Đổ xô trồng bời lời: Tiềm ẩn nhiều hậu họa

Chỉ riêng các huyện Chư Păh, Đăk Đoa, Ia Grai (Gia Lai) hiện đã khoảng 3.000 ha bời lời đỏ đang cho thu hoạch. Gọi bời lời đỏ là “cây xóa đói giảm nghèo” không phải không có lý. Cây bời lời sau khi trồng khoảng 5 -7 năm là cho thu hoạch. Người ta có thể cưa luôn gốc để bán hoặc có thể cạo lấy vỏ. Cây bời lời tái sinh chồi mạnh nên không phải mất công tái canh.

Thu hoạch cây bời lời ở thôn Hà Lòng, xã Kơ Đăng (Đăk Đoa).

Hiện tại, vỏ bời lời khô có giá hơn 20.000 đồng/kg, lá 1.700 đồng/kg; cành cây đã bóc vỏ giá 500 đồng/kg; thân cây dùng để làm gỗ xây dựng giá khoảng 40.000 đồng, bán gỗ ép khoảng 1,5 triệu đồng/m3… Tóm lại, cây bời lời không bỏ một thứ gì và đều “hái ra tiền”.

Không ít hộ nhờ bời lời đỏ mà thoát nghèo. Ở Chư Păh, những triệu phú người dân tộc thiểu số là các hộ điển hình trồng bời lời đỏ: anh Rơ Chăm Vich, ở làng Prep (Ia Phí) trồng 2 ha; anh Rơ Chăm Khinh, ở làng Yăng 2 (xã Ia Phí) trồng gần 4ha; anh Rơ Châm Hlíu, người Jrai ở làng Pok (Ia Khươl) có 8ha… Hàng năm mỗi hộ thu nhập từ 100 triệu đồng trở lên…

Không chỉ vậy, cây bời lời còn tạo công ăn việc làm cho những phụ nữ nông nhàn ở địa phương vào mùa thu hoạch. Bà Lê Thị Xuân ở thôn Tân Phú, xã Đăk Jrăng cho biết, vào mùa thu hoạch bời lời, lao động được chủ trả công 100.000 đồng/ngày cho việc phân loại lá cành, bóc vỏ …

Huyện Chư Păh hiện đang có 1.000ha bời lời nhưng vẫn có kế hoạch rà soát lại quỹ đất, tạo điều kiện cho bà con trồng thêm bời lời đỏ. Huyện đầu tư gần 2,5 tỷ đồng hỗ trợ giống và kỹ thuật chăm sóc để mở rộng diện tích lên hơn 2.000ha giai đoạn từ nay đến năm 2015. Nhiều huyện khác của Gia Lai cũng đang có kế hoạch mở rộng một cách ồ ạt, chủ yếu là trồng quảng canh như huyện Kbang đã có kế hoạch trồng 90ha trong mùa mưa năm nay...

Mặc dù cây bời lời đầu ra hiện đang được giá và tiêu thụ ổn định, nhưng việc mở rộng nguồn cung trong khi chưa nắm được cụ thể nhu cầu thị trường ắt là nguy cơ dễ dẫn đến khủng hoảng thừa. Nhìn vào phong trào trồng cây bời lời hiện nay không thể không cảnh báo những hệ lụy sẽ xảy ra: Công tác khuyến nông chỉ chú trọng đến vấn đề tuyên truyền lợi ích kinh tế mà không mấy quan tâm đến các biện pháp nâng cao năng suất; Các biện pháp kích thích để cây bời lời cho vỏ dày thì người trồng hầu như chưa hề biết đến; Trồng quảng canh tất yếu sẽ làm suy kiệt đất.

Quốc Dinh