Gia đình Tổng thống Mỹ công du: Tám ngày “bay vèo” 100 triệu USD

Theo kế hoạch, Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ dừng chân ở các điểm Senegal, Nam Phi và Tanzania từ ngày 26.6 đến 3.7. Tổ chức liên tiếp chuyến thăm 3 quốc gia đang phát triển, cơ sở hạ tầng an ninh nghèo nàn và nguồn y tế hạn chế sẽ là chuyến thăm nước ngoài tốn kém nhất trong thời gian tại chức của ông Obama.

Dàn xe sang 14 chiếc

Để chuẩn bị cho chuyến thăm, hàng trăm nhân viên của Sở Mật vụ Mỹ (S.S) sẽ được cử tới để đảm bảo an ninh tại các điểm mà ông Obama sẽ dừng chân. Một tàu sân bay hoặc một tàu đổ bộ với một trung tâm y tế-cứu thương hoàn thiện, sẽ là "bệnh viện nổi" túc trực ngoài khơi phòng trường hợp khẩn cấp.

Các máy bay vận tải quân sự sẽ vận chuyển 56 phương tiện hỗ trợ, gồm 14 siêu xe limousine cho Tổng thống (TT) Obama và Đệ nhất phu nhân Michelle Obama, 3 xe tải chở kính chống đạn để che các cửa sổ khách sạn nơi gia đình TT nghỉ ngơi.

Một xe thông tin đặc biệt nhằm đảm bảo các liên lạc điện thoại và video, một chiếc xe tải để chặn sóng radio quanh đoàn xe TT, các xe cứu thương có thể xử lý những vụ tấn công bằng vũ khí sinh-hóa, và một chiếc xe tải chở thiết bị chụp X-quang.

S.S cần lập 3 đoàn bảo vệ, y tế và hậu cần tại từng nước do không có đủ thời gian để vận chuyển thiết bị. Ít nhất 445 nhân viên S.S và nhân viên an ninh Nhà Trắng sẽ tham dự chiến dịch bảo vệ gia đình Obama và các quan chức tháp tùng, sẽ làm việc theo ca luân phiên suốt 24/24.

65 mật vụ sẽ đảm bảo an ninh cho ông Obama tại Dar es Salaam (Tanzania). Các máy bay chiến đấu sẽ quần thảo suốt 24 giờ trên không phận ông Obama có mặt để có thể nhanh chóng can thiệp nếu một máy bay lạ tiến lại gần.

Các kế hoạch an ninh tỉ mỉ trên đã bị “xì” cho báo Washington Post, từ một “nguồn tin lo ngại về số tài lực cần thiết cho chuyến đi” nhưng tập hồ sơ bị xì không cho biết tổng kinh phí. Vợ chồng TT Obama cũng lên kế hoạch tới thăm Công viên quốc gia Mikumi ở Tanzania trong hai giờ, vốn cần đội chống phản công đem súng bắn tỉa nhằm vô hiệu hóa báo, sư tử và các loài động vật khác nếu chúng trở thành mối đe dọa tính mạng ông bà Obama.

Nhưng các quan chức Mỹ cho hay chuyến thăm này đã bị hủy và thay là vào đó là chuyến thăm đảo Robben ngoài khơi Cape Town, nơi cựu TT Nam Phi Nelson Mandela từng bị giam 18/27 năm tù. Trước khi chuyến thăm Công viên quốc gia ở Tanzania bị hủy bỏ với lý do quá tốn kém và khó thu xếp, 35 mật vụ đã được chỉ định để bảo vệ vợ chồng Obama và 2 con gái ở đây.

“Vung tay quá trớn”

Kế hoạch tháp tùng gia đình TT diễn ra giữa lúc các cơ quan chính phủ (trong đó có S.S) đang vật lộn với việc cắt giảm chi tiêu mạnh, do hai đảng Dân chủ và Cộng hòa không đạt được thỏa thuận về ngân sách quốc gia. S.S phải cắt giảm 84 triệu USD trong ngân sách 2013 và mùa thu năm nay chính quyền đã phải hủy vô thời hạn các chuyến tham quan Nhà Trắng để cắt giảm tiền công trả cho S.S bảo vệ Phủ TT ngoài giờ xuống còn 74.000USD/ tuần.

