Không nên quan trọng thành tích trong giáo dục phổ thông

Tôi đơn cử, điểm số trả bài, kiểm tra 15 phút hay kiểm tra 1 tiết để được điểm số từ 8 đến 10 điểm là việc phải phấn đấu cao độ. 

Nhưng thực tế hiện nay, kết quả học của học sinh phổ thông cho thấy không có sự chênh lệch nhiều về điểm số cũng như kết quả học tập cuối năm. Vậy trình độ, khả năng học tập của các em là gần như đồng đều như nhau chăng? Nếu thật sự như vậy, thì là tín hiệu tốt cho nền giáo dục nước ta.

Kết quả học tập phản ánh điều gì?

Kết quả học tập cuối năm của con tôi đang học lớp 2, cho thấy bé đạt 4 điểm 10 cho 4 môn học, với kết quả như vậy tôi rất mừng. Con của các bạn học cùng thời với tôi cũng có kết quả tương tự.

Kết quả tổng kết của các bạn trong lớp đạt cũng rất tốt với khoảng hơn 30% số học sinh loại giỏi còn lại là tiên tiến. Như vậy là không có học sinh trung bình. 

Tuy nhiên, trong quá trình khảo bài cho bé tôi không nghĩ khả năng con mình lại đạt thành tích tuyệt đối như vậy. Tôi liên tưởng về thời mình còn đi học vào những năm 1992, khi đó thành tích học cấp 1 của tôi và các bạn mình tệ hơn rất nhiều so với các bé hiện tại.

Kết quả học tập cuối năm nếu thật sự đánh giá được khả năng thực tế học tập của các em thì không chỉ riêng tôi mà các bậc phụ huynh như tôi sẽ cảm thấy rất vui vì con mình là học sinh xuất sắc, học sinh giỏi.

Thành tích có thực sự phản ánh khả năng học tập của các em hay không?

Theo quan điểm tôi, nếu so sánh mặt bằng chung thì kết quả của các em bây giờ là rất cao so với thời trước. Xét về môi trường, điều kiện học thì hiện nay cơ sở vật chất và điều kiện, phương tiện học đã hỗ trợ tốt hơn cho các em. 

Ngoài ra, việc học ngoại ngữ, các môn thể thao khác nói chung là rất phổ biến và đa dạng, các em có điều kiện tiếp cận trong các môn học hè, gia đình chăm sóc tốt hơn,…

Tuy nhiên, tôi cho rằng kết quả về điểm số không phản ánh thật sự năng lực học của các em, các em không có chênh lệch trong học tập thì khả năng phấn đấu để nổi trội hơn các bạn đồng trang lứa, tôi nghĩ là không cao hay gọi là "hiện tượng lạm phát điểm, lạm phát kết quả". 

Qua các khảo sát và phân tích, tôi nghĩ tỷ lệ học sinh giỏi thật sự chỉ tối đa chiếm không quá 10% trong tổng số học sinh mới là đều hợp lý.

Lời khuyên về đặt thành tích lên trên

Hiện nay, tôi nhận thấy hiệu ứng Fomo (Fear Of Missing Out - hội chứng sợ bỏ lỡ) đang diễn ra rất nhiều, đặc biệt trong giáo dục, tâm lý phụ huynh và học sinh, ai cũng sợ con mình không bằng con người khác, sợ con mình bị bỏ rơi trong nhóm bạn. Do đó, phụ huynh muốn cho con mình học miệt mài, học liên tục cũng như học mà không có sự chọn lọc phù hợp.

Theo tôi, mỗi người có một khả năng khác nhau, có một sở thích không giống nhau. Cho nên việc định hướng cho các em đúng với khả năng, sở thích của các em thì mới thật sự phát huy, khai thác tốt nhất tiềm năng và sẽ đạt thành công sau này. 

Ngoài ra, không nên cho con học theo trào lưu vì thật sự các trào lưu cũng không xấu nhưng thật sự cần thiết khi tốn nhiều thời gian vô bổ.

Nên cho các em học kết hợp với các lớp về kỹ năng: giao tiếp, học tập nhóm, hùng biện, thuyết trình,… vì đây là những kỹ năng rất quan trọng và cần thiết cho các em sau này nhằm thích ứng trong xã hội tương lai. Điều này, các trường trên thế giới đã làm và mang lại hiệu quả khả thi cho nền giáo dục của họ.

*Bài viết thể hiện góc nhìn là một phụ huynh học sinh tại TPHCM.