Hồ sơ "khủng" bất ngờ về nữ tiến sĩ giành giải Nobel Vật lý

Phương Đăng Thứ năm, ngày 04/10/2018 09:01 AM (GMT+7)

Một trong 3 chủ nhân của giải Nobel Vật lý năm nay là nữ tiến sĩ Donna Strickland người Canada. Bà là người phụ nữ đầu tiên trong 55 năm qua giành giải thưởng danh giá này và là người thứ 3 từng đoạt giải Nobel Vật lý kể từ khi các giải Nobel được sáng lập năm 1901.

Chiến thắng lịch sử

Chân dung nữ tiến sĩ Donna Strickland. Ảnh Reuters.

Ngày 2.10, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã công bố các chủ nhân của giải Nobel Vật lý 2018. Theo đó, ông Arthur Ashkin (người Mỹ), Gérard Mourou (Pháp) và Donna Strickland (Canada) đã được vinh danh vì những phát minh đột phá trong lĩnh vực vật lý laser, theo The Atlantic.

Trước nữ tiến sĩ Donna Strickland, nhà vật lý học người Mỹ gốc Đức Maria Goeppert-Mayer đoạt giải Nobel Vật lý vào năm 1963 với những phát hiện về hạt nhân nguyên tử. Trong khi đó, nhà vật lý học người Ba Lan Marie Curie chia sẻ giải thưởng cùng với chồng bà, Pierre Curie, và Antoine Henri Becquerel vào năm 1903 nhờ nghiên cứu về hoạt động phóng xạ.

Tiến sĩ Ashkin đã phát triển một kỹ thuật laser được miêu tả là các nhíp quang học, được sử dụng để nghiên cứu các hệ thống sinh vật học. Còn Tiến sĩ Mourou và Strickland tạo ra xung laser ngắn nhất và mạnh nhất trên Trái Đất. Họ phát triển kỹ thuật gọi là Khuếch đại xung laser cực ngắn (CPA), áp dụng trong liệu pháp laser điều trị ung thư và hàng triệu ca phẫu thuật mắt mỗi năm.

Theo đó, ông Ashkin sẽ nhận một nửa của giải thưởng trị giá 1 triệu USD, trong khi hai người còn lại chia nhau nửa giải thưởng còn lại.

Nữ tiến sĩ Strickland đã trở thành người phụ nữ thứ 3 trong lịch sử giành giải Nobel Vật lý kể từ khi các giải Nobel được sáng lập năm 1901 sau bà Marie Curie và bà Maria Goeppoert-Mayer.

Trong một tuyên bố, Viện Vật lý Mỹ đã gửi lời chúc mừng tới tất cả những người thắng giải và nói thêm: “Rất vui mừng khi Tiến sĩ Strickland phá vỡ mốc 55 năm kể từ khi một phụ nữ được trao giải Nobel Vật lý, khiến giải thưởng năm nay càng mang tính lịch sử”.

Nguồn cảm hứng cho các nhà khoa học nữ

Sinh năm 1959 tại Guelph, tỉnh bang Ontario, Tiến sĩ Strickland đã nhận bằng kỹ sư tại Đại học McMaster ở Hamilton vào năm 1981. Bà hợp tác nghiên cứu về lĩnh vực đạt giải Nobel năm nay khi còn là nghiên cứu sinh tiến sĩ cùng Tiến sĩ Gérard Mourou vào năm 1985 tại Đại học Rochester ở New York, Mỹ.

Trong cuộc họp báo hôm 2.10, khi biết bản thân mình là người phụ nữ thứ 3 trong lịch sử giành giải Nobel Vật lý, nữ tiến sĩ Strickland tỏ ra bất ngờ và chia sẻ: “Ba là tất cả ư? Tôi nghĩ có thể có nhiều hơn chứ. Chúng ta cần tiếp tục vinh danh những nhà vật lý nữ, bởi chúng tôi gần như ở ngoài lề trong lĩnh vực này. Hy vọng theo thời gian những thành tựu dành cho nữ giới sẽ được nhân lên với tốc độ nhanh hơn”.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã ca ngợi thành tựu của nữ tiến sĩ Strickland cùng các đồng nghiệp "là nguồn cảm hứng cho nữ giới ước mơ không giới hạn và theo đuổi sự nghiệp mà họ lựa chọn".

"Theo như lời của Tiến sĩ Strickland, chúng ta cần phải vinh danh các nhà vật lý nữ và thúc đẩy nhiều phụ nữ hơn theo đuổi sự nghiệp khoa học, công nghệ. Khi phụ nữ được trao quyền và có những công cụ cần thiết để phát triển trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, mọi người đều có lợi.

Tiến sĩ Strickland đã mở đường cho các thế hệ phụ nữ và bé gái trong tương lai. Thay mặt cho người dân Canada, tôi chúc mừng tiến sĩ Strickland vì thành tích đáng ghi nhận này, và cảm ơn bà đã truyền cảm hứng cho nữ giới mơ ước không giới hạn và theo đuổi sự nghiệp mà họ lựa chọn”.

Hiện chỉ có 48 phụ nữ được trao giải Nobel từ năm 1901 đến năm 2017, so với 892 đàn ông. Bình luận về sự chênh lệch này, ông Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị của Quỹ Nobel thừa nhận, đã có thành kiến lớn đối với phụ nữ làm khoa học và cũng có rất ít các nhà khoa học nữ cách đây 20, 30 năm.