Facebook trên thị trường chợ đen

Trong hai năm qua, khi Facebook ngày càng thịnh hành ở Mỹ, giới đầu tư nôn nóng muốn có được một miếng từ chiếc bánh thơm ngon này.

Nhưng khao khát của họ bị chặn lại do các kế hoạch IPO bị đẩy lùi cùng với cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế. Nắm bắt sự “thèm ăn” này, một số công ty đầu tư đã thành lập những quỹ đầu tư, nơi cho phép các nhà đầu tư giàu có mua lại những cổ phiếu chưa công khai của các đại gia công nghệ, mà họ mua lại từ các cựu nhân viên.

Hệ thống phức tạp này đang là đối tượng điều tra của Ủy ban chứng khoán Mỹ (SEC).

Những công ty đầu tư nhỏ như SecondMarket và Felix Investments cho phép các nhà đầu tư có vốn trên 1 triệu USD mua cổ phiếu của Facebook và các mạng xã hội lớn khác như LinkedIn và Twitter.

Tính thanh khoản gia tăng của thị trường cổ phiếu cá nhân đã tạo ra một hệ thống hai đẳng cấp cho các nhà đầu tư. Những nhà đầu tư cực giàu vẫn có thể sở hữu một miếng bánh của Facebook ngay hôm nay nếu họ muốn, với một giá trước IPO, trong khi những người khác phải đợi cho đến khi Facebook lên sàn New York Stock Exchange.

SecondMarket cho biết doanh số cổ phiếu Facebook của họ trong năm 2010 lên đến 200 triệu USD, cao gấp năm lần so với năm 2009.

Những nhà đầu tư giàu có có nhiều lý do để kì vọng khi mua lại cổ phiếu Facebook trên chợ đen: Trang web cho bạn thấy hình ảnh say rượu của những đứa con ông sếp bạn đã tăng vọt giá trị từ 7,5 tỉ USD lên 50 tỉ USD chỉ trong vòng 3 năm.

Con số này còn có thể lên đến 200 tỉ USD vào năm 2015, ngang tầm với tập đoàn General Electric hay nhà khổng lồ Google, theo Lou Kerner – phó giám đốc nghiên cứu chứng khoán của công ty đầu tư Wedbush có trụ sở tại New York.

Tuy nhiên, hầu hết các nhà đầu tư khác phải chờ tỉ phú Zuckerberg (CEO Facebook) chuyển Facebook thành công ty đại chúng, tức họ có thể bỏ lỡ cơ hội chứng kiến giá cổ phiếu của đại gia này tăng nóng khoảng 4 lần như các nhà đầu tư triệu phú. Đó là vì SEC không cho phép các nhà đầu tư thông thường tham gia vào những giao dịch như vậy.

SEC cấm các công ty tư nhân như Facebook bán cổ phiếu trên những thị trường công khai như NYSE hay NASDAQ. Những công ty muốn hưởng lợi từ giao dịch cổ phiếu sẽ phải công khai sổ kế toán của họ.

Để giúp hướng dẫn và bảo vệ cổ đông, SEC yêu cầu CEO của các công ty niêm yết phải tiết lộ kết qua kinh doanh hàng quý, phải công khai với giới đầu tư về lời, lỗ và cả những quyết định quan trọng. nhưng đó chính xác là điều Mark Zuckerberg chưa bao giờ làm.

Nhưng những “nhà đầu tư được công nhận” – theo cách gọi của SEC đối với những ai có vốn ròng trên 1 triệu USD – được quyền mua các loại chứng khoán trên chợ đen. SEC cho rằng những nhà đầu tư này “khôn ngoan” hơn cũng như đủ sức chịu rủi ro cao hơn từ các thị trường không chính thức.

Thị trường cổ phiếu tiền IPOchir mới thiết lập cách nay 2 năm và tăng trưởng mạnh trong 6 tháng qua, theo Frank Mazzola – một hội viên của Felix Investments. Công ty của Mazzola cho phép các nhà đầu tư bỏ tối thiểu 100.000 USD vào một quỹ chuyên mua bán cổ phiếu tiền IPO của Facebook. Quỹ này mua cổ phiếu từ những cựu nhân viên của công ty và các nhà đầu tư trước đó. Khi Facebook IPO, Felix sẽ phát cổ phiếu cho các nhà đầu tư đã mua.

Trong khi đó, SecondMarket cho phép khách hàng mua cổ phiếu trực tiếp. Mở một tài khoản SecondMarket để mua cổ phiếu của Facebook hay Twitter chỉ nhiều hơn ít bước so với mở một tài khoản để mua các cổ phiếu chính thức. Sau khi kí cam kết rằng thu nhập của họ trên mức yêu cầu và được kiểm chứng, khách hàng có thể đưa cổ phiếu Facebook lên để bán, hoặc mua chúng, với giá trị giao dịch bình quân 2 triệu USD/ngày, theo Oliveri của SecondMarket. Việc giao dịch không xảy ra ngay lập tức, nhưng thường mất chưa tới một ngày.

Mối quan ngại của Facebook là SEC có thể chấm dứt mọi hoạt động mua bán tiền IPO và buộc công ty phải ra công chúng khi hoạt động giao dịch ngày càng giống những giao dịch chính thức. Điều đó xảy ra khi con số cổ đông tăng lên hơn 500 người. Hiện nay cổ đông của Facebook đã là hơn 350 người, theo Oliveri.

Dĩ nhiên, Facebook phải hợp tác với quỹ của Felix Investments và Secondmarket để giữ số cổ đông không vượt quá ngưỡng phải ra công chúng. Nhưng Facebook cũng phải giữ danh sách cổ đông không tăng quá nhiều và quá nhanh, vì trong trường hợp đó SEC cũng có quyền buộc công ty phải công khai tài chính.