Giá cao, gạo Việt Nam xuất khẩu tốt sao doanh nghiệp gạo lãi mỏng, thậm chí lỗ?

Doanh thu của nhiều doanh nghiệp gạo đạt kỷ lục từ trước đến nay

CTCP Tập đoàn Lộc Trời công bố báo cáo tài chính hợp nhất quý IV/2023 cho thấy, doanh thu thuần của doanh nghiệp xuất khẩu gạo này đã đạt mốc kỷ lục 5.280 tỷ đồng, tăng tới 90% so với cùng kỳ năm 2022. Song giá vốn tăng với mức thấp hơn mức tăng của doanh thu thuần nên biên lãi gộp chỉ được cải thiện lên 26,2%. Trừ đi các chi phí, lợi nhuận sau thuế của Lộc Trời chỉ tăng 18% lên 247 tỷ đồng.

Luỹ kế cả năm 2023, Tập đoàn Lộc Trời chỉ ghi nhận tổng doanh thu hơn 16.068 tỷ đồng, tăng 37,4% so với năm 2022, đây là mức tăng cao nhất kể từ khi doanh nghiệp công bố báo cáo tài chính năm.

Xét về cơ cấu doanh thu, mảng lương thực - lúa gạo đã đem về 11.233 tỷ đồng, tăng 75% và đóng góp 70% vào doanh thu của doanh nghiệp trong bối cảnh giá gạo xuất khẩu của Việt Nam tăng mạnh, và nhiều thời điểm lên mức cao nhất lịch sử xuất khẩu gạo.

Dù mảng gạo đóng góp doanh thu lớn nhất nhưng giá vốn cũng tăng cao, khiến biên lãi gộp của mảng này chỉ đạt 2,2% trong năm 2023, thấp hơn nhiều so với con số 56% của mảng thuốc bảo vệ thực vật hay 25% của mảng hạt giống.

Ngoài giá vốn, các chi phí đều tăng mạnh trong năm vừa qua, chủ yếu là chi phí lãi vay, lỗ chênh lệch tỷ giá hối đoái và phải trích lập dự phòng phải thu khó đòi. Trong năm 2023, doanh nghiệp đã có hai quý lỗ, lần lượt lỗ 81 tỷ đồng trong quý I và lỗ kỷ lục hơn 327 tỷ đồng trong quý III.

Do đó, lợi nhuận ròng của Lộc Trời trong cả năm 2023 chỉ đạt 265 tỷ đồng, giảm 36% so với năm 2022 và thấp nhất 9 năm. Với kết quả này, công ty vượt 37% kế hoạch doanh thu nhưng mới thực hiện được 64% mục tiêu lợi nhuận năm 2023.

CTCP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An (Mã: TAR) cũng công bố: Quý IV/2023, công ty này ghi nhận doanh thu 1.006 tỷ đồng, giảm 36,2%; lợi nhuận sau thuế âm 31,9 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm 2022 lãi gần 18 tỷ đồng; biên lợi nhuận gộp giảm từ 4,3% xuống 3%.

Luỹ kế cả năm 2023, Trung An đạt 4.485 tỷ đồng doanh thu, tăng 18,1%, nhưng lợi nhuận sau thuế âm 19 tỷ đồng, trong khi năm 2022 lãi 75,2 tỷ đồng. Đây cũng là lần đầu tiên doanh nghiệp này báo lỗ kể từ khi niêm yết trên sàn chứng khoán.

Theo lý giải từ Trung An, doanh nghiệp này ghi nhận lỗ kỷ lục là do trong năm 2023 vừa qua ngoài việc lỗ tỷ giá thì các chi phí gồm chi phí bán hàng, chi phí tài chính đều tăng vọt.

CTCP Xuất nhập khẩu An Giang (Angimex Mã: AGM) cũng vậy. Theo báo cáo kết quả kinh doanh của AGM, trong quý IV/2023 doanh thu thuần của công ty đạt 243 tỷđồng, giảm 28% so với cùng kỳ. Khấu trừ các chi phí, Angimex lỗ ròng 156 tỷ đồng, thấp hơn mức lỗ 199 tỷ đồng cùng kỳ năm trước.

Lũy kế cả năm 2023, doanh thu thuần của Angimex đạt 788 tỷ đồng, giảm đến 77% so với năm 2022. Trong đó, doanh thu bán hàng lương thực giảm gần 87% xuống còn 333 tỷ đồng. Mặc dù đã tích cực cắt giảm chi phí nhưng sau thuế, AGM vẫn lỗ 208 tỷ đồng, trong khi năm trước lỗ 234 tỷ đồng.

Kết quả này còn cách khá xa so với kế hoạch doanh thu 1.123 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt 12 tỷ đồng mà công ty này đặt ra.

Trong năm 2024, Angimex đặt mục tiêu tham vọng với doanh thu đạt 2.854 tỷ đồng, gấp 3,6 lần thực hiện năm 2023 và dự kiến lãi trước thuế 27 tỷ đồng.

