Kiểm toán 3 ngân hàng 0 đồng: Chỉ là bước đi đầu tiên

Mới đây, gửi báo cáo đến Quốc hội, Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc cho biết, năm 2020, theo dự kiến, sẽ xem xét kiểm toán 3 ngân hàng 0 đồng,…

Năm 2020 dự kiến, sẽ xem xét kiểm toán 3 ngân hàng 0 đồng.

Thực trạng các ngân hàng 0 đồng ra sao đang là mối quan tâm của không ít người. Trước đề xuất xem xét kiểm toán 3 ngân hàng 0 đồng, giới chuyên môn cho rằng đó là điều bình thường như bao doanh nghiệp nhà nước khác, song điều quan trọng hơn là phải đưa ra phương án tái cơ cấu các ngân hàng này. “Tái cơ cấu ngân hàng rất phức tạp, tốn thời gian và chi phí, chưa tính việc phải thay đổi bộ máy nhân sự, nâng cấp công nghệ, hỗ trợ thanh khoản cho ngân hàng,... Do đó, kiểm toán là một việc, nhưng tái cơ cấu để vực dậy các ngân hàng 0 đồng là một câu chuyện khác”, TS. Luật sư Bùi Quang Tín – Giảng viên trường Đại học Ngân hàng TP.HCM cho biết. 

“Về bản chất, sau khi được NHNN mua lại với giá 0 đồng, cả 3 ngân hàng này đều là doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước. Vì thế, việc kiểm toán 3 ngân hàng này là điều hoàn toàn bình thường như hoạt động kiểm toán đối với các doanh nghiệp Nhà nước khác”, một chuyên gia ngân hàng cho biết.

Thậm chí theo vị chuyên gia trên, do các ngân hàng 0 đồng đều là những ngân hàng yếu kém nên việc kiểm toán lại càng cần thiết hơn để xác định thực trạng hoạt động cũng như sớm phát hiện những rủi ro trong hoạt động của các ngân hàng này. Tuy nhiên, đó chỉ là bước đi đầu tiên, là điều kiện cần; bước đi tiếp theo được xem là quan trọng hơn, là “điều kiện đủ”, đó là phải tìm ra được giải pháp để tái cơ cấu nhằm vực dậy các ngân hàng này hoặc nếu không phục hồi được thì cần phải có giải pháp để xử lý.

Với PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính), ông cho rằng, đối với các ngân hàng 0 đồng dù chưa có tiền lệ nhưng có phần chậm.

"Nếu cảm thấy xử lý được thì Ngân hàng Nhà nước phải xử lý, nếu không thì phải rõ ràng", ông Thịnh nói.

Khẳng định kiểm toán là việc cần thiết, song PGS.TS Đinh Trọng Thịnh thừa nhận tái cơ cấu 3 ngân hàng 0 đồng lại là một bài toán khó.

Ngay việc cơ quan quản lý thông tin có nhiều nhà đầu tư nước ngoài hoặc ngỏ ý, hoặc đang trong giai đoạn tìm hiểu, thương thảo để mua lại các ngân hàng yếu kém đang tái cơ cấu, vị chuyên gia cũng tỏ ra chưa mấy lạc quan.

"Ngay việc định giá 3 ngân hàng 0 đồng thế nào cũng là việc làm khó khăn khi chúng vẫn đang nằm một chỗ để đợi xử lý. Mặt khác, muốn tái cơ cấu, bán cho nhà đầu tư nước ngoài thì yêu cầu đầu tiên là phải minh bạch thông tin, tình hình sức khỏe của tổ chức tín dụng. Nguyên tắc là như vậy song một câu hỏi được đặt ra là: công khai ra thì giải quyết được điều gì, công khai thì nhà đầu tư có còn hào hứng không?", PGS.TS Đinh Trọng Thịnh nêu quan điểm.

Trong một lần trả lời trước cử tri về việc tăng vốn của 3 ngân hàng 0 đồng, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng cho biết phương án tăng vốn điều lệ là phương án nhanh nhất giúp 3 ngân hàng này phục hồi hoạt động, nhưng lại cần nguồn lực lớn từ Nhà nước nên chưa thể thực hiện khi ngân sách còn gặp nhiều khó khăn. Chính vì thế, NHNN ưu tiên phương án bán cho nhà đầu tư mới hoặc sáp nhập, hợp nhất thông qua việc yêu cầu 3 ngân hàng này tìm kiếm đối tác có tài chính tốt, có kinh nghiệm quản trị, điều hành tham gia cơ cấu lại.

Trong báo cáo gửi tới Quốc hội mới đây, NHNN cho biết, các ngân hàng 0 đồng đã chủ động, tích cực tìm kiếm đối tác, đàm phán với các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài có nguyện vọng tham gia phương án cơ cấu lại. Đến nay, NHNN đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án cơ cấu lại OceanBank. Còn đối với CB, NHNN đang lấy ý kiến các Bộ, ngành liên quan đối với dự thảo phương án cơ cấu lại theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Trước đó, vấn đề của các ngân hàng 0 đồng lại rộ lên sau khi có một số nhà đầu tư nước ngoài đánh tiếng mua lại các ngân hàng này. Tại buổi làm việc với Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ hồi cuối tháng 3/2019, ông Nobiru Adachi - Giám đốc Điều hành cấp cao của J Trust cho biết, muốn tham gia vào quá trình tái cơ cấu Ngân hàng CB. Trong khi trong báo cáo gửi tới các đại biểu Quốc hội thời điểm đó, NHNN Việt Nam cho biết đã hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ phương án chuyển nhượng và cơ cấu lại OceanBank sau chuyển nhượng cho nhà đầu tư nước ngoài. Còn phương án cơ cấu lại CB, GPBank và DongABank đang được khẩn trương hoàn thiện để trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt theo đúng quy định của pháp luật...

Thế nhưng, chờ mãi vẫn không thấy nhà đầu tư nước ngoài nào “se duyên” cùng các ngân hàng 0 đồng. Dư luận cũng không rõ vì sao không có thông tin nào được công bố từ phía cơ quan quản lý cũng như các ngân hàng này.