Liên hoan Kịch nói toàn quốc 2024 gây bất bình vì các quy định "khó hiểu", Cục NTBD nói gì?

Liên hoan Kịch nói toàn quốc 2024 gây bất bình vì các quy định "khó hiểu"

Liên hoan Kịch nói toàn quốc 2024 vừa chính thức khai mạc vào tối 11/6 tại TP.Thái Nguyên. Tuy nhiên, ngay khi vừa khai mạc, Liên hoan này đã vướng phải những lùm xùm do việc thay đổi quy chế. Theo đó, việc quy định không sử dụng kịch bản sáng tác trước năm 2005 và kịch bản của nước ngoài trong quy chế của Liên hoan được cho là những quy định rất vô lý. Và dẫu quy định như thế nhưng trong số 23 vở diễn của 19 đơn vị nghệ thuật tham gia Liên hoan Kịch nói toàn quốc 2024 lại có hai vở được dự "Hồn Trương Ba da hàng thịt" - Sân khấu Việt Nữ và "Đêm trắng" - Nhà hát Kịch Việt Nam đều có kịch bản sáng tác trước 2005 được tham gia.

Ngoài ra, việc quy định: "Nghệ sĩ, diễn viên đóng vai chính, thứ chính phải là những người được đào tạo chuyên môn, chuyên ngành hoặc đã tham gia biểu diễn nghệ thuật Kịch nói liên tục từ 03 năm trở lên của đơn vị nghệ thuật có tư cách pháp nhân" khiến 3 đơn vị sân khấu của trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội, trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh TP.HCM và trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật quân đội không thể tham gia do không thuộc đối tượng nằm trong quy chế.

Nhiều lãnh đạo đơn vị nghệ thuật, đạo diễn và diễn viên tỏ ra bất bình vì những quy chế "trái ngang" này khiến họ không được tham gia Liên hoan Kịch nói toàn quốc 2024. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc họ không có được cơ hội tỏa sáng tài năng, cọ sát để học hỏi kinh nghiệm và giành giải thưởng danh giá của nghề.

Trước sự việc này, chia sẻ với Dân Việt, NSND Trần Ly Ly – Q. Cục trưởng Cục NTBD, đơn vị được Bộ VHTTDL giao chủ trì tổ chức Liên hoan Kịch nói toàn quốc 2024 cho biết: Liên hoan Kịch nói toàn quốc 2024 là hoạt động thường niên, được tổ chức 3 năm 1 lần. Mỗi một lần tổ chức, Ban Tổ chức sẽ ban hành một bộ Quy chế gồm Quy chế Tổ chức và Quy chế chấm, xét giải. Các Quy chế đều được xây dựng kế thừa từ các Liên hoan lần trước, trong đó sẽ có những đánh giá, rút kinh nghiệm và nếu thấy cần thiết sẽ có sự điều chỉnh các nội dung cho phù hợp với thực tế.

Quy chế tổ chức Liên hoan Kịch nói toàn quốc 2024 cũng được xây dựng trên tinh thần đó. Trong đó quy định "không sử dụng kịch bản sáng tác trước năm 2005 và kịch bản của nước ngoài" đã có trong nội dung của Quy chế Liên hoan Kịch nói toàn quốc 2021. Mục đích hướng tới khuyến khích các đơn vị nghệ thuật sẽ tập trung xây dựng những tác phẩm chất lượng cao mang hơi thở cuộc sống đương đại.

"Chúng tôi mong muốn các đơn vị nghệ thuật kịch nói phát huy ưu thế là thể loại mũi nhọn của sân khấu, xây dựng các tác phẩm chính luận, đi thẳng vào những vấn đề thời sự của đời sống hiện tại.

Việc sử dụng mốc thời gian 2005 để làm căn cứ lựa chọn các sáng tác mới cho các đơn vị nghệ thuật lựa chọn bởi năm 2005 đánh dấu sự ra đời của Công ước 2005 được Đại hội đồng UNESCO bỏ phiếu thông qua chính thức có hiệu lực trở thành cảm hứng và cơ sở pháp lý để ban hành quy định pháp luật, chính sách nhằm bảo vệ và phát huy sự đa dạng trong biểu thị văn hóa", NSND Trần Ly Ly nhấn mạnh.

