Đề nghị xử lý trường hợp đấu giá cao rồi bỏ cọc, gây nhiễu loạn thị trường

Ngày 5/7, tại Kỳ họp thứ 7 HĐND TP.Hà Nội khóa XVI, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội (TN&MT) Bùi Duy Cường cho biết, UBND TP.Hà Nội đã ban hành các văn bản chỉ đạo các sở, ngành và quận, huyện thực hiện công tác đấu giá, chấn chỉnh tổ chức công tác đấu giá quyền sử dụng đất đảm bảo đúng pháp luật, công khai, minh bạch, kịp thời phát hiện các trường hợp vi phạm quy định về đấu giá.

Quá trình đấu giá đất còn có sai sót

Về kết quả thực hiện công tác đấu giá quyền sử dụng đất, theo Giám đốc Sở TN&MT Hà Nội, các đơn vị đã tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất tại 33 dự án với tổng diện tích khoảng 5,87ha, số tiền trúng đấu giá khoảng 1.955,95 tỷ đồng; đã thu được 3.106 tỷ đồng (đạt 25% chỉ tiêu thu ngân sách 2022), trong đó số thu từ năm 2021 chuyển sang là 1.991 tỷ đồng. Hiện trên địa bàn TP có 143 dự án/khu đất với tổng diện tích 87,6ha đã đủ điều kiện giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng, hiện các quận huyện đang chuẩn bị các thủ tục để thực hiện đấu giá.

Phản ánh các khó khăn, vướng mắc trong công tác này, ông Bùi Duy Cường chia sẻ, công tác bồi thường, hỗ trợ, thu hồi đất để thực hiện các dự án đấu giá quyền sử dụng đất còn chưa thực sự nhận được sự đồng thuận cao của người dân bị thu hồi đất. 

Cùng với đó, công tác xác định giá khởi điểm còn chậm, nhiều nội dung vướng mắc trong chính sách giá khởi điểm, như phải xác định giá cụ thể (với các phương pháp trực tiếp, so sánh, chiết trừ, thặng dư) gặp rất nhiều khó khăn khi xác định.

Một khó khăn nữa đó là các đơn vị được giao chủ đầu tư còn thiếu tính chủ động trong thực hiện các quy trình thủ tục liên quan đấu giá. Theo ông Cường, các đơn vị tham gia thực hiện có tâm lý e ngại do sợ vi phạm các quy định dẫn đến chậm thực hiện các thủ tục. Việc tăng nguồn thu ngân sách từ tiền sử dụng đất thông qua hình thức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất chưa được thực hiện; quá trình tố chức đấu giá quyền sử dụng đất có sai sót…

Nguyên nhân của những tồn tại hạn chế này, theo Giám đốc Sở TN&MT Hà Nội, khách quan trước hết do pháp luật về đầu tư, xây dựng, đất đai còn nhiều nội dung chưa đồng bộ, thống nhất, dẫn đến khó khăn trong quá trình tổ chức thực hiện.

Nguyên nhân chủ quan, là công tác kiểm tra, giám sát từ khâu thiết lập hồ sơ, thủ tục đấu giá còn chậm; TP chưa chủ động trong đấu thầu thực hiện dự án có sử dụng đất; việc đề xuất, thẩm định, phê duyệt về quy hoạch, chấp thuận chủ trương đầu tư, xác định giá khởi điểm, thực hiện các thủ tục hành chính còn chậm theo yêu cầu; các công ty thẩm định giá gặp vướng mắc, khó khăn.

Đảm bảo công khai, minh bạch trong đấu giá đất

Thực tế thời gian qua, trong quá trình tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất tại nhiều địa phương đã xảy ra sai phạm. Có thể kể đến, tháng 11/2021, Công an Hà Nội đã khởi tố, tạm giam 8 bị can trong đó có Nguyễn Thị Loan, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Vimedimex về tội "Vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản" tại xã Cổ Dương, huyện Đông Anh.

Theo điều tra ban đầu, Công ty thẩm định giá thông đồng với cán bộ Ban quản lý dự án để can thiệp điều chỉnh giá trên chứng thư thẩm định. Bà Loan đã thông đồng với cán bộ của Ban quản lý cùng với các bị can thuộc công ty thẩm định giá can thiệp để điều chỉnh trị giá khu đất xuống thấp hơn giá trị thực gây thiệt hại tài sản nhà nước khoảng 200 tỷ đồng.

Để khắc phục tình trạng trên, Giám đốc Sở TN&MT cho biết, UBND TP.Hà Nội đang tiếp tục chỉ đạo các sở, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện Công điện chỉ đạo của Thủ tướng và các bộ, ngành về công tác đấu giá quyền sử dụng đất. Các sở, ngành, địa phương tập trung hoàn thiện các thủ tục về đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất và hình thức thỏa thuận nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Đồng thời, đôn đốc các quận, huyện, thị xã hoàn thành nhanh thủ tục xác định giá khởi điểm theo phân cấp, ủy quyền; thực hiện các quy trình thủ tục đấu giá đảm bảo công khai, minh bạch.

TP cũng sẽ thường xuyên kiểm tra hướng dẫn các địa phương, đơn vị thực hiện các thủ tục tổ chức đấu giá; đôn đốc các địa phương khẩn trương thu nghĩa vụ tài chính, thu tiền sau khi trúng đấu giá để kịp thời nộp ngân sách theo tiến độ.

Đặc biệt, Giám đốc Sở TN&MT Hà Nội kiến nghị HĐND TP giao UBND TP tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất theo quy định; cho phép thực hiện thí điểm đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư kinh doanh có sử dụng đất và không thuộc đối tượng Nhà nước thu hồi đất, nên sau khi trúng thầu xong thì nhà đầu tư thực hiện thỏa thuận giải phóng mặt bằng.

Đồng thời, giao UBND TP tiếp tục đề xuất các cơ quan Trung ương sửa đổi Luật Đất đai quy định rõ các dự án thu hồi đất giải phóng mặt bằng không đầu tư hạ tầng thực hiện đấu giá dùng vốn thông qua quỹ phát triển đất với dự án đấu giá quyền sử dụng đất; cho phép UBND TP thực hiện phát triển nhà ở xã hội tập trung thay bằng các quỹ đất 20% hiện nay đang nhỏ lẻ tại các dự án… 

Đáng chú ý, Giám đốc Sở TN&MT Hà Nội đề nghị có chế tài xử lý các trường hợp gây nhiễu loạn đấu giá thị trường bất động sản, đấu giá với giá trúng cao nhiều so với giá thị trường sau đó không thực hiện các kết quả đấu giá.