Doanh nghiệp nông nghiệp “khai tử” nhiều hơn là lập mới

Thông tin này được đưa ra tại hội thảo tham vấn cơ chế, chính sách thu hút đầu tư và khuyến khích phát triển doanh nghiệp trong nông nghiệp diễn ra tại Hà Nội mới đây. 

Phát biểu tại hội thảo, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường đánh giá, Việt Nam đã vươn lên thành nước có sức sản xuất nông nghiệp không chỉ cung ứng lương thực thực phẩm cho 92 triệu dân mà còn xuất khẩu, với kim ngạch những năm gần đây trên 30 tỷ USD, có 10 ngành hàng trên 1 tỷ USD xếp thứ hạng cao của thế giới.

Chỉ có khoảng 1% số doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp. 

Tuy nhiên, nông nghiệp Việt Nam vẫn còn nhiều bất cập, vẫn dựa trên sản xuất hộ nhỏ lẻ, năng suất lao động thấp, hiệu quả kinh tế không cao, chuỗi giá trị thấp, thị trường bấp bênh. Dù đã có nhiều chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp nhưng số lượng doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này rất hạn chế.

Ông Nguyễn Trí Ngọc, Tổng thư ký Tổng hội Nông nghiệp Việt Nam, cho hay, kể từ khi ra đời tới nay, hiệu quả của Nghị định 210 rất hạn chế. Số lượng doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp ít hơn so với doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực khác và đa số là doanh nghiệp có quy mô nhỏ và siêu nhỏ, khả năng liên kết, đặc biệt là liên kết với hộ nông dân, đối tác và thị trường là rất kém. Có 75% doanh nghiệp nông nghiệp vẫn sử dụng máy móc hết khấu hao và đa phần là máy móc lạc hậu đã sử dụng qua 2-3 thế hệ.

Trong năm 2015, số doanh nghiệp ngành nông nghiệp ngừng hoạt động và giải thể là 2.019, cao hơn 11,3% so với số doanh nghiệp thành lập mới.

Tính đến tháng 9/2016 chỉ có 4.424 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông lâm ngư nghiệp, chiếm dưới 1% tổng số doanh nghiệp cả nước. 

Chế biến cá tra xuất khẩu tại một doanh nghiệp. Ảnh minh họa

Bên cạnh đó, rất ít doanh nghiệp có thể tiếp cận được những chính sách hỗ trợ của nghị định này. Theo tính toán, mới chỉ có khoảng gần 300 tỷ đồng ngân sách từ Trung ương cam kết giải ngân theo nghị định, còn ngân sách địa phương thì rất thấp do không có nguồn vốn để bố trí dù dự án đã được phê duyệt.

Theo điều tra của Tổng hội Nông nghiệp, doanh nghiệp phải thực hiện 16 bước với 40 văn bản liên quan mới nhận được hỗ trợ từ Nghị định 210 như xin giấy phép kinh doanh, giấy phép xây dựng, khảo nghiệm, nhập khẩu thiết bị công nghệ cao…

Ông Ngọc đề xuất, để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp thì phải có chính sách về đất đai. Chính quyền địa phương chịu trách nhiệm tạo đất sạch cho nông nghiệp, liên kết nông dân với doanh nghiệp. Bên cạnh đó phải tiếp tục giảm các thủ tục hành chính; Giảm chi phí thực hiện và thời gian thực hiện.

Đồng quan điểm, ông Dương Văn Chín, đại diện Tập đoàn Lộc Trời, muốn đẩy mạnh đầu tư vào nông nghiệp cần cải cách chính sách ruộng đất, phân công cấp tỉnh lập ra cơ quan môi giới đất nông nghiệp để xúc tiến chuyển nhượng, mua bán đất đai ở nông thôn như đã được thực hiện tại Nhật Bản.

Còn ông Nguyễn Khắc Hải, Tổng giám đốc Pan Group, cho rằng, nghị định mới cần tạo môi trường kinh doanh bình đằng, xóa bỏ cơ chế xin cho, thay mệnh lệnh hành chính bằng cơ chế thị trường.

Kết luận hội thảo, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, sẽ tiếp thu các ý kiến góp ý của các chuyên gia, nhà nghiên cứu, các địa phương nhằm sửa đổi Nghị định 210/2013/NĐ-CP có hiệu quả, đi vào thực tiễn cuộc sống với tinh thần tạo điều kiện thuận lợi nhất về cơ chế chính sách cho doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp.