Đằng sau nỗi ám ảnh TikTok của Thung lũng Silicon là thực tế tàn khốc của ngành kinh doanh internet

TikTok là một gã khổng lồ khi chi "hàng tỷ, hàng tỷ và hàng tỷ đô la" để giành thị phần và đánh cắp người dùng

Khi Giám đốc điều hành Alphabet, Sundar Pichai phát biểu tại một hội nghị công nghệ ở Los Angeles vào tuần đầu tiên của tháng 9, ông đã chỉ ra mối đe dọa mà công ty của mình phải đối mặt từ một người mới nổi dũng cảm "không biết từ đâu".

"Không ai trong chúng tôi nói về TikTok ba năm trước", Pichai nói với khán giả Code Conference và mô tả ứng dụng truyền thông xã hội phổ biến của Trung Quốc là một trong những đối thủ "đang lên" của Alphabet.

Một ngày sau, khi CEO Evan Spiegel của Snap đề cập đến TikTok tại cùng một hội nghị, anh ấy dường như đang nói về một khía cạnh hoàn toàn khác. Anh nhận định TikTok là một gã khổng lồ khi chi "hàng tỷ, hàng tỷ và hàng tỷ đô la" để giành thị phần và đánh cắp người dùng từ ứng dụng Snapchat.

Hai đánh giá dường như trái ngược nhau nhấn mạnh mức độ mà ứng dụng chia sẻ video Trung Quốc đã thu hút sự chú ý và nỗi lo sợ của những người chơi quyền lực nhất Thung lũng Silicon. Họ có thể không đồng ý về bản chất cụ thể của mối đe dọa TikTok, nhưng các công ty thống trị trong ngành công nghệ đồng ý rằng, đối thủ cạnh tranh non trẻ ở nước ngoài của họ đặt ra một mối đe dọa rõ ràng và hiện tại mà họ chưa từng đối mặt trước đây.

Với hơn 1 tỷ người dùng, TikTok đã vươn lên dẫn đầu các dịch vụ mạng xã hội internet trên thế giới chỉ trong vài năm. Thuộc quyền sở hữu của ByteDance, một công ty công nghệ Trung Quốc có quan hệ tốt với chính phủ, đã tạo thêm một khúc quanh địa chính trị cho những gì có thể đã diễn ra như một sự rung chuyển thông thường trong bối cảnh cạnh tranh.

TikTok có mặt khắp tại các hội nghị, cuộc họp của công ty Thung lũng Silicon, mọi người đều có ý kiến. "Đó là phần mềm gián điệp của Trung Quốc và chúng tôi điên rồ khi để nó hoạt động ở Mỹ - [nó] không liên quan gì đến cạnh tranh, mọi thứ liên quan đến ảnh hưởng quyền riêng tư và bảo mật, cũng như an ninh quốc gia", doanh nhân Jason Calacanis nói khi được hỏi về TikTok.

"Thuật toán trên TikTok có thể dễ dàng làm nghiêng một vài điểm phần trăm trong một cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ", Calacanis nói. "Hoặc có thể thay đổi tâm trạng đối với cuộc chiến Ukraine hoặc Hong Kong và Đài Loan độc lập".

Các công ty công nghệ chính thống đã có lúc quay lưng lại với việc tố cáo TikTok, rồi quay sang bắt chước

Mối quan hệ của TikTok với Trung Quốc tất nhiên đã được giám sát kỹ lưỡng trong quá khứ, đáng chú ý nhất là khi cựu Tổng thống Donald Trump tìm cách cấm ứng dụng này trong đề xuất chặn của thẩm phán Liên bang Hoa Kỳ. Đối với nhiều nhà quan sát, cuộc thập tự chinh chống TikTok của Trump là một phản ứng thái quá vào thời điểm đó, được thúc đẩy bởi cả những bất bình cá nhân và những lo ngại về an ninh bị cáo buộc.

Nhưng khi động lực của TikTok tiếp tục được xây dựng và mối quan hệ Mỹ-Trung vẫn căng thẳng, ngành công nghệ ngày càng trở nên kích động về ứng dụng chia sẻ video này. Để làm chậm sự phát triển của TikTok, các công ty công nghệ chính thống đã có lúc không thể đoán trước được và một ngày kia họ quay lưng lại với việc tố cáo công ty, rồi quay sang bắt chước tiếp theo.

Vào tháng 3, tờ Washington Post đưa tin rằng công ty mẹ của Facebook là Meta đã thuê một công ty tư vấn của Đảng Cộng hòa để lan truyền những câu chuyện gây lo ngại về quyền sở hữu của Trung Quốc đối với TikTok. Vài tháng sau, vào tháng 8 năm 2020, Meta ra mắt tính năng Reels ở Mỹ (trên Facebook và Instagram), một sản phẩm video dạng ngắn gần như giống với TikTok. Youtube-trang web video của Google hay Snap đều đã phát hành các sản phẩm tương tự như TikTok của riêng họ có tên là Shorts và Spotlight.

Không có tính năng bắt chước nào lặp lại thành công của TikTok

Nhưng dường như không có tính năng bắt chước nào lặp lại thành công của TikTok. Tuần trước, tờ Wall Street Journal đã xem xét một tài liệu nghiên cứu nội bộ cho thấy rằng, người dùng Instagram xem Reels tổng cộng 17,6 triệu giờ mỗi ngày, ít hơn một phần mười trong số 197,8 triệu giờ mà người dùng TikTok xem hàng ngày.

