Cứu Sơn Trà: Đền bù đất khác cho doanh nghiệp?

“Đà Nẵng còn mỗi Sơn Trà”

Tại hội thảo Bảo tồn và phát triển bền vững hệ sinh thái tự nhiện bán đảo Sơn Trà vừa diễn ra tại TP.Đà Nẵng, nhiều nhà khoa học đầu ngành đã đưa ra một số thông tin đáng báo động về bán đảo Sơn Trà.

Trong đó, Tiến sĩ Vũ Ngọc Long, nguyên Viện trưởng Viện sinh thái học miền Nam cho hay, hệ sinh thái Sơn Trà có hiện tượng bị sụt, xói mòn với thực trạng hệ san hô bị chết, tảo biển đang bị suy giảm mạnh. Nhưng sự suy giảm này không ai biết.

“Có thể thấy hệ sinh thái Sơn Trà rất nhạy cảm với tác động của môi trường thời gian qua. Đà Nẵng chỉ còn mỗi Sơn Trà, phải xem nên ưu tiên vào cái gì?” - Tiến sĩ Long đặt câu hỏi.

Tiến sĩ Nguyễn Xuân Hòa - Viện Hải dương học Nha Trang thông tin, diện tích san hô quanh bán đảo Sơn Trà đã biến mất đến 42% trong 10 năm qua. Qua khảo sát năm 2016, diện tích các rạn san hô ở vùng ven bờ bán đảo Sơn Trà chỉ còn khoảng 46,9ha, giảm 34 ha so với con số 80,9 ha khảo sát vào năm 2006.

Bùn đất đỏ từ dự án biển Tiên Sa chảy xuống gây ô nhiễm nước biển quanh Sơn Trà (Ảnh: Đình Thiên)

Còn ông Lưu Hồng Trường, Viện trưởng Viện sinh thái học miền Nam đã cung cấp thêm mộ số thông tin lưu ý chính quyền TP.Đà Nẵng khi xem xét quy hoạch lại bán đảo Sơn Trà.

 Theo ông Trường, hiện nay Sơn Trà có hơn 1.000 loài thực vật, 21 loài nấm lớn. Đáng chú ý hơn, Sơn Trà đang sở hữu 43 loài thực vật quý hiếm nằm trong sách đỏ Việt Nam và 21 loài trong sách đỏ đỏ thế giới…

“Vẫn còn hàng trăm loài khác đang được xác định tên và chắc chắn sau khi nghiên cứu con số các loài sẽ không dừng lại là 1.000. Ví dụ như loại gừng tím, chúng tôi mới chỉ ghi nhận có mặt ở Sơn Trà. Tôi đi khắp các khu rừng cả nước nhưng không nơi nào có hệ sinh thái đặc hữu như nơi này” - ông Trường khẳng định.

Để củng cố thêm quan điểm bảo tồn Sơn Trà là đúng đắn, PGS.TS Nguyễn Văn Tập - Viện Dược liệu đã đưa ra một số thông tin rất bất ngờ và có giá trị: “Qua thời gian ngắn nghiên cứu nhưng chúng tôi đã phát hiện thấy chỉ trong phạm vi diện tích rừng khoảng 4.000ha đã ghi nhận được 329 loài cây thuốc thuộc 253 chi, 108 họ và 5 ngành thực vật bậc cao có mạch. Điều này có thể thấy Sơn Trà không chỉ có voọc chà vá chân nâu mà có cả hệ sinh thái động thực vật quy hiếm với nhiều loài thực vật, dược liệu quý, mới xuất hiện lần đầu. Nơi đây sẽ là điểm đến cho nhiều nhà khoa học trên thế giới nếu chúng ta bảo tồn được nó”.

Nên đền bù đất chỗ khác cho doanh nghiệp

Ý kiến của các nhà khoa học đều ủng hộ bảo tồn Sơn Trà và hạn chế tối đa các tác động lên bán đảo Sợn Trà. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất chính là việc tại đây đã có 21 dự án được chính quyền TP.Đà Nẵng phê duyệt. Trong số này, phần lớn được cấp sổ đỏ đã 5-7 năm.

Liên quan đến rào cản này, Tiến sĩ Vũ Ngọc Long, nguyên Viện trưởng Viện sinh thái học miền Nam kiến nghị:  “Doanh nghiệp họ bỏ tiền đầu tư muốn phát triển Đà Nẵng. Ở đây họ không sai phạm gì. Cái cần là chính quyền TP.Đà Nẵng phải can đảm, kêu gọi doanh nghiệp và đền bù cho họ bằng các khu đất khác, kinh doanh tốt, có thể không bằng 100% ở Sơn Trà” - ông Long nói.

Ông Huỳnh Tấn Vinh mong muốn phát triển du lịch tham quan sinh thái ở Sơn Trà (Ảnh: Đình Thiên)

Ông Huỳnh Tấn Vinh - Chủ tịch Hiệp hội Du lịch TP.Đà Nẵng cho rằng, cần giữ nguyên hiện trạng Sơn Trà và phát triển Sơn Trà thành điểm tham quan, du lịch sinh thái hoang dã, sinh thái biển…Theo hướng này sẽ tạo đảm bảo lợi ích cho toàn cộng đồng.

“Nếu chọn theo quy hoạch cũ với mật độ phòng nghỉ dưỡng, phòng lưu trú, khu vui chơi giải trí dày đặc sẽ phá hỏng hệ sinh thái ở Sơn Trà. Môi trường sẽ bị tàn phá, không thể nào giữ vững như hiện có. Lúc đó Sơn Trà không còn tính cạnh tranh, tính khác biệt với những khu du lịch khác. Về lâu dài sẽ không còn thu hút khách nữa, vì mất đi cái đặc biệt nhất. Doanh nghiệp khi kinh doanh cũng nên tính toán đến vấn đề này” - ông Vinh phân tích.

Mặc dù vậy, theo Chủ tịch UBND thành phố Huỳnh Đức Thơ, bài toán ở Sơn Trà là không hề đơn giản với phương án đền bù đất khác cho doanh nghiệp.

"Để làm dự án, nhiều DN đã bỏ tiền vay vốn ngân hàng, sau khi được chấp nhận họ còn mất rất nhiều thứ để triển khai. Bây giờ muốn họ đi chỗ khác đâu phải dễ. Thành phố cũng phải cân nhắc rất kỹ về vấn đề này, đền bù thì quỹ đất ở đâu, rồi liên quan đến giải toả, đền bù, tái định cư cho dân. Nói chung là một lượng công việc khổng lồ" - ông Thơ nói.