ĐBQH tranh luận việc "ban hành một luật riêng về hộ kinh doanh"

Sáng 21/5, Quốc hội tiếp tục phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) và thảo luận trực tuyến về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật này.

Nên ban hành một luật riêng về hộ kinh doanh

Dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) mới nhất được Quốc hội thảo luận sáng nay vẫn có những quy định cụ thể, chi tiết về hộ kinh doanh. Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, không nên đưa hộ kinh doanh vào Luật Doanh nghiệp mà nên ban hành một luật riêng.

Giải trình về vấn đề này trước Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, về phạm vi điều chỉnh, quy định đối tượng hộ kinh doanh vào dự thảo Luật Doanh nghiệp, có 2 loại ý kiến.

Loại ý kiến thứ nhất, nhất trí đưa nội dung quy định về hộ kinh doanh vào dự thảo Luật như phương án Chính phủ đã trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8. Lý do của các ý kiến này là xét về bản chất thì việc quy định một Chương về hộ kinh doanh trong dự thảo Luật chỉ là việc bổ sung, hoàn thiện, cụ thể hóa các quy định chung đã có về hộ kinh doanh. Hơn nữa, việc quy định hộ kinh doanh trong dự thảo Luật sẽ có tác động tích cực, xóa bỏ hạn chế về thương quyền và nâng cao địa vị pháp lý của hộ kinh doanh.

Loại ý kiến thứ 2, đề nghị không quy định nội dung về hộ kinh doanh vào dự thảo Luật, mà xem xét, ban hành một luật riêng về hộ kinh doanh. Những ý kiến này cho rằng, việc đưa hộ kinh doanh vào dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) là không phù hợp vì hộ kinh doanh không phải là doanh nghiệp nên không thuộc phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật Doanh nghiệp.

Ngoài ra, Hộ kinh doanh được coi là một hình thức kinh doanh khác biệt với doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh, công ty TNHH và công ty cổ phần. Những quy định về hộ kinh doanh tại dự thảo Luật chỉ mới giải quyết được việc kiểm soát, quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh, mặt khác có thể làm tăng rủi ro, tăng chi phí đối với thành lập và hoạt động của hộ kinh doanh.

Bên cạnh đó, chưa có quy định tạo thêm quyền tự do kinh doanh, tăng độ an toàn kinh doanh, tạo thêm thuận lợi cho hộ kinh doanh, cũng như các cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của hộ kinh doanh. Vì vậy, việc quy định hộ kinh doanh trong dự thảo Luật dẫn đến phải mở rộng thêm phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng cho một chủ thể mới.

Đặc biệt, loại ý kiến thứ hai lưu ý, số lượng về đối tượng chịu tác động là hộ kinh doanh rất lớn, cần có thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá thực tiễn và tham vấn để hoàn thiện khung khổ pháp luật tốt nhất điều chỉnh và áp dụng cho chủ thể hộ kinh doanh, tương tự như các hợp tác xã quy định tại Luật Hợp tác xã, tránh những tác động bất lợi tới hoạt động của các hộ kinh doanh.

Ông Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất lựa chọn loại ý kiến thứ 2. 

Nhiều tranh luận trái chiều

Trong phiên thảo luận vấn đề này nhiều đại biểu đồng ý với việc không quy định nội dung về hộ kinh doanh vào dự thảo Luật, mà xem xét, ban hành một luật riêng về hộ kinh doanh.

Phát biểu thảo luận, Đại biểu Đỗ Thị Thu Hằng (đoàn Đồng Nai), Đại biểu Phan Thái Bình (đoàn Quảng Nam) ủng hộ việc đưa hộ kinh doanh trở thành một chương trong Luật Doanh nghiệp. Theo các đại biểu này, việc quy định hộ kinh doanh trong dự thảo Luật Doanh nghiệp sẽ có tác động tích cực, xóa bỏ hạn chế về thương quyền và nâng cao địa vị pháp lý của hộ kinh doanh.

Đồng ý với việc để hộ kinh doanh trong 1 chương trong Luật Doanh nghiệp, Đại biểu Vũ Tiến Lộc (đoàn Thái Bình) nhận định: "Chủ hộ kinh doanh sau một đêm bừng tỉnh không thể lập tức trở thành giám đốc doanh nghiệp. Việc đưa hộ kinh doanh vào Luật không phải là đưa ra quy định trói buộc hộ kinh doanh mà phải tạo điền kiện cho hộ kinh doanh phát triển".

Không đồng tình với quan điểm trên, một số ý kiến lại cho rằng, không nên quy định nội dung về hộ kinh doanh vào dự thảo Luật, mà cần xem xét, ban hành một luật riêng về hộ kinh doanh. Nguyên nhân là do hộ kinh doanh được coi là một hình thức kinh doanh khác biệt với doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh, công ty TNHH và công ty cổ phần. Bên cạnh đó, số lượng về đối tượng chịu tác động là hộ kinh doanh rất lớn.

Đại biểu Trần Văn Tiến (đoàn Vĩnh Phúc) cho biết, hộ kinh doanh về bản chất hoạt động và cách thức, quy mô rất khác so với doanh nghiệp. Do vậy, không nên đưa hộ kinh doanh vào phạm vi điều chỉnh, quy định trong dự thảo Luật Doanh nghiệp mà cần được xem xét ban hành thành luật riêng. Việc luật hóa hộ kinh doanh trong dự thảo Luật Doanh nghiệp nhưng chưa rõ sẽ quản lý theo phương thức nào sẽ gây khó khăn cho hoạt động của hàng triệu hộ kinh doanh.

Nhất trí với quan điểm trên, Đại biểu Dương Minh Tuấn (đoàn Bà Rịa Vũng Tàu) đưa ra con số cả nước có hơn 5 triệu hộ kinh doanh, trong đó 3,5 triệu hộ được cấp mã số thuế, hơn 2 triệu hộ sản xuất nhỏ lẻ, ước tính tổng tài sản là 655 nghìn tỷ, giải quyết gần 8 triệu lao động… Bên cạnh đó, hộ kinh doanh có nhiều khác biệt với doanh nghiệp khi chủ yếu hoạt động theo truyền thống gia đình, quy mô nhỏ lẻ nên cần tách hộ kinh doanh ra thành luật riêng để quản lý sẽ chặt chẽ hơn.