Đặc sản múp míp, béo ngậy lại là “cơn ác mộng” của nhiều nhà vườn

Người dân tìm bắt đuông ở 1 cây dừa bị chết - Ảnh: Thanh Anh

Theo tiến sĩ Hồ Văn Chiến, nguyên Giám đốc Trung tâm Bảo vệ thực vật phía Nam thuộc Bộ NNPTNT, mặc dù nhiều người xem con đuông dừa lá món đặc sản nhưng đây là loài côn trùng gây hại rất nguy hiểm cho cây dừa, nên từ lâu ngành nông nghiệp và UBND tỉnh Bến Tre đã nghiêm cấm gây nuôi, mua bán đuông dừa dưới bất kỳ hình thức nào.

Tuy nhiên, điều lạ lùng là dù bị nghiêm cấm nhưng cho đến nay hầu như “đặc sản” đuông dừa đều có mặt ở những nhà hàng, quán nhậu khi thực khách có yêu cầu. Điều này khiến hơn 70.000ha đất chuyên trồng dừa của tỉnh Bến Tre luôn trong tình trạng báo động vì nguy cơ bọ kiến dương trưởng thành phát tán gây hại, còn người trổng dừa luôn trong tâm trạng bất an.

Anh Nguyễn Văn Hiệp, người chuyên thu mua dừa trái ở xã An Hiệp (huyện Châu Thành, Bến Tre), cho biết do nhiều năm bị nhà vườn và các cơ quan bảo vệ thực vật săn lùng, tiêu diệt nên ngoài tự nhiên hiện nay đuông dừa và bọ kiến dương rất ít. Nhưng do nhu cầu tiêu thụ nhiều và giá bán rất cao (bình quân 1 kg ấu trùng đuông dừa khoảng 300 con, giá bán hơn 2 triệu đồng/kg) nên rất nhiều người lén lút gây nuôi loại côn trùng nguy hại này để cung cấp cho thị trường.

Món đuông ngâm nước mắm ăn sống được dân nhậu xưng tụng là đặc sản số 1 - Ảnh: Thanh Anh

“Đi thu mua dừa nhiều năm nên tui biết nhiều địa phương như Châu Thành, Giồng Trôm, Mỏ Cày… đều có người lén nuôi đuông dừa. Tuy nhiên họ giấu rất kỹ, rất cảnh giác người lạ không thể nào tiếp cận được khu vực họ nuôi đuông, bởi họ biết nếu bị phát hiện thì sẽ bị xử phạt rất nặng”, anh Hiệp nói.

Đem việc nuôi đuông dừa hỏi Duy – người chuyên cung cấp đuông dừa cho các quán nhậu, anh chàng ngần ngừ hồi lâu rồi cũng tiết lộ: “Nếu không gây nuôi thì không thể nào có đủ hàng để cung cấp cho thị trường. Dù lâu nay UBND tỉnh và các cơ quan hữu trách nghiêm cấm nuôi đuông dừa, nhưng vì nhu cầu tiêu thụ và lợi nhuận rất cao nên nhiều người vẫn lén lút nuôi”.

Duy kể, lâu nay người nuôi đuông thường đi tìm bắt con bọ kiến dương trưởng thành ngoài tự nhiên (hay xuất hiện lúc sụp tối) đem về làm đuông giống. Nếu không có kiến dương giống ngoài tự nhiên thì có thể mua giống ở các địa phương lân cận, chỉ dân trong nghề mới biết điểm nhân, bán giống.

Đặc sản đuông dừa là ấu trùng của bọ kiến dương chuyên phá hoại vườn dừa - Ảnh: Thanh Anh

Hiện tại thì 1 con kiến dương giống chưa trưởng thành có giá khoảng 25.000 - 30.000 đồng; kiến dương trưởng thành được bán khoảng 40.000 - 50.000 đồng/con tùy thời điểm. Kiến dương giống sau khi đem về được nhốt vào thùng nhựa lớn, mỗi thùng gồm 5 con đực và 5 con cái, rồi đậy kín nắp, xung quanh đục những lỗ nhỏ để thoáng khí.

Thức ăn là lá dừa non xay nhuyễn hoặc thu mua thân dừa non của những người phá vườn trồng bưởi da xanh. Sau thời gian kiến dương sinh sản, người nuôi phải thường xuyên thăm các thùng nuôi, đến khi ấu trùng mập mạp to bằng ngón tay là có thể thu hoạch.

Theo lời Duy, những năm trước người dân nuôi đuông dừa rất nhiều để cung cấp cho các nhà hàng, quán nhậu đặc sản trên địa bàn tỉnh Bến Tre và các địa phương lân cận như Mỹ Tho, Long An, TP.HCM,.. Bởi chỉ cần đầu tư khoảng 100 triệu đồng cho 10 thùng nuôi đuông và máy xay thức ăn thì sau 2-3 vụ thu hoạch đã hòa vốn và bắt đầu có lãi.

Nhưng từ khi UBND tỉnh Bến Tre nghiêm cấm nuôi đuông, nhiều người rút vào “hoạt động bí mật”, những người khác chọn giải pháp chuyển đồ nghề sang những địa phương không cấm nghề nuôi đuông để làm ăn.

“Nhưng nói thiệt, đuông dừa là loại côn trùng gây hại kinh hoàng nhất đối với người trồng dừa, bởi chúng sinh sản rất nhanh, có khả năng phát tán rộng, phá hủy các vườn dừa. Theo chỗ tui biết thì dù người nuôi có bảo quản kỹ càng thế nào cũng không tránh khỏi việc kiến dương trưởng thành trốn thoát ra ngoài tự nhiên gây hại. Vì vậy tui chỉ chuyên đi thu mua và bán lại, không gây nuôi loài côn trùng này”, Duy nói.