Kết thúc APEC Đà Nẵng, Hiệp định TPP vẫn chưa đàm phán xong

Nói về khó khăn trong việc thảo luận Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) mà không có sự tham gia của Hoa Kỳ, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết TPP-12 (bao gồm cả Hoa Kỳ) đã được các quốc gia đàm phán với các tiêu chuẩn và chuẩn mực rất cao trong nhiều khía cạnh và lĩnh vực.

Khi đạt được thỏa thuận TPP-12, theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, các quốc gia đều rất hài lòng. Tuy nhiên, TPP-12 với  những tiêu chuẩn rất cao, đạt được nhiều điểm cân bằng lợi ích chung giữa các quốc gia và phía Hoa Kỳ rút khỏi hiệp định này đã gây ra những khó khăn nhất định.

"Khi Hoa Kỳ là một quốc gia có sức nặng kinh tế và vai trò của mình rút ra khỏi Hiệp định TPP thì cũng đã tạo ra những khó khăn giữa các quốc gia trong việc tiếp tục quan điểm để duy trì hiệp định này.

Với những tiêu chuẩn chất lượng mới, cần phải tìm được điểm cân bằng đối với tất cả các quốc gia về lợi ích và nghĩa vụ cam kết của mình. Vì vậy, trong tất cả các vòng đàm phán trong thời gian vừa qua, để thực hiện các chỉ đạo của Bộ trưởng TPP-11, Trưởng các đoàn đàm phán đã có những cách tiếp cận rất thực tiễn, nhằm duy trì được một hiệp định chất lượng cao và riêng để đảm bảo được mục tiêu ban đầu của TPP-12, nhưng mặt khác cũng có quan điểm thực tế hơn để đảm bảo có khả năng thực thi và hiệu quả với 11 quốc gia còn lại", Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết.

Tuy vậy, trên cơ sở kể quả trao đổi giữa các nước từ sau cuộc họp cấp Bộ trưởng các nước TPP tại Hà Nội vào tháng 5 vừa qua, các Bộ trưởng đã đồng ý với tên gọi mới của Hiệp định TPP gồm 11 thành viên là Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), đồng thời ra Tuyên bố chung khẳng định các nước TPP đã thống nhất được những vấn đề cốt lõi của Hiệp định này theo hướng giữ nguyên nội dung của Hiệp định TPP nhưng cho phép các nước thành viên tạm thời hoãn một số ít các nghĩa vụ để bảo đảm sự cân bằng trong bối cảnh mới.

Các Bộ trưởng cũng nhất trí rằng hiệp định CPTPP là một Hiệp định toàn diện, có tiêu chuẩn cao trên cơ sở cân bằng lợi ích của các thành viên, có tính đến trình độ phát triển của các nước.

Dựa trên Tuyên bố này, các Bộ trưởng giao các Trưởng đoàn đàm phán tiếp tục xử lý một số vấn đề kỹ thuận hiện chưa đạt được sự đồng thuận cũng như tiến hành việc rà soát pháp lý để chuẩn bị cho việc ký kết.

Kết quả đạt được tại Đà Nẵng dã thể hiện nỗ lực rất lớn của 11 nước TPP nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo công ăn việc làm, nâng cao đời sống cho người dân, tạo thuận lợi cho phat triển thương mại và tăng cường hợp tác kinh tế giữa các nước trong khu vực.

Dù vậy, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho rằng khúc mắc lớn nhất của TPP hiện tại là phải tìm ra điểm cân bằng mới cho việc duy trì hiệp định này ở mức độ chất lượng cao. Đây không chỉ là khó khăn của Việt Nam mà là của tất cả các nước.

“Với tư cách là nước chủ trì, Việt Nam đã hoàn thành nhiệm vụ để đạt thoả thuận chung của TPP và CPTPP”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết.

Nói về vấn đề này, Bộ trưởng tái thiết kinh tế Nhật Bản Toshimitsu Motegi cho biết đưa ra tên gọi mới và lĩnh vực thay đổi chính là từ TPP 12 thành TPP11 nên tên cũng phải khác đi.

“Chúng tôi đã thảo luận rất nhiều về tên gọi. Nội dung không chỉ là đầu tư mà còn về sở hữu trí tuệ, các lĩnh vực rộng lớn. Về mặt bản chất là hiệp định cao hơn, tiến bộ hơn so với các hiệp định đã ký kết nên nó là toàn diện”, ông Motegi cho biết.

Theo ông Motegi các thành viên TPP-11 đã nỗ lực duy trì một thoả thuận chất lượng cao như TPP.

“Nhiều quốc gia đã đề xuất nhiều điều khoản tạm hoãn nhưng nếu quá nhiều sẽ ảnh hưởng đến thoả thuận. Do đó, các nước đã đồng ý đưa ra danh sách điều khoản có giới hạn. Các bên đạt được đồng thuận nhờ có chung mục tiêu chung là phải đạt được TPP-11 nhằm kêu gọi Mỹ quay trở lại.", ông Motegi giải thích.