“Cướp có văn hóa”

Thật tội nghiệp cho một nữ anh hùng có công đánh giặc ngoại xâm như Thiều Hoa công chúa.

Thật khó để biết giữa con số 8.902 lễ hội và những cảnh trướng tai gai mắt “dùng tiền đánh bóng chùa Đồng”, nhét tiền vào miệng Phật ở Bái Đính, cướp ấn ở đền Trần, hay gần hơn “Tự lao đầu vào gậy” ở lễ hội Gióng…cái nào mới là nguy hại cho không chỉ nền kinh tế mà còn truyền thống văn hóa dân tộc. Sự biến tướng trong các lễ hội đang tỷ lệ thuận với ý thức văn hóa đang tụt dốc không phanh của không ít người mang tiếng tham dự lễ hội để tôn vinh truyền thống văn hóa. Những cái gì không còn phù hợp, những gì là hủ tục, những bạo lực đẫm máu... rất rõ ràng cần phải được quản lý.

Chỉ có điều, vấn đề không phải, không ở chỗ bằng một biện pháp hành chính dẹp bỏ đi một nghi thức, một lễ hội, mà phải là cách thức mà ngành văn hóa quản lý nó ra sao để vừa giữ gìn văn hóa, vừa đảm bảo yêu cầu giáo dục. Bởi suy cho cùng, chính các lễ hội vẫn là một trong những nhu cầu tinh thần không thể thiếu. Bởi chính các lễ hội, từ ngàn năm nay, là nơi giải tỏa âu lo, hướng thiện và củng cố tinh thần đoàn kết dân tộc.

Thứ quản lý ấy phải bắt đầu bằng việc lãnh đạo bộ, ngành bơn bớt đi việc tham gia vào các lễ hội như một hình thức làm sang cho địa phương. Hoặc nói như ĐBQH, tiến sĩ dân tộc học Trần Hữu Sơn, nếu có tham gia thì nên với tư cách người dân, vì lễ hội là của người dân. Thứ quản lý ấy, cũng không thể bằng cách cả vú lấp miệng em khẳng định là “trật tự an toàn nhất”, không thể cưỡng từ đoạt lý rằng “Có ai đánh đâu, người ta tự lao đầu vào gậy đấy chứ”. Không thể bao biện bằng cách sáng tác khái niệm “cướp trong ngoặc kép”; “Cướp có văn hóa”. Lại càng không thể quản lý bằng cách đề nghị báo chí “chấm dứt đưa tin phản cảm về một số lễ hội” như cách ngành văn hóa từng và đang làm.