Tổng Công ty Lương thực Miền Nam (Vinafood II; Mã: VSF) là cái tên hiếm hoi có kết quả kinh doanh tốt. Trái ngược với các doanh nghiệp kể trên, Vinafood II đã có 1 năm kinh doanh khá thành công khi doanh thu và lợi nhuận vượt xa so với kế hoạch đề ra trong năm 2023.

Trong quý IV/2023, Vinafood II ghi nhận 4.366 tỷ đồng doanh thu thuần, giảm 33% so với cùng kỳ. Kỳ này dù doanh thu tài chính của công ty giảm xuống 53 tỷ đồng, nhưng chi phí tài chính giảm đến 65%, đạt mức 45 tỷ đồng. Tương tự, chi phí bán hàng giảm mạnh từ 398 tỷ còn 184 tỷ đồng, chỉ có chi phí quản lý tăng lên 100 tỷ đồng, gấp 4 lần quý IV/2022.

Kết quả, Vinafood II báo lãi sau thuế 31,1 tỷ đồng, tăng 95% so với cùng kỳ. Đây là quý có lợi nhuận cao nhất của doanh nghiệp trong 6 quý vừa qua, kể từ quý III/2022.

Lũy kế năm 2023, Vinafood II ghi nhận doanh thu hơn 23.000 tỷ đồng, tăng 33% so với năm 2022 và đạt 150,5% so với kế hoạch năm. Lợi nhuận sau thuế của công ty đạt 62,7 tỷ đồng, gấp gần 3 lần cùng kỳ năm trước. Đây là kỷ lục lợi nhuận của Vinafood II kể từ khi niêm yết trên sàn chứng khoán.

Trong năm 2024, Vinafood 2 đề ra các mục tiêu gồm: Đảm bảo mua vào quy gạo 936.000 tấn, tăng 103,25% so với kế hoạch năm 2023, xuất khẩu đạt 428,511 triệu USD, tăng 128,26% so với kế hoạch 2023. Doanh thu đạt 17.105 tỷ đồng đạt 111,62% so kế hoạch 2023, lợi nhuận toàn Tổng công ty lãi 105,160 tỷ đồng.

Giá gạo sẽ tốt lên bởi nguồn cung gạo toàn cầu vẫn trong trạng thái thiếu hụt

Thực tế, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đã kéo dài đà tăng sang tháng thứ 9 liên tiếp vào tháng 1/2024 với bình quân 707 USD/tấn, tăng 2,8% so với tháng trước và tăng đến 36,2% so với tháng đầu năm 2023. Đây cũng là mức giá xuất khẩu cao kỷ lục của ngành gạo.

Còn tại thị trường trong nước, tính đến đầu tháng 2, giá lúa gạo tại các tỉnh ĐBSCL đã giảm từ 3 - 8% (534 – 1.288 đồng/kg) so với cuối năm ngoái. Thị trường tiếp tục điều chỉnh giảm sau Tết Nguyên đán GiápThìn và mới chỉ biến động nhích lên không đáng kể (giá vẫn phập phù lên xuống theo ngày) những ngày gần đây sau động thái nhập thêm gạo của Indonesia.

Nhiều doanh nghiệp cho biết, hiện các nhà xuất khẩu gạo lớn như Việt Nam, Thái Lan, Pakistan… đang vào vụ mùa chính của năm 2024 nên sản lượng dồi dào, dẫn tới việc các nhà nhập khẩu tìm cách trì hoãn đặt hàng, với mong muốn giá có thể giảm sâu hơn nữa.

Hiện Việt Nam đang bước vào vụ thu hoạch Đông Xuân – vụ mùa lớn nhất trong năm, tuy nhiên vụ mùa năm nay nông dân tập trung xuống giống nhanh và đồng loạt, dẫn đến áp lực thu hoạch hiện nay cũng rất lớn. Trong khi đó, lượng hợp đồng mới chưa nhiều, nên hầu hết các nhà kho, nhà cung ứng và doanh nghiệp xuất khẩu hiện nay đều trong trạng thái chờ tín hiệu thị trường vì giá có thể giảm thêm.

Mặc dù vậy, mức giá hiện tại vẫn cao hơn nhiều so với cùng kỳ năm trước, với mức tăng khoảng 30 – 45%.

Đến hôm nay, giá lúa gạo tại Đồng bằng sông Cửu Long duy trì ổn định. Trong tuần qua, giá lúa gạo đồng loạt tăng với mức tăng mạnh nhất 400 đồng/kg.

Theo cập nhật của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh An Giang, bình quân giá lúa tươi mua tại ruộng ở mức 7.200 – 8.000 đồng/kg. Cụ thể, lúa Đài thơm 8 dao động quanh mốc 7.800 – 8.000 đồng/kg, lúa IR 504 ở mức 7.200 - 7.300 đồng/kg; lúa OM 5451 ở mức 7.300 - 7.400 đồng/kg; lúa Nàng hoa 9 dao động 7.500 - 7.700 đồng/kg; lúa OM 18 ở mức 7.600 - 7.800 đồng/kg; lúa Nhật 7.800 - 8.000 đồng/kg.

