Loài hải sản được coi là 'thần dược' cho phái mạnh của Việt Nam đang bán rất chạy ở thị trường Đài Loan, Lào, Campuchia

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), nghêu là sản phẩm có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất, đạt gần 79 triệu USD, giảm 17% so với năm 2022, do xuất khẩu sang 2 thị trường chính là Tây Ban Nha và Italy giảm sâu 15% và 36%. 

Nghêu hấp đông lạnh mã HS 16055600 là sản phẩm xuất khẩu chính với giá trị xuất khẩu 72 triệu USD với 3 thị trường chính là Italy, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, chiếm tổng cộng 66%. 

Trong top 3 thị trường này, chỉ có Bồ Đào Nha tăng 10% nhập khẩu nghêu của Việt Nam trong năm qua. Riêng đối với nghêu hấp đông lạnh tại EU, sản phẩm từ Việt Nam luôn đứng số 1, chiếm thị phần chi phối từ 40-80% ở các thị trường chính.

Theo bà Lê Hằng, Giám đốc truyền thông của VASEP, Mỹ là thị trường nhập khẩu nghêu lớn thứ 4 của Việt Nam, nhưng năm qua xuất khẩu nghêu sang Mỹ giảm 16%. 

Tại thị trường này, sản phẩm nghêu hấp động lạnh của Trung Quốc chiếm tỷ trọng lớn 50%, và giá trung bình xuất khẩu thường thấp hơn 20-40% so với sản phẩm của Việt Nam, do vậy nghêu Việt Nam khó cạnh tranh hơn tại Mỹ.

Hàu là sản phẩm có tăng trưởng xuất khẩu đột phá trong năm 2023, với mức tăng 56% đạt trên 14 triệu USD, chủ yếu là hàu tươi, ướp lạnh. Trong đó riêng thị trường Đài Loan tiêu thụ trên 77% hàu xuất khẩu của Việt Nam với giá trị gần 11 triệu USD, tăng 26% so với năm 2022. Ngoài ra Việt Nam còn xuất khẩu hàu tươi ướp lạnh sang Lào, Campuchia, Nhật Bản…

Đối với ốc, Việt Nam xuất khẩu chủ yếu là ốc bươu, ốc hương đông lạnh, ngoài ra còn có ốc len, ốc giác và các loại thịt ốc. Năm 2023, các sản phẩm từ ốc xuất khẩu đạt gần 16 triệu USD, giảm 6%. Các thị trường tiêu thụ chính gồm Nhật Bản, Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc. Xuất khẩu sang hầu hết các thị trường đều giảm so với năm 2022, trừ Hàn Quốc tăng 47% với sản phẩm chính là ốc bươu và ốc biển.

Năm 2023, ngoài 4 thị trường xuất khẩu lớn nhất của nghêu Việt Nam, trong top 10 thị trường còn có sự xuất hiện của Trung Quốc và Campuchia với mức tăng đột phá. Xuất khẩu sang Trung Quốc tăng gấp 34 lần, sang Campuchia tăng gấp gần 16 lần so với năm 2022. Hai nước này nhập khẩu chủ yếu là nghêu lụa sống từ Việt Nam. Ngoài nghêu, Trung Quốc còn nhập ốc hương và hàu sống từ Việt Nam.

Theo chuyên gia của VASEP, năm 2023, nhu cầu nhuyễn thể hai mảnh vỏ phục hồi, đặc biệt là trong những tháng mùa hè, lượng khách du lịch ở các thị trường, nhất là châu Âu tăng lên, tiêu thụ nhuyễn thể hai mảnh vỏ ở các nhà hàng tăng theo. Tuy nhiên, do nguồn cung năm 2023 cũng tăng (vẹm, hàu, sò điệp…) nên giá giảm. Nguồn cung và giá các loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ khác cũng tác động cạnh tranh đối với nghêu xuất khẩu của Việt Nam, do vậy giá nghêu cũng bị giảm, khiến cho giá xuất khẩu giảm.

Trung Quốc, nước xuất khẩu nghêu chính, Nhật Bản và Hàn Quốc là các nước nhập khẩu chính. Trong nửa đầu năm 2023, những nước này đều giảm lượng giao dịch nghêu. Trung Quốc giảm xuất khẩu 5% xuống còn 57.000 tấn. Nhật Bản cũng báo cáo nhập khẩu giảm 5% xuống còn 20.000 tấn. Hàn Quốc nhập khẩu nghêu giảm 500 tấn trong 6 tháng đầu năm nhưng vẫn là nước nhập khẩu chính.

Lạm phát tiếp tục tác động đến nhu cầu tiêu thụ và do tình hình kinh tế khó khăn chung, người tiêu dùng có thể hạn chế ăn uống các thực phẩm đắt tiền, điều này sẽ dẫn đến nhu cầu về hàu và các loài hai mảnh vỏ đặc sản khác giảm đi.