Loại nấm đất lạ lắm, ở Hà Giang tới mùa dân rủ rau ra vườn, lên rừng hái, ăn ngon hơn thịt lợn

Hàng năm, ở Hà Giang khi bước sang mùa Hè, trời nắng nóng, độ ẩm không khí cao kèm theo mưa rào rải rác kéo dài. Nếu mưa vào ban đêm thì ngay từ chập tối những đàn mối có cánh chui từ dưới đất lên hàng trăm, hàng ngàn con bay lên bu bám những bóng đèn điện.

Thấy có những biểu hiện trên, người dân miền núi Hà Giang nói là: Mùa nấm đất đã đến! Thế là họ rủ nhau ra vườn, lên rừng tìm nấm đất (còn gọi là nấm mối), tiếng Tày là Chóp đin.

Nấm đất (nhiều nơi gọi là nấm mối) là món ngon, món ăn giàu chất bổ dưỡng, món ăn ăn dân dã vào mùa Hè của đồng bào miền núi tỉnh Hà Giang. Nhiều người còn khẳng định, ăn nấm đất (nấm mối) còn ngon hơn ăn thịt lợn...

Theo kinh nghiệm của người dân, loại nấm này thường mọc ở những nơi đất có nhiều lá cây mục và có mối sống ở đó. 

Người ta cho rằng nấm đất mọc được là do mối đã nuôi bào tử nấm trong tổ của nó trong một điều kiện đặc biệt với thời gian nhất định; khi bào tử nấm chín cũng là dịp nắng nóng, mưa nhiều gây cho không khí trong tổ ngột ngạt buộc chúng phải bò ra, bay ra ngoài...

Chân của loài mối dính bào tử nấm phát tán ra ngoài rồi mọc thành những đám nấm đất rải rác. 

Chính vì vậy con người đã nuôi cấy được rất nhiều loài nấm nhưng nấm đất chưa ai nuôi cấy được. (nhiều nơi gọi là nấm mối).

Nấm đất không mọc một nơi cố định, do nơi sinh sống của mối không cố định nên việc tìm kiếm nấm mối rất khó, có khi tìm cả buổi không thấy cây nấm nào, nhưng đi bộ trên đường xuyên rừng cũng có thể thấy nấm mối mọc ở ven đường. 

Người nào tìm được nấm đất là người gặp may mắn trời cho, nên phải tranh thủ hái thật nhanh, nếu không, đang hái mà người khác bắt gặp họ cũng có thể vào hái cùng. Vì nấm đất-nấm mối là lộc trời lộc đất, không ai dám giữ làm của riêng mình. Với nhiều người, nấm mối là loại rau sạch thơm, ngon, bổ dưỡng, ăn ngon hơn cả thịt lợn...