Doanh nghiệp và người dân "khóc ròng" vì hàng trăm nghìn cành hoa xuất khẩu bị trả ngược

Hiện nay, các nước trên thế giới, trong đó có cả Việt Nam đang chịu ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19. Tuy vậy, tại TP.Đà Lạt (Lâm Đồng), thị trường xuất khẩu hoa sang Úc đang ngày càng lớn mạnh thì gặp phải một rào cản rất lớn khiến cả doanh nghiệp và người dân điêu đứng.

Việc xuất khẩu hoa sang Úc được thực hiện theo một quy trình nghiêm ngặt theo yêu cầu của đối tác. Cụ thể, để xuất khẩu hoa cúc và hoa cẩm chướng cắt cành sang Úc cần phải sử dụng hoạt chất Glyphosate để triệt mầm hoa theo yêu cầu (ngâm 35cm cành hoa trong dung dịch 0,5% hoạt chất trên trong vòng 20 phút). Loại hoạt chất này sau khi sử dụng được Công ty TNHH Dalat Hasfarm xử lý, tiêu hủy như đối với 1 loại chất nguy hiểm gây hại.

Theo ông Nguyễn Văn Bảo - Phó tổng giám đốc Công ty TNHH Dalat Hasfarm, theo quy định mới nên Tổ Kiểm dịch của Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NNPTNT) đóng tại huyện Đức Trọng (tỉnh Lâm Đồng) đã không cấp giấy phép cho các lô hàng xuất khẩu qua Úc. Trong khi đó, phía đối tác tại Úc không chấp nhận xử lý mầm trên cành hòa bằng hoạt chất khác, ngoài Glyphosate. Chính vì vậy, Công ty TNHH Dalat Hasfarm đã phải đưa toàn bộ số hoa chuẩn bị xuất khẩu về lại Lâm Đồng để tiêu hủy.

Là một trong những hộ dân liên kết trồng hoa cúc sang Úc với Công ty TNHH Dalat Hasfarm với diện tích 0,7ha, ông Lê Mỹ Thành (phường 7, TP.Đà Lạt) buồn bã cho biết: "Người dân chúng tôi đã liên kết trồng hoa xuất khẩu với công ty Hasfarm được 5 năm. Đến nay thì công ty xuất khẩu hoa không được, hoa chúng tôi làm ra rất vất vả nhưng vẫn nằm ở vườn. Chưa biết là hoa có xuất khẩu được hay không, rất vất vả để làm ra được sản phẩm, chúng tôi mong muốn có đầu ra tốt để có cuộc sống ổn định. Nhưng với tình trạng trả ngược hoa như vừa rồi, chúng tôi rất lo ngại vì vốn đã đổ xuống vườn nhưng không thu lại được thì không biết kinh tế sẽ như thế nào".

Trong khi đó, những người công nhân làm việc trong Công ty Hasfarm cũng đang rất lo ngại khi mùa dịch bị cắt giảm lương, giảm giờ làm đồng thời lo mất việc. 

Chị Ka Lia đang cắt những cành hoa chia sẻ: "Hiện nay, tại công ty có rất nhiều nhà kính đang trồng hoa để xuất khẩu sang Úc, tuy nhiên công nhân chúng tôi vẫn phải thu hoạch. Trong khi đó, nhiều thùng hoa bị trả ngược cũng đang được chúng tôi tiêu hủy để làm phân. Hiện chúng tôi cũng đang rất lo lắng cho công việc của mình, không biết có được đi làm nữa hay không. Chúng tôi cũng rất lo lắng khi chưa biết tình trạng không xuất khẩu hoa này còn kéo dài hay không?".

Trực tiếp có mặt tại khu vực làm phân của Công ty TNHH Dalat Hasfarm, phóng viên không khỏi xót xa cho doanh nghiệp khi hàng trăm thùng hoa đang được các công nhân đổ ra nền đất, chuẩn bị tiêu hủy. Những bó hoa cúc rất đẹp được đổ, chất thành đống vì không xuất khẩu được.

Lãnh đạo Công ty Hasfarm cho hay, thị trường xuất khẩu sang Úc mang lại doanh thu 5,5 triệu USD. Công ty này cũng mất 10 năm để xây dựng thị trường tại Úc, đây là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Hasfarm sau Nhật Bản. Từ khi hoa không xuất khẩu được sang Úc thì công ty thiệt hại 126.000USD (gần 2,9 tỷ đồng). Nếu 1 tháng không xuất khẩu được thì khoảng khoảng 2,2 triệu cành hoa sẽ phải tiêu hủy để làm phân bón, thiệt hại khoảng 10 tỷ đồng.

Ông Adrianus Gordijn - Tổng giám đốc Công ty TNHH Đà Lạt Hasfarm cho biết: "Hiện nay, tại Việt Nam đã cấm sử dụng Glyphosate trong nông nghiệp. Tuy nhiên, theo yêu cầu của chính phủ Úc, chúng tôi phải ngâm hoa trong Glyphosate trước khi vận chuyển để bảo đảm rằng số lượng hoa này không được sinh sôi nảy nở thêm. Vì thế, kể từ ngày 1/7/2021, chúng tôi không còn được phép xuất khẩu hoa đi Úc nữa. Tuần trước, chúng tôi đã phải huỷ 3 container đường biển mà chúng tôi đã chuẩn bị để vận chuyển đi Úc trước đó"

Hiện, công ty Hasfarm đã xin các cơ quan ban ngành của Việt Nam cho phép gia hạn việc sử dụng Glyphosate cho các loại hoa xuất khẩu đi Úc cho đến khi chính phủ Úc chấp nhận giải pháp thay thế mà công ty này đang tiến hành. Tuy nhiên, yêu cầu trên của Công ty Hasfarm đã bị từ chối. Điều này đã khiến hàng triệu cành hoa phải hủy bỏ, 250 công nhân của công ty có nguy cơ mất việc.

Trao đổi với phóng viên về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Châu – Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Lâm Đồng cho biết: "Đơn vị đã có đề xuất gửi Bộ NN&PTNT để tạm thời cho Công ty Hasfarm sử dụng 350 lít Glyphosate/năm dưới sự giám sát của ngành chức năng nhưng chưa được đồng ý. Chúng tôi mong rằng sớm cho giải pháp để hạn chế thiệt hại cho doanh nghiệp và nông dân tại địa phương".

Bên cạnh đó, Sở NNPTNT tỉnh cũng đề nghị bộ hỗ trợ làm việc với các cơ quan chức năng của Úc để đàm phán việc cho phép sử dụng hoạt chất thay thế Glyphosate trong xử lý triệt mầm hoa cúc và cẩm chướng cắt cành xuất khẩu sang thị trường lớn mạnh này.

Theo tìm hiểu của phóng viên, ngày 7/7, Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NNPTNT) đã có công văn gửi Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng về việc xuất khẩu hoa tại Lâm Đồng. Theo đó, Cục Bảo vệ thực vật cho biết, đại diện Bộ Nông nghiệp Úc đã đồng ý việc sử dụng hoạt chất khác thay thế Glyphosate và yêu cầu phía Việt Nam gửi báo cáo thử nghiệm xử lý mầm hoa cắt cành bằng hợp chất khác để phía Úc xem xét.