Đà Nẵng: Làng chiếu Cẩm Nê sắp “qua đời”

Theo lời những vị cao niên ở địa phương, nghề chiếu ở Cẩm Nê có nguồn gốc từ Hoằng Hóa, Thanh Hóa, được truyền vào Nam từ thế kỷ XV. Trải qua bao thăng trầm, chiến tranh ly tán, nhưng làng chiếu vẫn tồn tại và phát triển mạnh mẽ.

Theo nghệ nhân Phan Trà (80 tuổi), Cẩm Nê đã cung cấp cho khắp nơi trong Nam, ngoài Bắc những tấm chiếu hoa đủ cỡ với những hoa văn trang trí đẹp. Chiếu hoa Cẩm Nê đã từng hiện diện ở nội triều các vua nhà Nguyễn, những nghệ nhân Cẩm Nê xưa cũng từng được các triều đại vua sắc phong, ban thưởng…

Hiện nay, những người theo nghề chiếu Cẩm Nê chỉ còn vài người, nhưng vì tuổi cao, sức yếu, họ không thể tiếp tục theo nghề nên đã xếp khung vào xó bếp. Ông Ngô Ngọc Lưu - Thôn phó Cẩm Nê, nửa đùa nửa thật: “Cách đây hơn năm còn có 4 hộ hàng ngày phơi lát, nhuộm màu, dệt chiếu, nên ít nhiều vẫn gọi là làng nghề. Nhưng đến nay thì chỉ còn vỏn vẹn có hộ ông Tấn. Giờ phải gọi là “hộ nghề” mới đúng”.

Nguyên nhân chính dẫn đến làng nghề ngày một tàn lụi là do nguồn nguyên liệu tại chỗ không có. Hơn nữa, xăng, điện tăng giá, nếu tính toán hết chi phí, từ nguyên liệu, phẩm màu đến nhân công thì mỗi chiếc chiếu chỉ còn lãi chưa đến 10 nghìn đồng. “Muốn dệt chiếc chiếu cần ít nhất 2 người. Mỗi tháng chỉ được vài chục chiếc, lãi chưa được vài trăm ngàn. Thu nhập như thế ai mà dám theo nghề”– ông Tấn than thở.

Người dân làng nghề Cẩm Nê không ai không biết đến hai ông Ngô Ngọc Sử và Ngô Ngọc Song (anh em chú bác) đã “liều mạng” vì sự tồn vong của làng nghề. Vào năm 1989, khi làng chiếu Cẩm Nê đang có dấu hiệu sa sút, hai ông đã làm hồ sơ thế chấp nhà cửa vay ngân hàng 140 triệu đồng để đầu tư phát triển làng nghề. Sau khi có tiền, hai ông mua nguyên liệu, đóng mới khung dệt… đưa cho người dân làm, sau đó thu lại sản phẩm để bán.

Nhưng được một vài năm thì phá sản do không cạnh tranh nổi với các loại chiếu trúc, chiếu nhựa tràn ngập thị trường. Hai ông suýt ngồi tù vì mất khả năng trả nợ ngân hàng. Vì vậy, bây giờ nhiều người rất tâm huyết với làng nghề, nhưng không ai dám mạnh dạn bỏ vốn đầu tư vực dậy làng nghề.

Do không còn hướng phát triển nghề nên chính những người biết nghề cũng bỏ bê nghề. Thế hệ kế tục của làng nghề hầu như không có.

Vũ Vân Anh