Hà Nội: Ngôi đền cổ 200 năm tuổi thờ tự 33 vị trung quân ái quốc xuống cấp trầm trọng

Đền cổ ở Thủ đô

Di tích đền Cố Lê hay "Cố Lê tiết nghĩa từ" là một ngôi đền cổ được xây dựng trong thời gian trị vì của vua Tự Đức (1848-1883) trên địa phận phường Thuỵ Chương, huyện Vĩnh Thuận (nay là số 3 ngõ 124 đường Thuỵ Khuê, phường Thuỵ Khuê, quận Tây Hồ, TP.Hà Nội). Ngôi đền bắt đầu được xây dựng vào năm Đinh Tị (1857) và hoàn thành vào năm Canh Thân (1860). Năm 2019, đền được trao bằng di tích lịch sử cấp thành phố.

Đền Cố Lê có diện tích khoảng 234m2, được xây theo lối kiến trúc chữ nhị với cấu tạo nhà trên ở phía trước nối liền với nhà dưới ngay phía sau, hai cây đòn dông của nhà trên và nhà dưới nằm song song tạo thành chữ nhị. Mái đền được thiết kế theo kiểu mái chồng diêm, lợp ngói ta.

Bên trong đền có 5 gian, bố cục theo kiểu "Trùng thiềm điệp ốc", đây là một trong những kiến trúc nhà truyền thống của Việt Nam với cấu tạo nhà kép hai mái trên một nền.

"Cố Lê tiết nghĩa từ" thờ phụng tổng cộng 33 người, trong đó có 23 vị trung thần tiết nghĩa được thờ chính và 10 vị tòng tự được phụ thờ. Theo tư liệu lịch sử, trong số những vị được thờ tại đây có 12 vị họ Nguyễn, 8 vị họ Lê, 8 vị họ Trần và một số họ khác.

Chính giữa đền là linh vị của Trường Phái hầu Lê Quýnh, đặt thụy là "Trung Nghị". Hai bên trái phải lần lượt đặt linh vị của 11 vị quan võ và 11 vị quan văn, thuỵ là "Trung Mẫn". Ngoài ra, 10 vị tòng tự cũng được lần lượt thờ ở cả hai phía.

Tuy là một khu ngõ nhỏ với số lượng dân cư không nhiều, người dân nơi đây luôn bày tỏ lòng kính trọng, bảo vệ ngôi đền Cố Lê cổ kính được cha ông để lại. Vào những ngày 30 và mùng 1, 14, 15 Âm lịch hằng tháng, người dân lại tập trung trước đền để cùng nhau quét dọn, thắp hương, nấu cỗ vô cùng nhộn nhịp.

Mặc dù nhận được sự quan tâm rất lớn của người dân, tuy nhiên, đền Cố Lê đang ngày càng xuống cấp trầm trọng. Ít ai biết rằng, để được tự do hương khói như hiện tại, người dân Thuỵ Khuê đã phải trải qua một khoảng thời gian đấu tranh dài đằng đẵng.

Di tích lịch sử xuống cấp

Theo lời của người dân sinh sống lâu năm tại đây, đã có khoảng thời gian rất dài diện tích đền Cố Lê bị  chiếm dụng. 

May mắn thay, người dân phường Thuỵ Khuê đã kịp thời phát hiện và làm đơn báo cáo chính quyền địa phương. Sau hơn chục năm đấu tranh quyết liệt, đến năm 2018 đền Cố Lê mới được chính thức trả lại cho người dân quản lý.

Chính khoảng thời gian dài tranh chấp đã dẫn đến nhiều hệ quả nghiêm trọng tới cơ sở vật chất của di tích lịch sử này. Bước chân vào đền, người ta mới thấy xót xa trước hình ảnh một ngôi đền gần hai trăm tuổi vốn được xây để thờ những vị đại thần nay chỉ còn lại vẻ hoang tàn, đổ nát.

Phần mái ngói hiện tại đã bị hư hại vô cùng nghiêm trọng, nhiều đoạn bị rơi vỡ tạo thành các lỗ hổng rất lớn trên trần nhà. Vào những ngày mưa bão, nước mưa sẽ theo những lỗ này chảy vào đền gây ngập úng, ẩm mốc. 

Thậm chí, một đoạn trần nhà đã bị sụp đổ hoàn toàn, nằm lơ lửng ở một bên gây nguy hiểm cho người dân mỗi khi tới đền cúng bái.

Mặt tường vốn được chăm chút bằng một lớp sơn trắng nay đã chẳng còn lại gì ngoài những mảng bong tróc, phủ một tầng rêu phong. Có lẽ điều này đã phần nào khiến khoảng không gian nơi đây càng thêm tiêu điều, xơ xác.

Các cột gỗ hiện nay đã bị mối mọt, rỗng bên trong và hoàn toàn không còn khả năng chống đỡ trọng lượng phía trên của đền Cố Lê. Nếu không được củng cố bằng các thanh chống kim loại, di tích trăm tuổi này khó có thể tồn tại được tới thời điểm hiện tại.

Ông Nguyễn Khắc Liệp (70 tuổi), hiện đang là tổ trưởng Tổ dân phố và cũng là người trông coi đền chia sẻ: "Năm 2019, đền Cố Lê được công nhận là di tích lịch sử và đến năm 2021 sẽ được phép trùng tu, tôn tạo. Chính quyền phường cũng yêu cầu tôi vận động những gia đình nằm cạnh đền để hoạt động cải tạo được diễn ra suôn sẻ. 

Tuy nhiên do dịch Covid-19 nên hoạt động này bị hoãn lại cho đến bây giờ. Những người bên dự án đã đến để khảo sát nhưng đến nay vẫn chưa có thông báo gì thêm". 

Hiện tại, nhờ sự đóng góp của người dân địa phương và con cháu những vị được thờ phụng tại đền, nơi này đã được gia cố tạm thời bằng hệ thống khung kim loại để chống sập và lắp các tấm nhựa ngăn dột.

"Cố Lê tiết nghĩa từ" không chỉ là một di tích lịch sử quan trọng mà còn là nơi gửi gắm tinh thần, lòng biết ơn của con cháu đối với ông cha ta ngày trước. Mong rằng sắp tới, đền sẽ sớm được cải tạo, tu bổ theo kế hoạch, đáp ứng nguyện vọng của người dân.