Làm rõ sinh kế của người mất đất

Thưa ông, khi thảo luận về dự luật, có ý kiến phát biểu tại sao chúng ta không sử dụng khái niệm “trưng thu, trưng mua” trong thu hồi đất. Quan điểm của ông như thế nào về vấn đề này?

- Trưng thu trong đất đai khi Nhà nước thu hồi thì đúng rồi, vì đất là quyền sở hữu của toàn dân mà Nhà nước là đại diện chủ sở hữu thì Nhà nước thu hồi đất. Nhưng không được nhầm lẫn thu hồi đất và tài sản trên đất. Đây là hai cái khác nhau. Khi mà quyền sử dụng đất là quyền tài sản đặc biệt đã được Hiến pháp và luật dân sự bảo vệ thì cũng cần phải được thỏa thuận hoặc trưng mua để có lợi cho người dân. Ở trong luật cũng cần phải làm rõ khi thu hồi đất thì kế sinh nhai của người dân như thế nào? Đây là vấn đề đặt ra bức thiết, nếu chúng ta không giải quyết được những mấu chốt cơ bản ấy thì khiếu kiện, đơn thư vẫn xảy ra.

Vậy còn đối với những trường hợp thu hồi đất vì lợi ích kinh tế - xã hội?

- Lợi ích kinh tế - xã hội có 2 phần, một phần là do Nhà nước thu hồi để xây dựng các công trình về kinh tế thì khác, còn để cho các doanh nghiệp thu hồi phục vụ kinh doanh thì lại phải tính khác. Vấn đề quan trọng cần đặt ra là đất của những dự án đã được giao rồi nhưng chậm không được đưa vào sử dụng, để hoang hóa rất nhiều. Đây là cái lãng phí vô cùng. Trong khi trong luật trình kỳ này lại cho phép người ta đã hết hạn sử dụng rồi vẫn được phép gia hạn thêm 24 tháng nữa thì tôi không đồng tình. Phải có cơ chế thu (tiền sử dụng đất) với giá gấp đôi so với luật quy định để tránh được tình trạng để đất không, đất trống. Và những trường hợp quá hạn rồi không tiếp tục nữa thì thu hồi không có đền bù gì.

Trước phiên họp này, nhiều ý kiến cho rằng luật chưa thể bao trùm hết yêu cầu của việc sửa đổi và không nên thông qua ở thời điểm này? Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

- Tôi thì không nghĩ như vậy. Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã được Chính phủ dành thời gian rất dài để tiếp thu chỉnh lý một cách tối đa. Đặc biệt là ở kỳ này ban soạn thảo đã tiếp thu một cách tương đối đầy đủ, ban soạn thảo đã xây dựng được 3 nghị định để hướng dẫn thi hành luật khi luật có hiệu lực. Đây là một sự cố gắng của ban soạn thảo.

Cùng với đó, các bức xúc, khiếu kiện của nhân dân có đến 70-75% rơi vào đất đai thường kéo dài. Nếu chúng ta cứ để kéo dài tình trạng này thì khiếu kiện đông người sẽ lại tiếp tục xảy ra nữa. Do vậy, tôi thấy rằng không cầu toàn và cần thông qua luật trong kỳ này, rồi những gì còn hạn chế thì chúng ta tiếp tục có những thông tư, nghị định dưới luật để điều chỉnh cho hợp lý.

Xin cảm ơn ông!

Hương Thủy (ghi)