Đi nước ngoài chơi, về nhà thấy chồng đón “vợ hai” và con riêng tới ở

TAND Tối cao vừa công bố án lệ số 53/2022 về việc "Hủy kết hôn trái pháp luật". Nội dung thể hiện, năm 1980, bà Hạnh và ông Cường tổ chức đám cưới theo phong tục nhưng không đăng ký kết hôn. Sau đó, vợ chồng ông bà sang Hồng Kông rồi tới Canada.

Năm 2008, hai người về Việt Nam sống tại Quảng Ninh, họ có với nhau 3 con chung, đều định cư ở Canada. Từ năm 2011, ông Cường có nhân tình là bà Linh nên người này mâu thuẫn, đánh người vợ.

Vì vậy, bà Hạnh sang Canada chơi với các con cho khuây khỏa nhưng khi về nước, thấy chồng mình đưa bà Linh cùng con chung của họ tới ở. Ông Cường còn đăng ký kết hôn với "vợ hai" và việc này được cơ quan hành chính xác định là "đúng pháp luật".

Bà Hạnh không chấp nhận nên kiện, yêu cầu tòa án hủy việc kết hôn giữa chồng mình và bà Linh. Tòa sơ thẩm chấp nhận yêu cầu này, buộc ông Cường, bà Linh chấm dứt quan hệ vợ chồng, giao con riêng của 2 người cho bà Linh nuôi dưỡng.

Bà Linh sau đó kháng cáo. Tại phiên tòa phúc thẩm, ông Cường khai "quen biết" bà Hạnh và có con chung nhưng "không cưới, không đăng ký kết hôn". Cấp phúc thẩm cũng ghi nhận 2 người chưa đăng ký kết hôn nên hủy án sơ thẩm, tuyên ông Cường và bà Linh là vợ chồng "hợp pháp".

Bà Hạnh không đồng tình nên làm đơn đề nghị xem xét vụ việc theo trình tự giám đốc thẩm. Năm 2021, phiên giám đốc thẩm được TAND Tối cao mở theo thủ tục.

Tòa án nhận định, UBND phường nơi bà Hạnh, ông Cường sinh sống không giữ hồ sơ trước năm 1989 nên không biết 2 người có đăng ký kết hôn hay không. Tuy nhiên, những người làm chứng gồm người cao tuổi là hàng xóm của 2 người khai ông Cường, bà Hạnh có tổ chức đám cưới, có chung sống với nhau rồi cùng vượt biên.

Nghị quyết 35/2000 của Quốc hội quy định, trường hợp quan hệ vợ chồng được xác lập trước ngày 3/1/1987 (ngày Luật Hôn nhân gia đình năm 1986 có hiệu lực) sẽ được khuyết khích đăng ký kết hôn; nếu có yêu cầu ly hôn thì tòa án giải quyết theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000.

Thông tư 01/2021 của VKSND, TAND Tối cao, Bộ Tư pháp cũng thể hiện, nam nữ không đăng ký kết hôn nhưng vẫn được coi là vợ chồng nếu "có tổ chức lễ cưới khi về chung sống với nhau".

Từ những căn cứ trên, Hội đồng thẩm phán tham gia giám đốc thẩm xác định bà Hạnh và ông Cường là vợ chồng dù không đăng ký kết hôn; việc cơ quan hành chính cho ông Cường và bà Linh đăng ký kết hôn là không đúng. Vì vậy, án giám đốc thẩm chấp nhận yêu cầu của bà Hạnh, hủy việc kết hôn giữa chồng bà và "vợ hai".

*Tên các nhân vật đã được thay đổi!