Hòa Bình: Nghi vấn “đội giá” hàng tỷ đồng tại gói thầu mua sắm của Văn phòng Đăng ký đất đai

Hàng loạt sản phẩm có giá "trên trời"

Ngày 8/11/2021, ông Nguyễn Quang Trung Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai (Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hòa Bình) ký Quyết định số 166/QĐ-VPĐKĐĐ phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu Mua sắm trang thiết bị Công nghệ thông tin.

Theo đó, giá trúng thầu là 3.579.710.000 đồng. Đây là gói thầu tổ chức đấu thầu qua mạng, hầu hết các thông tin được công khai minh bạch theo quy định, hướng dẫn của các văn bản pháp luật.

Tuy nhiên, qua phản ánh và sau khi nghiên cứu hồ sơ, tìm hiểu đơn giá các hàng hóa trong gói thầu, đối chiếu ký hiệu, nhãn mác và xuất xứ sản phẩm, pv nhận thấy có hiện tượng giá thành một số mã hàng cao hơn nhiều so với giá thị trường.

Điển hình, máy tính để bàn tại gói thầu này có đơn giá là 15.000.000 đồng/bộ. Theo khảo sát của pv, trên thị trường, với cùng cấu hình yêu cầu thì bộ máy tính này có giá chỉ 8.699.000 đồng/bộ. Với số lượng mua sắm 25 bộ, số tiền chênh lệch là 157.525.000 đồng.

Máy scan A3 màu 2 mặt có đơn giá tại gói thầu này là 106.000.000 đồng/bộ, nhưng theo báo giá của một đơn vị chuyên cung cấp mặt hàng này, với cùng model, xuất xứ, mức giá chỉ là 59.400.000 đồng/bộ. Với tổng số lượng mua sắm 10 bộ, cùng mức giá gần gấp đôi, số tiền chênh lệch là 466.000.000 đồng.

Ngoài ra, thiết bị router tại gói thầu có đơn giá là 231.000.000 đồng/bộ. Tuy nhiên, một đơn vị chuyên cung cấp thông tin, sản phẩm này được bán với giá 152.763.160 đồng/bộ. Như vậy, tuy chỉ 1 bộ, số tiền chênh lệch đã là 78.236.840 đồng.

Qua khảo sát ngẫu nhiên 14/17 hàng hóa, gói thầu nói trên có dấu hiệu đội giá so với thị trường với số tiền chênh lệch là 1.067.369.520 đồng. Nói về dấu hiệu "đội giá" của các sản phẩm thuộc gói thầu trên, đại diện Văn phòng Đăng ký đất đai Hòa Bình cho rằng, đơn vị này không có chuyên môn về thẩm định giá. Do đó, đơn vị hoàn toàn phụ thuộc vào việc thẩm định giá, tư vấn của các đơn vị được thuê.

Ngoài ra, một lãnh đạo Văn phòng Đăng ký đất đai Hòa Bình lý giải, đơn vị thẩm định giá có tư vấn về việc trong thời điểm dịch Covid-19, giá các mặt hàng sẽ cao hơn. Tuy nhiên, vị này cũng cho biết, không có văn bản tư vấn, thuyết minh cụ thể nội dung về nội dung trên của các đơn vị thẩm định giá.

Theo đại diện Văn phòng Đăng ký đất đai Hòa Bình thông tin, các sản phẩm đều được đơn vị có chuyên môn thẩm định giá nên có thể "tin tưởng". Tuy nhiên, với các dẫn chứng nêu trên, mặc dù vào thời điểm có dịch Covid-19 nhưng các sản phẩm có dấu hiệu "đội giá" lên tới gần gấp đôi có bình thường? Việc lãnh đạo Văn phòng Đăng ký đất đai Hòa Bình cho rằng trách nhiệm hoàn toàn thuộc về đơn vị thẩm định, tư vấn liệu có hợp lý?

Không thể chối bỏ trách nhiệm chủ đầu tư

Nhận định về nội dung trên Luật sư Trần Hậu (Công ty Luật FDVN, Đoàn luật sư TP Đà Nẵng) cho biết, việc phê duyệt kết quả gói thầu mua sắm trang thiết bị cho các đơn vị có trách nhiệm của các bên liên quan. Trong đó, chủ đầu tư, bên tư vấn thẩm định đều có những trách nhiệm cụ thể theo quy định của Luật đấu thầu.

"Nếu chỉ phó mặc việc quyết định giá cho bên tư vấn, thẩm định giá mà chủ đầu tư không có trách nhiệm là hoàn toàn không đúng. Hơn nữa, theo Luật đấu thầu thì việc tổ chức đấu thầu phải đảm bảo công bằng, minh bạch, việc sử dụng tiền ngân sách để đầu tư mua sắm công cũng phải tuân thủ nguyên tắc tiết kiệm, đúng giá trị chứ không thể bị đội giá gây thiệt hại cho nhà nước được. Chủ đầu tư tổ chức mời thầu, phê duyệt gói thầu phải là người có vai trò quyết định trong việc đảm bảo cho hoạt động đấu thầu được tuân thủ quy định pháp luật.

Do vậy, nếu hoạt động đấu thầu có dấu hiệu nâng khống, đội giá, gây thiệt hại cho nhà nước thì tùy từng trường hợp khác nhau có thể bị xử lý theo các chế tài khác nhau. Nếu sự việc ở mức độ nhẹ có thể chỉ bị xử lý hành chính. Tuy nhiên, các hành vi thông thầu, có hành vi cố ý làm trái, dấu hiệu trục lợi làm thất thoát, thiệt hại cho tài sản nhà nước thì còn có thể bị xử lý hình sự về các tội danh khác nhau. Tùy theo tính chất, mức độ hành vi và tính chất cụ thể khác nhau sau khi có kết luận điều tra cụ thể", Ls Trần Hậu nêu quan điểm.

Cũng theo vị Luật sư đánh giá, các chủ thể sai phạm liên quan đến công tác đấu thầu có thể sẽ bị truy cứu theo quy định như pháp luật như tại Điều 222. Tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; Điều 220. Tội vi phạm quy định của Nhà nước về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng; Điều 219. Tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí; Điều 360. Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; Điều 353. Tội tham ô tài sản; Điều 355. Tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản…

"Việc có xem xét trách nhiệm hình sự hay không, xem xét mức độ nào, phạm tội gì phải trên cơ sở điều tra làm rõ hành vi, dấu hiệu vi phạm, mức độ thiệt hại cụ thể và tùy theo tính chất cụ thể của từng trường hợp mới có thể xem trách nhiệm pháp lý mà các tập thể, cá nhân có sai phạm phải chịu trách nhiệm trước pháp luật đến đâu", Luật sư Hậu nhấn mạnh.