Chuyến công du tốn kém của ông vợ chồng Tổng thống Obama

Các thông tin chi tiết về các chuyến công du nước ngoài của TT được giữ bí mật vì các lý do an ninh và có rất ít thông tin công khai về tổng chi phí. Nhưng dựa vào chi phí trong các chuyến công du châu Phi tương tự trong những năm gần đây, chuyến thăm sắp tới của ông Obama ước tính có thể tiêu tốn khoảng 60-100 triệu USD tiền dân nộp thuế.

Hạ nghị sĩ George Holding (Cộng hòa) nói thay vào đó nên dùng số tiền “tài trợ” cho khoảng 1.350 chuyến tham quan Nhà Trắng.Ông nói chính phủ không nên chi quá nhiều tiền cho chuyến thăm này, trong khi đất nước còn đang mắc nợ hơn 16 ngàn tỷ USD: “Đã không còn là chuyện bí mật, chúng ta cần kìm cương chuyện chi xài của chính phủ, và chế độ Obama thường xuyên, liên tục cho thấy sự thiếu quyết định chính xác nên cắt giảm chi tiêu khi nào và ở đâu.

Những con số không biết nói dối: nếu chính quyền làm toán kém hoặc đơn giản họ chẳng xem chuyện tiêu xài quá tay là chuyện lớn. Dân Mỹ đã chán những kiểu tiêu tiền dân vô bổ và cẩu thả và họ đáng được thấy những cắt giảm rõ ràng từ chính phủ vung tay quá trớn này”.

Billy Dale từng là trưởng phòng du hành của Nhà Trắng từ thời TT Kennedy đến thời TT Bill Clinton, nói ông “không thể tưởng tượng được” chuyến công du nào của TT Mỹ quá tốn tiền như chuyến đi của ông Obama, nhất là vào lúc dân Mỹ phải thắt lưng buộc bụng.

Ông kể TT Richard Nixon vào dịp Noel cuối cùng ở Nhà Trắng (năm 1973) rất ngại dân Mỹ xầm xì nếu ông ngồi chuyên cơ Air Force One đi nghỉ Noel ở bang Florida nên tính chuyện mua 6 vé máy bay thương mại, nhưng vì S.S yêu cầu phải bảo vệ tính mạng nên Nixon đành sử dụng Air Force One.

Tuy nhiên, Nhà Trắng khẳng định chuyến công du “đáng đồng tiền bát gạo”. Phó cố vấn an ninh quốc gia Ben Rhodes thú nhận: TT người gốc Kenya nhưng lại chú ý nhiều đến châu Âu và châu Á hơn châu Phi, dù Mỹ có quyền lợi thiết thực ở đó: “Mỹ sẽ phải nhường vai trò lãnh đạo của thế giới nếu TT Mỹ không dấn thân nhiều vào châu Phi”.

Ông Obama sẽ tổ chức các cuộc gặp song phương với lãnh đạo 3 quốc gia và tìm cách thúc đẩy quan hệ kinh tế mạnh mẽ hơn giữa lúc Trung Quốc đang đầu tư mạnh mẽ vào châu Phi.

Sẽ có khoảng 500 giám đốc doanh nghiệp đi theo ông Obama, để tìm cơ hội đầu tư kinh doanh tại châu Phi. Chuyến thăm của TT Mỹ diễn ra 3 tháng sau chuyến thăm Nam Phi, Tanzania, Cộng hòa Congo của ông Tập Cận Bình, người nhậm chức Chủ tịch TQ từ tháng 3. Các nhà bình luận nói chuyến đi của TT Mỹ và đoàn doanh nhân đã quá trễ trong việc tranh giành tài nguyên giữa hai siêu cường kinh tế Mỹ-Trung.

Ông Obama cũng sẽ nêu bật các chương trình y tế toàn cầu, trong đó có việc phòng chống HIV/AIDS. Các quan chức Nhà Trắng cho hay chuyến thăm đã bị trì hoãn quá lâu và đây là chuyến công du đầu tiên của ông Obama tới khu vực châu Phi cận Sahara, ngoại trừ chuyến thăm chóng vánh chỉ kéo dài 22 giờ tại Ghana hồi năm 2009.