Dùng chuột khổng lồ phá mìn: Lợi hay hại?

Chuột túi Gambia tại Châu Phi

Giống chuột Gambia được gọi là khổng lồ hay còn mệnh danh là “chó đồng cỏ” vì nó có thể dài tới 3 feet (0,9 mét) gồm cả đuôi và có thể nặng 3-4 kg. Chúng là động vật gặm nhấm, ăn tạp, sống từ 6-8 năm, có răng nanh sắc nhọn và đặc điểm rất thích nhai, có túi má để lưu trữ thức ăn, sống ở phía nam sa mạc Sahara, Châu Phi.


Đôi khi giống chuột này được nuôi và có thể rất gắn bó với con người. Ở một số nước Châu Phi như Tanzania, Mozambique, loài chuột này còn được đào tạo để phát hiện bom mìn trong lòng đất do chúng có cơ quan khứu giác tốt và trọng lượng cơ thể phù hợp khiến mìn khó kích nổ.

Chuột Gambia cũng được đào tạo để phát hiện bệnh lao trong các mẫu đờm. Nó có thể phát hiện 40 mẫu đờm chỉ trong 7 phút. Thậm chí còn phát hiện cả dấu hiệu của bệnh lao mà xét nghiệm thông thường không làm được.

Chuột anh hùng (HeroRat) rà phá bom mìn

Hiện nay, tổ chức APOPO do ông Bart Weetjens, người Bỉ sáng lập, đang tập trung huấn luyện những chú chuột Gambia để rà phá bom mìn. APOPO đặt trụ sở chính tại Tanzania, một vùng được xem là nơi có nhiều bom mìn và mắc bệnh lao nhiều ở Châu Phi.

Khi khảo sát một khu vực, con chuột sẽ đượg gắn vào sợi dây thừng treo lơ lửng và làm xước mặt đất khi phát hiện mùi thuốc nổ. Sau đó khu vực này được người điều khiển đánh dấu để gở bỏ sau. Theo APOPO, 2 con chuột Gambia có thể khảo sát 300 mét vuông đất chỉ trong vòng 1 giờ, bằng 2 chiến sĩ công binh sử dụng máy dò kim loại trong 2 ngày. Đồng thời, chuột Gambia còn có ưu điểm sống lâu, kháng bệnh tốt và chi phí chăm sóc không tốn kém.

Động vật được đào tạo để phát hiện lao vào một cái lồng và theo dõi một loạt các lỗ có mẫu đờm bên dưới. Nếu một con chuột phát hiện bệnh lao nó giữ mũi của nó trong các lỗ ít nhất ba giây và cũng gãi lỗ . APOPO nói rằng những con chuột có thể lấy mẫu 40 mẫu đờm trong bảy phút thay vì ngày toàn cần thiết bởi một kỹ thuật viên phòng thí nghiệm và ngoài ra những con chuột phát hiện các ca bệnh lao được bỏ qua bởi con người.

Những nguy cơ khi sở hữu đội quân chuột phá mìn

Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), mặc dù chuột túi khổng lồ có thể trở thành vật nuôi thân thiện và hữu dụng trong giúp đỡ cứu mạng sống cho con người, nhưng khi xâm nhập vào bang Floria, Mỹ giống chuột này đã dẫn tới những nguy cơ tiềm tàng. Chúng sinh sôi nhanh chóng có thể làm tổn hại đến các loài bản địa và mùa màng.

Không những vậy, vào năm 2003, chuột túi Gambia còn được cho là thủ phạm gây ra đợt bùng phát bệnh dịch monkeypox nghiêm trọng hơn ở Mỹ. Đó là một căn bệnh do virus liên đến bệnh đậu mùa thường ký sinh trong cơ thể chuột. Hầu hết những người nhiễm bệnh đều báo cáo đã tiếp xúc với những con chuột này. Thử nghiệm y tế sau đó cũng phát hiện virus trong những con chuột Gambia.