“Địa phương hóa” tiêu chí lựa chọn nhà thầu

Hiện tại, việc sử dụng ngân sách nhà nước thông qua đấu thầu được áp dụng phổ biến và tuân thủ theo các quy định tại Luật Đấu thầu 2013, Nghị định 63/2014/NĐ-CP và các văn bản liên quan.

Theo đó, thông tin các hồ sơ mời thầu (HSMT), tiêu chí lựa chọn nhà thầu sẽ được công khai, minh bạch nhằm tạo môi trường, công bằng, cạnh tranh lành mạnh giữa các đơn vị cung ứng. Qua đó, hướng tới mục tiêu sử dụng ngân sách nhà nước một cách tiết kiệm, hiệu quả.

Tuy nhiên, tại một số tỉnh thành địa phương, xuất hiện tình trạng, các đơn vị tổ chức mời thầu với quy định có phần "ưu ái" với doanh nghiệp trên địa bàn. Điển hình, Gói thầu Dịch vụ vệ sinh tại Bệnh viện Đa khoa huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa (giá dự toán 1,4 tỷ đồng).

Trong HSMT của gói thầu nói trên có yêu cầu: "nhà thầu phải có văn phòng đại diện tại Thanh Hóa (có tài liệu pháp lý đầy đủ)". Điều này khiến nhiều nhà thầu bất bình và có văn bản yêu cầu sửa lại, nguyên nhân là do các đơn vị đánh giá đây là yêu cầu không cần thiết trong việc xác định năng lực, kinh nghiệm.

Tuy nhiên, Bên mời thầu từ chối đề nghị điều chỉnh HSMT. Kết quả, vào ngày 25/7 vừa qua, Gói thầu được mở thầu với sự tham dự của nhà thầu duy nhất là Công ty CP Môi trường CMT.

Thống kê tổng hợp cho thấy, Bệnh viện Đa khoa huyện Quảng Xương đã thực hiện mời thầu 29 gói với 30 thông báo. Tổng giá trị theo gói thầu có kết quả lựa chọn nhà thầu hợp lệ ở mức hơn 19,5 tỷ đồng.

Tuy nhiên, đáng chú ý, trung bình số nhà thầu tham gia mỗi gói thầu do Bệnh viện Đa khoa huyện Quảng Xương tổ chức chỉ ở mức khoảng 1,13. Điều này không khó hiểu khi các gói thầu có yêu cầu khiến nhiều nhà thầu ở địa phương khác phải rút lui từ sớm.

Với yêu cầu tương tự, Phòng Dân tộc huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình đang lựa chọn nhà thầu thực hiện Gói thầu Mua sắm trang thiết bị cho nhà văn hóa thôn và thiết bị phục vụ các môn thể thao tại nhà văn hóa thôn, bản có giá dự toán khoảng 1,8 tỷ đồng.

Gói thầu nói trên yêu cầu nhà thầu phải có một đại lý (hoặc đại diện hoặc văn phòng) tại TP. Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình. Điều này cũng vấp phải phản hồi gay gắt vì cho rằng tiêu chí đang "ưu ái" các đơn vị cung ứng trên địa bàn và tạo môi trường cạnh tranh không bình đẳng, đồng thời, vi phạm Phụ lục 9 Thông tư số 08/2022/TT/BKHĐT.

Tuy nhận được phản ánh, Phòng Dân tộc huyện Minh Hóa không sửa đổi HSMT. Kết quả, gói thầu nói trên chỉ có 2 nhà thầu tham dự là Công ty CP Kinh doanh thương mại tổng hợp miền Trung, Liên danh Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại số 36 - Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng Tấn Phát Sport.