Ghi nhận tại nhiều địa phương như Cần Thơ, Tiền Giang, An Giang, Đồng Tháp, Sóc Trăng, Kiên Giang… thị trường lúa mới giao dịch ổn định trong phiên cuối tuần, giá các loại lúa bình ổn.

Sau khi giảm mạnh từ 1.199 - 1.300 đồng/kg trong tuần trước đó, tuần qua giá lúa các loại đã tăng trở lại với mức tăng từ 50 - 400 đồng/kg. Theo đó, giá Đài thơm 8 tăng 400 đồng/kg so với tuần trước; lúa OM 18 tăng 200 đồng/kg; Năng Hoa 9 tăng 300 đồng/kg; IR 504 tăng 100 đồng/kg; OM 5451 tăng 100 đồng/kg.

Giá gạo cũng ổn định. Tại các kho gạo chợ tại An Cư, Cái Bè (Tiền Giang), giá gạo nguyên liệu OM 18, ở mức 12.400 - 12.500 đồng/kg; gạo Đài thơm 8 ở mức 12.800 - 12.900 đồng/kg; gạo nguyên liệu OM 5451 dao động quanh mức 11.900 - 12.000 đồng/kg; OM 380 11.500 - 11.700 đồng/kg; gạo nguyên liệu Nhật ở mức 12.700 - 12.800 đồng/kg; gạo nguyên liệu ST 21 ở mức 14.000 - 14.100 đồng/kg; gạo nguyên liệu ST 24 ở mức 14.500 - 14.700 đồng/kg.

Trên thị trường xuất khẩu, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam hôm nay duy trì ổn định. Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), hiện giá gạo 25% tấm ở mức 570 USD/tấn; gạo 5% tấm ở mức 594 USD/tấn; riêng gạo 100% tấm ổn định ở mức 498 USD/tấn. Trong tuần qua, giá gạo xuất khẩu đã giảm mạnh 10 – 15 USD/tấn.

Thực tế, theo đánh giá của nhiều chuyên gia ngành hàng, gạo là thị trường rất hẹp, biên độ lợi nhuận thấp và doanh nghiệp dễ chịu rủi ro cao trước các biến động địa chính trị và thời tiết.

Các doanh nghiệp như Trung An, Lộc Trời, Angimex... vẫn kỳ vọng với nguồn cung được bổ sung từ vụ thu hoạch Đông Xuân và các đơn hàng gần đây từ các thị trường lớn như Indonesia và Philippines, xuất khẩu gạo sẽ tiếp tục tăng trưởng khả quan trong thời gian tới, tác động tốt tới kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong quý I này.

Nhìn chung giá gạo còn biến động song khó giảm sâu bởi nguồn cung gạo toàn cầu vẫn trong trạng thái thiếu hụt. USDA dự báo tiêu thụ gạo toàn cầu trong niên vụ 2023-2024 ở mức kỷ lục 522,9 triệu tấn, tăng 3 triệu tấn so với niên vụ 2022-2023 và vượt sản lượng tới 9,2 triệu tấn. Điều này khiến cho tồn kho gạo toàn cầu giảm xuống mức thấp nhất trong 6 năm.

Ấn Độ, nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới vẫn chưa có động thái nới lỏng các biện pháp hạn chế xuất khẩu. Nước này đang xem xét sẽ gia hạn thuế xuất khẩu gạo đồ ở mức 20% sau khi hết hiệu lực vào ngày 31/3 tới.

Còn tại Thái Lan, sản lượng gạo của Thái Lan dự kiến sẽ giảm 5,9% trong năm nay do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino.

Theo dự báo mới nhất của FAO ngày 1/2/2024, sản lượng gạo toàn cầu năm 2023/24 giảm nhẹ do việc điều chỉnh giảm đối với Trung Quốc nhưng được bù đắp bằng việc tăng sản lượng ở nhiều quốc gia khác, đặc biệt là Guinea, Mali và Nepal.

Tiêu thụ gạo thế giới năm 2023/24 vẫn tương đương năm 2022/23, mặc dù có sự điều chỉnh tăng nhẹ so với tháng 12/2023.

Xuất khẩu gạo năm 2024 có phần giảm sút, chủ yếu do dự báo nhập khẩu của Nepal và Nigeria kém khả quan hơn. Trong số các nước xuất khẩu, xuất khẩu của Ấn Độ giảm nhiều nhất.

Dự trữ gạo năm 2023/24 dự báo giảm ở Trung Quốc, Pakistan, Thái Lan và Ấn Độ; bất chấp sự điều chỉnh giảm, dự trữ gạo toàn cầu vẫn tăng 1,1% so với năm trước.

Với Việt Nam, mục tiêu xuất khẩu gạo năm 2024 dự tính mang về 5,3 tỷ USD hoàn toàn khả quan, tăng gần 13% so với năm 2023.