Gần 20 bệnh viện tự chủ không thể chi được thu nhập tăng thêm, Sở Y tế TP.HCM kiến nghị gì?

Theo Sở Y tế TP.HCM, đến thời điểm hiện nay, hầu hết các bệnh viện công lập trực thuộc Sở Y tế TP (45/50 bệnh viện) đã thực hiện tự chủ chi thường xuyên, nhưng giá dịch vụ khám, chữa bệnh chỉ mới kết cấu 2 trong 4 yếu tố là chi phí tiền lương và các chi phí trực tiếp (thuốc, hóa chất, vật tư, điện, nước, xử lý rác thải, nước thải).

Các chi phí khác vẫn chưa được đưa vào giá (chi phí khấu hao tài sản cố định, chi phí duy tu sửa chữa tài sản, chi phí công nghệ thông tin, chi phí quản lý, chi phí đào tạo…). Để ổn định nguồn thu chính đáng cho các bệnh viện, theo Sở Y tế, rất cần sớm điều chỉnh giá viện phí theo hướng tính đúng tính đủ.

Thực tế, trong quá trình hoạt động theo mô hình tự chủ, giám đốc các bệnh viện sẽ gặp khó khăn khi ra các quyết định liên quan đến sử dụng nguồn lực của bệnh viện mà thiếu tư vấn, thảo luận của các chuyên gia am hiểu sâu về các lĩnh vực kinh tế, pháp luật, đầu tư…

Như vậy, nếu chuyển sang mô hình quản lý mới (tự chủ tài chính) mà vẫn giữ cấu trúc bộ máy quản lý cũ (hoạt động theo kế hoạch và ngân sách được giao) thì bệnh viện luôn trong tình trạng có nhiều nguy cơ và rủi ro.

Sở Y tế TP.HCM nhận định, khó khăn trong chi trả thu nhập tăng thêm là hệ quả của tự chủ bệnh viện chưa bền vững. Đặc biệt, ở thời điểm hiện nay, một số bệnh viện không đứng vững được sau giai đoạn nỗ lực chống dịch Covid-19, số lượt khám chữa bệnh giảm sâu và nguồn thu giảm sút.

Sau 20 năm chuyển từ cơ chế ngân sách nhà nước đảm bảo toàn bộ chi phí hoạt động sang cơ chế tự chủ chi thường xuyên, kết quả rõ nét nhất là ngân sách TP chi cho lĩnh vực y tế đã giảm từ 7% (năm 2016) xuống còn 2% (năm 2020). Một số bệnh viện phát triển tốt về chuyên môn kỹ thuật và chất lượng phục vụ.

Tuy nhiên, Sở Y tế TP cho rằng, còn rất nhiều bệnh viện gặp khó khăn, khoảng cách giữa các bệnh viện công lập ngày càng rõ nét hơn.

Đó là khoảng cách về tỷ trọng nguồn thu từ khám chữa bệnh Bảo hiểm Y tế. Cụ thể, các bệnh viện đa khoa có nguồn thu từ khám chữa bệnh Bảo hiểm y tế trên 70%, khám chữa bệnh theo yêu cầu chỉ chiếm 30%. Trong khi đó, bệnh viện chuyên khoa ít lệ thuộc vào khám chữa bệnh Bảo hiểm y tế, chỉ dưới 50%.

Vì vậy, nếu cơ chế thanh toán Bảo hiểm y tế chưa thật sự ổn định, bệnh viện đa khoa luôn chịu tác động nhiều hơn bệnh viện chuyên khoa.

Thứ hai là khoảng cách về quỹ phát triển sự nghiệp. Một số bệnh viện chuyên khoa có số dư quỹ phát triển sự nghiệp (từ nguồn chênh lệch thu chi theo quy định) ngày càng lớn. Trong khi đó, nhiều bệnh viện đa khoa lại gặp khó khăn trong việc trích lập quỹ này, thậm chí có bệnh viện còn không có nguồn.

Vì vậy, việc sửa chữa nâng cấp cơ sở hạ tầng, mua sắm, sữa chữa trang thiết bị, đào tạo nhân viên... của các bệnh viện rất khó.

Thứ ba là khoảng cách về mức thu nhập tăng thêm của nhân viên y tế công lập tại các bệnh viện trực thuộc Sở Y tế. Theo đó, tổng thu nhập tăng thêm trung bình dao động từ 7 triệu đồng đến 39 triệu đồng/tháng, trong đó bệnh viện đa khoa thường có mức thu nhập tăng thêm bình quân thấp hơn bệnh viện chuyên khoa.

Sở Y tế đề xuất, Nghị quyết 03 (về chi thu nhập tăng thêm đặc thù) cần được duy trì trong năm 2022 và 2023, giúp ổn định thu nhập cho nhân viên y tế. Về lâu dài, cần sớm điều chỉnh giá viện phí theo hướng tính đúng tính đủ giúp ổn định chênh lệch thu chi cho các bệnh viện.

Thứ tư là khoảng cách về tần suất nghỉ việc của nhân viên y tế giữa các bệnh viện công lập. Theo đó, bệnh viện đa khoa có tần suất nhân viên nghỉ việc cao gấp đôi so với các bệnh viện chuyên khoa (8% so với 4%, số liệu năm 2019).

Sở Y tế cho rằng, đây là hệ quả của chênh lệch thu nhập tăng thêm của nhân viên y tế. Do thu nhập không đủ trang trải cho cuộc sống gia đình, buộc nhân viên y tế nghỉ việc để chuyển đổi sang bệnh viện tư nhân hoặc chuyển đổi nghề.

Do vậy, Sở Y tế kiến nghị UBND TP cho thành lập Hội đồng tư vấn tự chủ bệnh viện. Hội đồng này chịu trách nhiệm hướng dẫn, tư vấn những vấn đề vướng mắc liên quan đến hoạt động tự chủ tài chính của các bệnh viện.

Đồng thời, hội đồng này cũng tham mưu UBND TP các giải pháp giải quyết các vướng mắc liên quan đến hoạt động của các bệnh viện, thành viên Hội đồng tư vấn bao gồm đại diện lãnh đạo các sở, ngành (Sở Y tế, Sở Tài chính, Sở Kế hoạch - Đầu tư, Sở Tư pháp…).