Lợi ích nhóm

Lợi ích nhóm to nhất có lẽ là lợi ích quốc gia dân tộc, lợi ích giai cấp. Có lẽ còn phải chờ cho đến khi thế giới đại đồng, thế giới không còn giai cấp thì thứ lợi ích to nhất này mới biến mất. Nhưng câu chuyện ấy vẫn đang chỉ là ước mơ...

Ai mà chả biết đã phân chia ra lợi ích nhóm thì đằng sau mỗi hành vi, một vụ việc, mỗi sự kiện, tìm hiểu cho kỹ, cho thấu đáo thế nào cũng nhận ra khuôn mặt của lợi ích nhóm. Trong lịch sử, phát triển của lợi ích nhóm, có chỗ lợi ích nhóm đã thể hiện trong luật pháp, trong quy ước, trong thuần phong mỹ tục công khai, rành mạch và minh bạch.

Cũng có chỗ thể hiện không công khai, không rành mạch, không minh bạch. Thậm chí như câu ngạn ngữ cửa miệng của người dân Nam bộ, “nói vậy mà không phải vậy”. Nhưng cho dù là muôn mặt như thế, soi xét cho kỹ sẽ thấy gương mặt của lợi ích nhóm. Ví dụ nho nhỏ sau đây ở Hà Nội sẽ là một minh chứng có sức thuyết phục cao.

Câu chuyện lình xình từ con phố lịch sử 19-12 đến cái chợ 19-12, rồi đến cái trung tâm thương mại thủ đô 2 đang gầm ghè mở mặt tiền sang con phố 19-12 đã làm bật lên câu hỏi của Giáo sư sử học Lê Văn Lan: “Tại sao lại có sự ngoan cố như thế? Tại sao có sự nể nang như thế”. Không thể không trả lời một cách sòng phẳng, một cách thẳng thắn. Đó là một trong những gương mặt của lợi ích nhóm.

Lợi ích nhóm phù hợp nghe tưởng dễ mà là cực kỳ phức tạp, cực kỳ khó khăn. Sự tồn tại của lợi ích nhóm là sự tồn tại của sự khác nhau về lợi ích của các nhóm người, các cộng đồng người. Khác nhau có thể dẫn đến xung đột hoặc không dẫn đến xung đột, nhưng vẫn cứ là khác nhau.

Không có thời kỳ nào mà sự xuất hiện các lợi ích nhóm và sự khác nhau giữa các lợi ích nhóm lại đa dạng, lại trần trụi như thời của kinh tế thị trường. Trần trụi đến mức như các nhà tư tưởng của thời đại từng tiên đoán và nhân loại đã từng chứng kiến, nó cuốn đi, nó làm đảo lộn cả tập quán và thuần phong mỹ tục.

Nhưng cũng rất may, cái may mắn của sự tất yếu là nhân loại đã tìm ra khuôn phép để dung hòa các lợi ích nhóm, để chế ngự những loại lợi ích nhóm thái quá hoặc lợi ích nhóm tham lam vô độ đủ loại là hình thức nhà nước pháp quyền.n

Lò Văn Minh