Hiểm họa từ các hồ, đập xuống cấp

Hà Tĩnh hiện có 345 hồ chứa lớn nhỏ có tổng dung tích trên 786 triệu m3 nước. Vào mùa nắng, những hồ nước này có vai trò quan trọng trong việc chủ động tưới cho 63.000ha/95.000 ha lúa của tỉnh và cung cấp nước cho sinh hoạt, nuôi trồng thủy hải sản, các khu công nghiệp. Tuy vậy, khi mùa mưa lũ đến, gần 200 hồ đập đang bị xuống cấp là nỗi ám ảnh với người dân sống ở hạ lưu.

Ông Trần Duy Chiến- Chi cục phó Chi cục Thuỷ lợi Hà Tĩnh cho biết: Đa phần các hồ chứa này được xây dựng cách đây trên dưới 60 năm (từ năm 1950- 1975). Vào thời điểm đó, đất nước khó khăn nên chưa có điều kiện vật chất để xây dựng các hồ chất lượng. Hơn nữa, trình độ kỹ thuật, công nghệ xây hồ đập còn mang tính thô sơ. Vì vậy, qua mấy chục năm sử dụng cùng với sự biến đổi khí hậu, các hồ đã xuống cấp nghiêm trọng.

Một số hồ đập lớn như hồ Bộc Nguyên, hồ Thượng Tuy (Cẩm Xuyên) nước đang thấm qua cả thân đập và nền đập, hồ Khe Cò (Kỳ Anh) thấm mạnh ở thân đập... đã bộc lộ nhiều hiểm họa mất an toàn. Đặc biệt mới đây trong quá trình kiểm tra, các cơ quan chức năng giật mình khi phát hiện đập Khe Xanh (xã Kỳ Phong, huyện Kỳ Anh) được xây dựng từ năm 1968, có dung tích chứa 700.000m3 nước xuất hiện vùng thấm rộng chảy thành dòng với lưu lượng lớn với đường kính 10-15cm suốt theo chiều dài thân đập, còn mái đập hạ lưu bị lún, sụt.

Còn tại địa bàn xã Kỳ Nam, huyện Kỳ Anh, đập Khe Bò diện tích lưu vực gần 6km2, dung tích 1,2 triệu m3 đang có nguy cơ gây hiểm họa khôn lường vì mái thượng lưu tại vị trí cống lấy nước bị sập nặng, hàng chục khối đất đắp thân đập quanh khu vực này bị nước xói trôi tạo thành những hang hốc lớn.

Báo cáo của Sở NNPTNT cho thấy, hiện nay ở Hà Tĩnh có hàng loạt đập và hồ chứa xảy ra hiện tượng thẩm thấu nghiêm trọng, xói lở sụt lún, tràn hẹp không đảm bảo thoát lũ đe dọa an toàn đập và tính mạng của dân dân vùng hạ lưu, như các huyện Hương Khê có 9 đập hồ chứa, Hương Khê có 5, huyện Kỳ Anh có 7, huyện Thạch Hà có 2, huyện Vũ Quang có 3, Hồng Lĩnh 1 và Can Lộc có 1 đập hồ chứa.

Cụ thể hơn, ông Trần Duy Chiến cho biết: Hà Tĩnh hiện có 51 hồ chứa có nguy cơ mất an toàn cần được ưu tiên sửa chữa, trong đó có 20 hồ chứa cần được sửa chữa khẩn cấp trước mùa mưa lũ 2012 với tổng kinh phí trên 800 tỷ đồng. Tuy nhiên, nguồn kinh phí đến nay đang là vấn đề nan giải.

Hữu Anh