc ở các tỉnh Yên Bái, Lào Cai, Quảng Trị, Sóc Trăng, Thanh Hóa.

Một bức ảnh trong bộ ảnh “Mẹ tôi” của Lê Thị Ngân.  

Triển lãm thành công mở đường cho chúng tôi làm các dự án tiếp theo vào các năm 2013, cho những thành viên được hưởng lợi từ các dự án của các tổ chức phi chính phủ như người mù, người khuyết tật, nông dân, ngư dân, người dân tộc thiểu số, người bán hàng rong, cộng đồng LGBT, cuộc triển lãm đó là “Một tôi khác”. Năm 2014, chúng tôi tiếp tục làm với trẻ em dân tộc ở Lào Cai, Ninh Thuận, Đăk Nông, các em học sinh đang học từ lớp 2 đến lớp 8 với 2 dự án có tên “Văn hóa của mình” và “Tôi kể bạn nghe”.

Chị đánh giá thế nào về khả năng thực hiện dự án của các đối tượng này, đặc biệt là trong việc chụp ảnh? Vì sao lại có số ảnh hơn 400 tác phẩm từ dự án tham gia vào Cuộc thi ảnh “Đất và Người” của Báo NTNN?

- Việc giao máy ảnh cho các thành viên tham gia dự án đem đến rất nhiều những kết quả khả quan, thay đổi cách nhìn của toàn xã hội về những nhóm đối tượng này. Chẳng hạn chúng tôi làm dự án với nhóm người mù, từ trước tới giờ có ai nghĩ người mù lại chụp được ảnh, thế mà họ đã chụp ra những tác phẩm vô cùng độc đáo, không phải cắt cúp gì nhiều bởi họ chụp bằng giác quan đặc biệt.

Hay là một nhóm đối tượng khác là trẻ em, có nhiều người luôn mặc định suy nghĩ: Trẻ em thì biết gì. Thế nhưng khi chúng tôi nhận ảnh, thật là vô cùng ngạc nhiên vì những tác phẩm của các em, vừa hồn nhiên trong sáng lại vừa tinh tế, thậm chí rất già dặn trong những vấn đề mà cộng đồng đang phải đối mặt. Khi nhận được lời mời tham gia Cuộc thi ảnh “Đất và Người” của Báo NTNN từ một thành viên trong Ban tổ chức cuộc thi, chúng tôi rất sẵn lòng để chuyển số hơn 400 bức ảnh từ nhóm yếu thế này sang tham gia cuộc thi. Và sự phối hợp giữa ISEE với Báo NTNN đã mang lại kết quả rất tốt.

Chị có thể nói rõ hơn về sự kết hợp này, đặc biệt là những tác động tích cực mà Cuộc thi ảnh “Đất và Người” đã đem đến cho nhóm các đối tượng đặc biệt tham gia dự án?

- Có thể nói thành thực thế này, khi tham gia dự án họ vui một thì đến lúc biết mình được tham gia cuộc thi ảnh do một cơ quan báo chí tổ chức, họ vui 10. Bởi vì với các thành viên của nhóm đối tượng đặc biệt này, tâm lý của họ nặng nề lắm.

Họ chịu nhiều sức ép từ cộng đồng, người đời luôn dành cho họ cái nhìn khá là phân biệt, họ giống như những người thừa bên lề cuộc sống. Nhưng khi tham gia dự án, tham gia cuộc thi, lại có ảnh đăng báo nữa, họ thay đổi hẳn tâm lý này.

Chị có biết không, những tờ báo NTNN có đăng ảnh, đăng bài về họ, họ đã nâng niu và đem khi khoe với làng, bản, ai cũng rất vui, giống như thể họ đã được thừa nhận, được tôn vinh khả năng và công sức lao động. Đó là điều đặc biệt hạnh phúc mà không có gì so sánh nổi. Cuộc thi ảnh “Đất và Người” đã tiếp thêm sức mạnh cho những nhóm đối tượng yếu thế này.

Trong số các tác giả thuộc nhóm yếu thế dự thi, có 2 tác giả đoạt giải của cuộc thi là Lê Thị Ngân- giải Nhì và Lừu Seo Sềnh - giải Khuyến khích, cuộc thi ảnh này được chấm rất sòng phẳng, không có một chút nào là “chiếu cố”. Chị có thể nói thêm về 2 tác giả này?

- Lê Thị Ngân là một phụ nữ khuyết tật ở Hội Những người khuyết tật huyện Ba Vì (Hà Nội). Bạn năm nay 29 tuổi, do hậu quả chất độc da cam từ người bố là một cựu chiến binh nên có rất nhiều hạn chế về hình thể, bạn phải di chuyển trên xe lăn. Thế nhưng Ngân đã rất cố gắng để chụp ảnh và tham gia cuộc thi với một số lượng ảnh rất lớn. Việc chụp ảnh đã mang đến cho Ngân sự tự tin để hòa nhập với cộng đồng, bước ra khỏi sự mặc cảm về số phận.

Còn Lừu Seo Sềnh là một học sinh người Mông, hiện nay em đang học lớp 5 ở Trường Tiểu học bán trú xã Mản Thẩn, huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai. Ảnh của em có cái nhìn hồn nhiên như cuộc sống quanh em. Sềnh chụp những bạn học cùng trường khi cùng học, cùng chơi, cùng lội nước bắt cá ở suối, cùng chơi “bowling” bằng mấy chiếc chai nhựa đựng đầy đất…

Tôi nghĩ việc 2 tác giả này đoạt giải là một niềm vui vô hạn cho chúng tôi và cũng rất xứng đáng với những nỗ lực của họ.

Xin cảm ơn chị!