“Gỡ rối” cho nhà nông về chuyển đổi cây trồng trên đất lúa

Từ những mảnh ruộng thường chỉ cấy 1 vụ lúa, thậm chí bỏ hoang nhiều vụ, nay chuyển sang cây trồng mới, thay đổi tư duy sản xuất, nhiều hộ đã có thu nhập hàng trăm triệu đồng.

Tại diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp chủ đề "Chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa kém hiệu quả" do Trung tâm Khuyến nông quốc gia và Sở NNPTNT Thái Bình phối hợp tổ chức mới đây, nhiều đại biểu, nông dân đã sôi nổi bàn luận về chuyện chuyển đổi đất lúa thế nào, trồng cây gì hiệu quả...

Có được xây nhà tạm trên đất chuyển đổi?

Tại diễn đàn, nhiều nông dân tại các tỉnh, thành ở miền Bắc đã đặt hàng chục các câu hỏi xoay quanh các vấn đề khó khăn trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa kém hiệu quả sang các cây trồng khác, kỹ thuật chăm sóc rau màu, cây ăn quả tại vùng chuyển đổi...

Ông Nguyễn Thế (nông dân ở huyện Thái Thụy, Thái Bình) cho biết, thực hiện chủ trương chuyển đổi đất lúa kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả và chăn nuôi, gia đình ông và nhiều hộ dân khác ở địa phương đang triển khai rất thuận lợi. Tuy nhiên, khi bão to, gió lớn, các công trình nhà tạm ở khu vực chuyển đổi thường bị hư hại nặng. Vì thế, bà con rất muốn làm công trình nhà kiên cố hơn để tiện chăm sóc rau, cây ăn quả và chăn nuôi, vậy có được phép không?

Giải đáp thắc mắc này, bà Nguyễn Thị Nga - Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Thái Bình cho biết: Chúng ta đang có chủ trương chuyển đổi đất lúa kém hiệu quả sang trồng cây hàng năm và cây lâu năm khác hiệu quả hơn. 

Tuy nhiên về nguyên tắc, dù các diện tích này đã chuyển đổi nhưng vẫn được tính là đất lúa nên bà con không được xây nhà kiên cố lên khu vực này. Việc xây dựng nhà tạm cũng phải theo quy định.

"Trừ khi các diện tích này nằm trong quy định khác về phát triển kinh tế được Thủ tướng Chính phủ cho phép, được HĐND tỉnh cho phép thì chúng ta mới có thể lập dự án để xây dựng hay chuyển đổi" - bà Nga khẳng định.

Chia sẻ thêm về việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa kém hiệu quả của địa phương, bà Nga cho biết, đầu năm 2010, sau khi Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thái Bình ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TU, đã tạo bước mở cho việc chuyển đổi từ đất lúa sang trồng cây hàng năm, cây lâu năm, giúp nông dân ở các địa phương của Thái Bình nâng cao thu nhập, tăng giá trị sử dụng đất.

Từ năm 2016 - 2019, toàn tỉnh Thái Bình đã chuyển đổi trên 2.000ha đất canh tác. Phấn đấu đến hết năm 2025, tỉnh sẽ chuyển đổi được khoảng 20.000ha, đến năm 2030 chuyển đổi khoảng 30.000ha đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng các loại cây ăn quả, cây dược liệu, cây hàng năm khác...

Giải đáp thắc mắc của bà Hà Thị Lục và một số hộ dân ở Bình Lục (Hà Nam) về việc trồng rau liên tục nhiều vụ trên một diện tích đất hay bị sâu bệnh, chậm lớn, TS Đào Xuân Cảnh - Phó Viện trưởng Viện Cây lương thực và cây thực phẩm lưu ý bà con cần trồng luân canh cây trồng nước và cây trồng cạn để đảm bảo môi trường đất được cải thiện, cây trồng khỏe, phát triển, cho chất lượng cao hơn.

Theo TS Cảnh, bà con cần vệ sinh đồng ruộng sạch trước khi gieo trồng, đồng thời người dân cũng cần chọn mua giống tốt, chất lượng cao tại các cơ sở, đại lý có uy tín và khi trồng cây mọi người cũng phải có phương pháp bón phân đúng loại, đúng liều lượng, đúng thời điểm mới mang lại hiệu quả cho cây trồng.

Bám sát quy định của Nhà nước

Tại diễn đàn, PGS - TS Đặng Văn Đông - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu rau quả cũng trả lời nhiều câu hỏi của nông dân đến từ các tỉnh Thái Bình, Hà Nam, Nam Định... về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây sen lấy hoa, ngó, củ.

PGS - TS Đặng Văn Đông khuyên bà con có thể chuyển đổi sang trồng sen lấy củ để tăng thu nhập. Lưu ý bà con có thể chọn mua giống mới từ Nhật Bản, sẽ cho hiệu quả kinh tế cao nhất. 

"Chúng tôi cũng đang có nhiều đầu mối cung cấp giống sen củ chất lượng cao, nếu bà con cần mua sẽ có ngay. Trong nghề trồng sen lấy củ, khâu khó khăn nhất là thu hoạch, hiện bà con vẫn làm thủ công rất vất vả. Tuy nhiên, hiện chúng tôi đã đặt hàng các nhà khoa học, nhà sáng chế làm ra loại máy thu hoạch củ sen nhanh hơn, nên bà con cứ yên tâm mở rộng diện tích và làm giàu từ loại cây này" - PGS - TS Đặng Văn Đông chia sẻ.

Tại diễn đàn, ông Lê Quốc Thanh - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia nhấn mạnh, trong những năm qua, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa kém hiệu quả đang cho hiệu quả rất tích cực, xuất hiện nhiều mô hình hay, điểm sáng để nhân rộng. 

Để công tác chuyển đổi cây trồng đạt hiệu quả cao hơn trong thời gian tới, ông Thanh đề nghị các địa phương tích cực tuyên truyền, vận động người dân chuyển đổi cây trồng sát theo các quy định của Nhà nước.

"Về phía Trung tâm Khuyến nông quốc gia, sắp tới chúng tôi sẽ tiếp tục phân bổ thêm nguồn lực, cùng với hệ thống khuyến nông các tỉnh, thành tăng cường đào tạo, tập huấn và áp dụng thêm các giải pháp kỹ thuật mới, giúp người dân tại các địa phương chuyển đổi cơ cấu cây trồng đạt hiệu quả cao hơn" - ông Thanh nói.