Mark Cuban, doanh nhân và đồng sáng lập Cost Plus Drugs, cho rằng thành công của TikTok một phần là nhờ chiến lược dựa vào trí tuệ nhân tạo để xác định và chia sẻ video, thay vì "biểu đồ xã hội" truyền thống của bạn bè và người quen được Facebook sử dụng.

"TikTok nhanh nhẹn một cách đáng sợ. Họ đi đến nơi mà nội dung đưa họ đến", Cuban nói tờ Wealth.

Chắc chắn có nhiều cách để đánh bại TikTok, nhưng chúng sẽ không xảy ra chỉ sau một đêm

Cuban chỉ ra quyền cấp phép là một lỗ hổng tiềm ẩn cho TikTok. Ông nói: Một đối thủ có nhiều tiền có thể đảm bảo độc quyền đối với âm nhạc, phim ảnh và thể thao. Điều này có thể gây cản bước cho cách vận hành tự tung như trên TikTok.

"Chắc chắn có nhiều cách để đánh bại TikTok", Cuban nói. "Nhưng chúng sẽ không xảy ra chỉ sau một đêm".

TikTok đã tạo ra gần 4 tỷ đô la doanh thu vào năm 2021 và dự kiến sẽ đạt 12 tỷ đô la trong năm nay, theo Bloomberg. Trong khi nhiều người phẫn nộ về việc liệu TikTok có quá tầm thường hoặc quá đe dọa hay không, nhưng không còn nghi ngờ gì nữa, nó cũng đã trở thành một hiện tượng kinh doanh và văn hóa đặc biệt ở hơn 150 quốc gia. Báo cáo mới nhất từ Pew Research Center cho thấy, TikTok đã trở nên phổ biến trong giới thanh thiếu niên Mỹ. Khoảng 67% những người được khảo sát cho biết họ đã sử dụng TikTok so với chỉ 32% đối với Facebook từng thống trị.

Trước khi nền tảng này xuất hiện, Twitter đã không tận dụng được Vine, các video dạng ngắn của riêng mình. Facebook, Instagram và Snap cũng đã vấp phải những tuyên bố chủ quyền đối với lãnh thổ kỹ thuật số mà TikTok hiện đã thực hiện. Theo báo cáo lưu lượng truy cập toàn cầu của Cloudflare, năm ngoái TikTok.com đã vượt qua Google.com để trở thành tên miền internet phổ biến nhất.

Có lẽ có hai lý do giải thích cho sự phổ biến rộng rãi này. Đầu tiên, nền tảng này cực kỳ dễ sử dụng và rất dễ gây nghiện. Với các công cụ và bộ lọc của mình, ứng dụng của TikTok cho phép người dùng tạo các video ngắn, từ 15 giây đến 10 phút và giúp họ kiếm tiền từ nội dung của mình bằng cách thúc đẩy quảng cáo theo cách của họ.

Thứ hai, TikTok quảng cáo video thông qua biểu đồ nội dung thay vì biểu đồ xã hội, như thường được sử dụng bởi các nền tảng khác. Nói cách khác, các thuật toán do AI đào tạo sẽ quảng bá nội dung cho những người trên nền tảng có cùng sở thích hơn là nó chủ yếu được lan truyền qua mạng của những người theo dõi.

Đằng sau nỗi ám ảnh TikTok của Thung lũng Silicon có thể là sự thừa nhận thực tế tàn khốc của ngành kinh doanh internet

Với bóng ma của một cuộc đàn áp của chính phủ Hoa Kỳ chống lại TikTok, TikTok khẳng định rằng ứng dụng của họ hoạt động tách biệt với công ty mẹ ByteDance ở Trung Quốc và không có dữ liệu người dùng Mỹ nào được chia sẻ với các hoạt động ở Trung Quốc. Nhưng các nhà lập pháp Hoa Kỳ và một số người trong ngành không bị thuyết phục. Trong khi các công ty như Facebook, Google và Twitter không được phép hoạt động tại Trung Quốc. Calacanis, nhà đầu tư tin rằng các nhà lãnh đạo công nghệ nên có lập trường tương tự khi xem xét cho phép Trung Quốc thâm nhập thị trường Mỹ.

Nhưng đằng sau nỗi ám ảnh TikTok của Thung lũng Silicon có thể là sự thừa nhận thực tế tàn khốc của ngành kinh doanh internet, vốn được phát triển và hoàn thiện trên đất Mỹ. Các công ty internet tiêu dùng hiếm khi phục hồi một khi người dùng đã chuyển sang thứ hấp dẫn tiếp theo. Danh sách những gã khổng lồ Internet sa sút, bao gồm AOL, Yahoo và MySpace, nói lên sự suy giảm nhanh chóng và không thể tránh khỏi có thể ập đến ngay cả những công ty Internet tiêu dùng mạnh nhất.

Cuban, người kiếm được tài sản đầu tiên khi bán công ty dot-com cho Yahoo vào năm 1999, biết rõ bản chất không ngừng nghỉ của kinh doanh Internet.

"Tất cả các nền tảng xã hội lớn khác dường như bất khả chiến bại vào một thời điểm nào đó", Cuban nói. "Bây giờ họ đang mất khán giả từ TikTok".