Hồng Bảo Lương đang bị xóa sổ

Khoảng 30 - 40 năm trước, cây hồng Bảo Lương được nhiều hộ nhân giống, trồng để làm nguồn thu nhập chính. Nhiều người vẫn biết đến bà Vũ Thị Xứng, ông Đào Văn Dãnh, Vũ Văn Phúc, Nguyễn Minh Thái... ở phố Tuần Quán "nức tiếng" là chủ nhân của những vườn hồng trĩu quả, ngon ngọt say lòng người, làm nên "thương hiệu" hồng Bảo Lương.

Hồng Bảo Lương trong vườn nhà ông Chính.

Gia đình ông Vũ Văn Phúc ở làng Khe Chè (tổ 41, phố Tuần Quán, phường Yên Ninh, TP. Yên Bái) từng trồng tới 40 -50 cây hồng Bảo Lương. Ông Phúc kể: "Giống hồng Bảo Lương được trồng bằng rễ, chỉ 2 năm, cây cao chưa đầy 1m đã cho quả, quả thì to, ít hạt, rất ngọt, thơm, đặc biệt là rất sai quả và chín đúng vào đợt Tết âm lịch. Mỗi cây thường cho từ 2 - 3 tạ quả. Trước năm 1985, gia đình tôi thường bán 1 quả hồng với giá 7 hào mà giá gạo ăn khi đó có mức 4 hào 1 cân".

Tại gia đình ông Hoàng Huy Phục - Tổ trưởng tổ 37, hiện vẫn còn 2 cá thể được cho là những cây tổ của giống hồng Bảo Lương. Ông Phục cho biết: "Từ những năm 1960, khi cha mẹ tôi dọn về ở khu đất này đã thấy 2 cây hồng trĩu trịt quả. Và hiện chúng vẫn cho quả đều và từng là nguồn thu nhập lớn của gia đình tôi trong thời bao cấp. "Cây quý" giúp ông nuôi dạy 5 người con ăn học, trưởng thành.

Tiếng thơm bay xa, nhân dân các địa phương trong và ngoài tỉnh còn tìm đến mua giống, học cách trồng, chăm sóc cây hồng Bảo Lương mang về phát triển ở địa phương mình. Ông Phúc nhớ lại: "Nhiều nông dân trong tỉnh và cả ở huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ cũng tìm đến tận nhà đặt mua cây giống. Giá mỗi cây giống thường là 5.000 đồng".

Giờ thì giống hồng Bảo Lương ở Yên Bái đang bị mất dần do đầu ra cho sản phẩm rất khó khăn, người dân không "mặn mà" chăm sóc mà còn phá bỏ những vườn hồng để trồng các loại cây khác có giá trị kinh tế cao hơn. Việc cây hồng Bảo Lương đang dần biến mất đã khiến nhiều người hết sức lo ngại.

Ông Nguyễn Đại Hải - Giám đốc Trung tâm Giống cây trồng Yên Bái chia sẻ: Dù biết rằng hồng Bảo Lương rất quý nhưng đối với Trung tâm, việc lai tạo, bảo tồn các nguồn gen cây trồng nói chung và cây hồng Bảo Lương là không đủ khả năng. Điều này đòi hỏi nguồn kinh phí rất lớn. Cơ quan chức năng cấp trên mới có thể đảm nhận được.

Thanh Nghị