Lão nông tạo giống lúa mới

Ông Danh Văn Dưỡng (ngồi) giới thiệu lúa Hồng Ngọc Óc Eo.

Có công mài sắt…

Câu chuyện lai tạo lúa của nông dân Danh Văn Dưỡng khiến người nghe thật sự cảm phục. Vốn là một nông dân mê sáng tạo, ông Dưỡng bắt đầu “sự nghiệp” lai tạo giống lúa vào năm 2004, sau khi được tham gia tập huấn về lĩnh vực này. “Liên tục 4 – 5 lần lai tạo không thành công, tôi cũng thấy nản chí lắm. Nhưng nghĩ lại, có lẽ do kỹ thuật mình còn yếu nên quyết tâm học hỏi để làm cho bằng được” - ông Dưỡng nhớ lại.

Thời cơ thật sự đến khi vào năm 2006, ông được chọn tham gia lớp tập huấn giáo viên nông dân ở Viện Nghiên cứu lúa Đồng bằng sông Cửu Long. Tại đây, ông gặp một nông dân ở huyện Hòn Đất (Kiên Giang), có cùng đam mê lai tạo lúa nhưng cũng nhiều lần… thất bại. Biết người bạn “đồng nghiệp” lai được giống lúa cho gạo đỏ nhưng chưa thuần, ông Dưỡng đã xin 1 bông có 6 hạt về nghiên cứu.

Có được 6 hạt lúa, ông gieo vào 2 chậu, lúa nảy mầm tốt nhưng cho ra 3 loại cây với 2 loại gạo trắng, đỏ khác nhau. Ông lại chọn giống lúa gốc đỏ, gạo đỏ, bông giống như “lúa mùa” (trước đây mỗi năm chỉ trồng một vụ vào mùa nước nổi) để cho lai tạo với giống OM-4926 (giàu chất sắt), rồi tiếp tục cho lai giữa các tổ hợp với nhau. Qua 8 vụ mùa trồng thử nghiệm, ông Dưỡng đã cho ra đời 10 dòng lúa lai. Trong đó, chỉ có 1 dòng duy nhất làm ông thật sự ưng ý với nhiều đặc tính nổi trội: Cứng cây, nở bụi, lá thẳng đứng, bông kết thành đùm, hạt gạo dài, màu đẹp như hồng ngọc, thời gian sinh trưởng rút ngắn còn 90 – 95 ngày (giống ban đầu là 105 ngày)…

Bỏ bao công sức để có được giống lúa “không đụng hàng”, ông Dưỡng quyết định lấy tên Hồng Ngọc Óc Eo để đặt cho chúng – vừa mang tên vùng đất ông đã bao năm gắn bó, vừa thể hiện màu sắc đặc thù của hạt gạo. Giống lúa của ông được các nhà khoa học ở Viện Nghiên cứu lúa Đồng bằng sông Cửu Long đánh giá cao và cấp bản quyền tác giả.

Quyết tâm xây dựng thương hiệu

Vụ hè thu này, lần đầu tiên lúa Hồng Ngọc Óc Eo đã thoát ra khỏi 1ha đất của ông Dưỡng, vươn mình trải rộng với diện tích 20ha trên những cánh đồng Vọng Thê, thị trấn Óc Eo (huyện Thoại Sơn, An Giang). Nông dân ở huyện Tân Hiệp (Kiên Giang) cũng lên lấy 100kg giống về canh tác.

Trên con đường nhỏ dẫn ra cánh đồng lúa gần Khu di tích Gò Cây Thị (thuộc di chỉ văn hóa Óc Eo), đi từ xa đã cảm nhận được một mùi hương dễ chịu, ngây ngất lòng người. Ông Dưỡng giải thích: “Với giống lúa Hồng Ngọc Óc Eo, khi vừa trổ được 3 lá là bắt đầu tỏa hương thơm cho đến khi thu hoạch. Trời càng nắng tốt mùi thơm càng ngào ngạt. Đối với gạo cũng vậy, khi nấu thành cơm là tỏa mùi hương khắp nơi”.

“Tôi làm ruộng mấy chục năm nay chưa thấy giống lúa nào nở bụi nhanh như Hồng Ngọc Óc Eo. Chỉ kéo hàng 13,5kg giống/công đất nhưng sau 20 ngày lúa đã nở không còn khoảng trống. Bình quân một bụi lúa đẻ trên 10 nhánh, thân lúa cứng không bị đổ ngã lại đề kháng tốt với sâu, rầy, dịch bệnh.”, anh Đinh Văn Đỏ, nông dân thị trấn Óc Eo, người được cho là “tiên phong” mở rộng diện tích giống lúa này, nhận xét.

Vụ hè thu năm nay, anh Đỏ dành trọn 11ha đất canh tác lúa Hồng Ngọc Óc Eo. Nhiều người cho rằng như vậy là “liều” nhưng anh vẫn tự tin: “Giống lúa của ông Dưỡng chắc ăn lắm. Vụ sau tôi nhất định sẽ mở rộng thêm diện tích canh tác”. Quyết định của anh Đỏ hoàn toàn có cơ sở vì toàn bộ 20ha lúa Hồng Ngọc Óc Eo sản xuất vụ hè thu này sẽ được Câu lạc bộ Doanh nhân tỉnh An Giang bao tiêu với giá cao hơn 10% giá lúa xuất khẩu. Hơn nữa, gạo Hồng Ngọc Óc Eo rất được người dân ưa chuộng nên không sợ khó khăn đầu ra.

Thoại Giang