Sẵn sàng điều chỉnh và rút kinh nghiệm

Đề cập đến hai kịch bản "Hồn Trương Ba da hàng thịt" của Sân khấu Việt Nữ và "Đêm trắng" của Nhà hát kịch Việt Nam sáng tác trước 2005 vẫn được tham gia Liên hoan Kịch nói toàn quốc 2024, NSND Trần Ly Ly cho biết, hai đơn vị đưa hai vở diễn này tham gia Liên hoan đều đã có biên bản xác nhận của tác giả hoặc người đại diện hợp pháp của tác giả nộp lại cho Ban Tổ chức theo đúng quy định và 2 vở này đủ điều kiện để tham gia Liên hoan.

Ban Tổ chức chấp nhận hai vở diễn này bởi các vấn đề đặt ra trong kịch bản chưa hề cũ và các đơn vị này khi tiến hành dàn dựng đã có sự chỉnh lý, bồi đắp để kịch bản không bị lạc hậu, phù hợp với cách nói, cách tư duy của cuộc sống hiện đại. Quy chế đặt ra từ việc dàn dựng kịch bản của các tác giả trong nước cũng không nằm ngoài mong muốn đội ngũ tác giả cũng như lực lượng làm nghệ thuật xông xáo vào những mảng đề tài thời sự, những lĩnh vực mũi nhọn của đời sống hôm nay.

Trao đổi thêm về quy định gây khó hiểu: "Nghệ sĩ, diễn viên đóng vai chính, thứ chính phải là những người được đào tạo chuyên môn, chuyên ngành hoặc đã tham gia biểu diễn nghệ thuật kịch nói liên tục từ 3 năm trở lên của đơn vị nghệ thuật có tư cách pháp nhân", Q. Cục trưởng Cục NTBD giải thích rằng, quy định này có hai ý. Với những nghệ sĩ, diễn viên được đào tạo chuyên môn, chuyên ngành thì đương nhiên là đủ điều kiện tiêu chuẩn tham gia. Ở cụm từ "hoặc đã tham gia biểu diễn nghệ thuật kịch nói liên tục từ 03 năm trở lên của đơn vị nghệ thuật có tư cách pháp nhân", nội dung này chúng tôi muốn khẳng định tính chuyên nghiệp của Liên hoan.

Quy định 3 năm liền cũng là nhằm động viên khuyến khích và tạo điều kiện cho những nghệ sĩ yêu nghề, thường xuyên có hoạt động chuyên môn. Sự gắn bó, ổn định của dàn diễn viên trong các đơn vị cũng đã tạo nên thương hiệu của đơn vị nghệ thuật đó, tránh tình trạng vay mượn nghệ sĩ chỉ để đi dự thi lấy giải, lấy huy chương.

Việc quy định đơn vị nghệ thuật phải có tư cách pháp nhân, phải có con dấu riêng, đồng nghĩa với sự vắng bóng của các đoàn kịch của các trường văn hoá nghệ thuật tham gia, điều này khiến 3 đơn vị sân khấu của trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội, trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh TP.HCM và trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật quân đội mất cơ hội tham gia, về điều này, NSND Trần Ly Ly lý giải rằng, Liên hoan Kịch nói toàn quốc 2024 là hoạt động định kỳ do Bộ VHTTDL tổ chức cho đối tượng là các đơn vị nghệ thuật trong và ngoài công lập có tư cách pháp nhân (Là có quyết định thành lập của cấp có thẩm quyền được pháp luật công nhận). Về việc này, Ban Tổ chức vẫn kế thừa quy chế 2021. Hơn nữa, với đối tượng sinh viên ở các trường văn hoá nghệ thuật, họ đã có sân chơi riêng như Hội thi tài năng học sinh, sinh viên các cơ sở đào tạo văn hoá nghệ thuật toàn quốc do Bộ VHTTDL thường xuyên tổ chức nhiều năm qua.

"Sau mỗi lần tổ chức một cuộc Liên hoan, chúng tôi luôn mong nhận được những ý kiến đóng góp tích cực từ các cơ quan quản lý, các đơn vị truyền thông, các nhà sáng tạo cũng như từ các nghệ sĩ trực tiếp tham gia liên hoan để Ban Tổ chức rút ra kinh nghiệm điều chỉnh cho phù hợp cho các kỳ tổ chức sau. Thậm chí, trong quá trình tổ chức Liên hoan sẽ có thể có những rủi ro hoặc sự cố ngoài ý muốn (nếu có), căn cứ tình hình thực tế Ban Tổ chức cũng sẽ báo cáo Ban Chỉ đạo, Lãnh đạo Bộ xem xét quyết định điều chỉnh cho phù hợp, điều này cũng đã thể hiện rõ ngay trong Quy chế tổ chức cũng như Quy chế chấm, xét giải".