Đạo đức nghề báo giữa “biển” thông tin

Chuyện tiếu lâm thành tin... chính thống

Sự bùng nổ của các mạng xã hội cung cấp thêm rất nhiều thông tin cho phóng viên có thể khai thác, triển khai đề tài. Nhưng cũng từ thế giới mạng, một kiểu tác nghiệp được gọi là “phóng viên salon” đã ra đời. Một thông tin được phát ra trên mạng xã hội, không lâu sau đó đã được xuất bản thành thông tin trên trang báo điện tử mà thiếu sự kiểm chứng nguồn tin.

Hay như mới đây nhất, khi cái tên Ánh Viên đang là cơn sốt trên các mặt báo trong và ngoài nước, đã có tờ báo đưa thông tin sốc: “Cô gái thép” có sải tay dài 1m98, chỉ kém Michael Phelps. Nhưng sự thật, sải tay của Ánh Viên là 1m78. Khi được đồng nghiệp của chúng tôi hỏi về thông tin sải tay dài 1m98, Ánh Viên cười bảo: “Thế thì em thành con vượn à?”.

PGS -TS Nguyễn Thành Lợi – Phó Giám đốc Thường trực Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, Hội Nhà báo Việt Nam cho biết: “Không thiếu hiện tượng phóng viên lấy thông tin trên mạng xã hội, Facebook mà không qua kiểm chứng hay việc khai thác đời tư của người nổi tiếng. Qua đó, phóng viên đã sử dụng tin đồn rồi chính thống hóa bằng bài báo của mình, tiếp tay cho việc suy diễn, đồn đoán gây hậu quả khôn lường”.

PGS Nguyễn Thành Lợi dẫn chứng sự việc ngày 21.2.2013 khi trên mạng xuất hiện tin đồn chủ tịch HĐQT của một ngân hàng bị bắt, một số trang thông tin đã không kiểm chứng cho đăng tải thông tin này, gây thiệt hại lớn cho ngân hàng và tiếp tay cho các tờ báo lề trái suy diễn, xuyên tạc, ảnh hưởng xấu đến dư luận.

Tác nghiệp chuyên nghiệp

Giải pháp nhà báo Đỗ Văn Dũng đưa ra là cách tác nghiệp chuyên nghiệp của phóng viên, nhà báo để tạo ra chất lượng thông tin được độc giả tin cậy.

Nhà báo Đỗ Văn Dũng cho hay: “Anh không thể là nhà báo salon, anh không thể nghe một chiều mà phải xác minh, trích dẫn nguồn tin. Chúng tôi làm báo cũng có sai sót và chúng tôi phải nhìn lại từng sai sót để học đến nơi đến chốn để mang đến chất lượng thông tin cao nhất, chính xác, tin cậy, nhân văn và nhanh nhất”.

PGS - TS Nguyễn Thành Lợi cho rằng một trong những biện pháp nâng cao trách nhiệm xã hội và đạo đức nghề nghiệp của nhà báo là phải chuyên nghiệp hóa cách thức thu thập và xử lý thông tin. Cụ thể, nhà báo có thể tham khảo thêm tư liệu từ những bài viết trước đó về cùng sự việc để bổ sung tư liệu nếu thiếu, song bắt buộc phải ghi rõ nguồn tin. Mặt khác, cũng cần phải đến tận nơi xảy ra vụ việc để lấy thông tin mới nắm bắt được bản chất và những yêu cầu của dư luận tại nơi xảy ra sự kiện.