Dân bỏ chạy, khu tái định cư ở Nghệ An thành "ngôi làng ma" bên dòng nậm Nơn

Cuộc sống ở "ngôi làng ma" bên dòng Nậm Nơn

Năm 2005, hàng trăm hộ dân ở xã Yên Na, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An bắt đầu rời nơi mình đã sinh sống suốt bao đời qua đến khu tái định cư để nhường lại đất cho các công trình của thủy điện Bản Vẽ. Khu tái định cư được chuẩn bị sẵn để đón dân về ở. Tại đây những ngôi nhà được xây dựng kiên cố với các công trình phụ trợ, điện, nước. Người dân cũng hi vọng sau khi nhường đất cho thủy điện, họ sẽ sớm an cư lạc nghiệp tại nơi ở mới.

Khu tái định cư được chọn để di dân về ở gồm khu tái định cư Khe Ò, xã Yên Na, huyện Tương Dương, Nghệ An. Theo ghi nhận của phóng viên, hiện tại ở khu tái định cư Khe Ò nơi ban đầu có 46 hộ dân chuyển về đây nhưng giờ chỉ còn 2 hộ dân sinh sống, một số hộ khác thì biến nơi đây thành khu vực chuồng trại để chăn nuôi, hàng ngày chỉ ghé qua để chăm sóc gia súc.

Từ con đường bê tông lên khu tái định cư Khe Ò cỏ dại mọc um tùm, những ngôi nhà cũng đã bị bỏ hoang rất lâu, không một bóng người, nơi đây không khí hiu quạnh như một "ngôi làng ma". Các ngôi nhà vốn kiên cố cũng đã bị mất đi phần mái, cửa và thiết bị bên trong.

Vào năm 2010, sau vài trận mưa lớn, một tảng đá khổng lồ nằm ngay phía sau nhà bếp của bà Quang Thị Mai (ở khu tái định cư Khe Ò, xã Yên Na, huyện Tương Dương) bất ngờ lăn xuống. Nghe tiếng động, cả gia đình vội chạy thoát thân.

Tảng đá lăn xuống, đè sập nhà bếp rồi vỡ đôi, một nửa lăn xuống đường, nửa kia xuống vực. Theo khảo sát, sườn núi phía sau 7 hộ dân gần nhà bà Mai có nguy cơ sạt xuống. Chính quyền đã kiểm tra, hỗ trợ mỗi gia đình 7 triệu đồng để tự di dời nhà.

Không lâu sau, người dân phát hiện một vết nứt dài chạy vòng phía sau khu tái định cư, do sợ nguy hiểm nên người dân lần lượt bỏ khu tái định cư. Không được bố trí đất ở, họ đã quay trở về gần bản cũ dựng nhà tạm bên dòng Nậm Nơn.

Sống trong lo sợ

Cũng tại xã Yên Na, huyện Tương Dương, hàng chục hộ dân ở bản Khe Chóng đã di dời về đây. Nhưng bây giờ họ đang phải sống trong cảnh nơm nớp lo sợ trước thiên tai.

Mới đây nhất, vào ngày 30/10, một tảng đá rơi xuống trúng ngay gian nhà chính của gia đình chị Vi Thị Thắm (41 tuổi, trú tại bản Khe Chóng). May mắn tảng đá chỉ làm hư hỏng phần tường phía sau, nhưng nó cũng khiến gia đình chị Thắm rất sợ hãi.

"Hôm đó, có mẹ chồng tôi và các cháu ở nhà. May mà tảng đá không trúng ai, gia đình tôi cũng lo lắm, nhất là những khi trời mưa", chị Thắm nói và chỉ vào tảng đá khá lớn đã rơi xuống trúng nhà mình.

Anh Lương Văn Đông (32 tuổi, trưởng bản Khe Chóng) cho biết, đã có rất nhiều lần đá từ trên núi rơi xuống trúng nhà dân trong bản, may mà chưa có thiệt hại về người. Trên núi còn nhiều loại đá như thế, đá rời ra, rất dễ rơi xuống khi có mưa hay trâu bò giẫm phải.

Phía sau, những ngôi nhà của người dân nơi đây là núi Khe Chóng dốc đứng, trên đó nhiều hòn đá mồ côi nằm rải rác. Những khối đá này có thể tách rời và rơi xuống bất cứ lúc nào, kết hợp với độ dốc cao thì nếu rơi xuống sẽ có sức tàn phá rất lớn. Chính quyền địa phương và bản Khe Chóng đã nhiều lần khảo sát trên núi nhưng vì lượng đá quá nhiều, có những khối lớn không thể xử lý nên họ cũng đành phó mặc cho số phận.

Trước đó khi di dời, chính quyền đã tổ chức họp dân hỏi ý kiến về địa điểm tái định cư. Thời điểm này có 2 phương án được đưa ra, một là di dời về huyện Thanh Chương hoặc di vén những khu vực quanh bản cũ như lên núi Khe Ò, Khe Chóng. Nếu di dời về huyện Thanh Chương thì sẽ cách vị trí nơi ở cũ hơn 150km, xa quá nên dân không ai muốn. Vì thế, người dân nơi đây đành chọn di vén. Bên cạnh đó, nếu đồng ý lên khu tái định cư thì chỗ ở sẽ tốt hơn nơi cũ, có nhà mới nên dân đồng ý.

Ông Vi Thanh Tùng – Chủ tịch UBND xã Yên Na cho biết, địa phương cũng đã nhiều lần kiến nghị tình trạng trên, tuy nhiên đến giờ vẫn chưa có biện pháp hiệu quả, giải quyết dứt điểm. "Chúng tôi mong muốn đưa người dân tại những khu vực trên ra khu vực thị tứ Bản Vẽ, nơi đó an toàn, có mặt bằng để người dân yên tâm sinh sống, an cư lạc nghiệp, tránh những trường hợp đáng tiếc xảy ra", ông Tùng nói.