Già làng K'Mẻo và nỗi lo cồng chiêng mai một

Già làng K’Mẻo cho biết, những cặp chiêng này chẳng biết có tự bao giờ, chỉ biết đây là vật thiêng được lưu truyền từ đời tổ tiên và cũng từng theo ông suốt những tháng ngày trai trẻ đến tận bây giờ”. Cũng theo già làng, cồng chiêng phát huy vai trò và ý nghĩa là khi biết cách kết hợp theo bộ và chơi vào những dịp quan trọng trong buôn làng.

Tiếp cuộc trò chuyện, già làng K’Mẻo chia sẻ: “Cồng chiêng đối với bọn trẻ bây giờ chỉ là khối sắt chứ với người mình đây là cả tài sản. Trước đây, nhà nào cũng có, ít thì 1 bộ, nhiều thì 3, 4 bộ. Cách đây 6 năm, mình để dành tiền mua cặp chiêng này, nhiều người lúc ấy chẳng còn muốn giữ trong nhà nữa nên bán đi. Mình nhìn mà tiếc lắm nên dành dụm tiền mua, tiếc là không thể mua được nhiều”.

Tại huyện Di Linh, cồng chiêng được dùng trong lễ cúng Mừng lúa mới (Nhô lềr bong), đây là dịp bà con mình tạ ơn Yàng sau một năm làm việc vất vả, thóc lúa đầy kho, dân làng được bình yên.

Tiếp nối truyền thống tốt đẹp của dân tộc, già làng K’Mẻo và một số hộ trong thôn vẫn dành một khoảnh đất nhỏ trong vườn gần nhà để trồng lúa, hằng năm tổ chức Mừng lúa mới, như một cách để nhớ về nguồn cội. Còn bây giờ, dù không có điều kiện để trồng lúa nhưng những người dân ở đây vẫn tổ chức cúng Mừng lúa mới trên rẫy bắp, rẫy cà phê để tưởng nhớ và cảm ơn Yàng đã cho mùa vụ bội thu.

Nhắc đến cồng chiêng, già làng K’Mẻo ngày đêm đau đáu, không biết người dân mình còn giữ được phong tục ấy đến bao giờ, khi một số nghi lễ ngày càng được tổ chức một cách đơn giản, nhiều lúc chỉ còn là hình thức. Đến khi những người như K’Mẻo không còn, thì liệu còn ai nhớ đến chúng nữa.

“Thanh niên bây giờ hình như tụi nó thích nhạc hiện đại hơn tiếng cồng chiêng. Mình có dạy nó cũng không chịu học, mình buồn lắm. Là văn hóa cha ông thì phải giữ nguyên vẹn, sau này lúc cưới hỏi, cúng mùa thì lấy ai chơi. Mình và trưởng thôn từng vài lần lên kế hoạch để truyền dạy cho lớp trẻ nhưng vẫn chưa thành công”, già làng K’Mẻo nói trong tậm trạng buồn.

Có lẽ đây không chỉ là trăn trở của riêng già làng K’Mẻo mà còn là một trong những thách thức mà thế hệ đi trước người K’Ho đang phải đối mặt.