Lý giải hàng loạt sai phạm ở "lò sản xuất tiến sĩ"

Trước kết luận này, lãnh đạo học viện đã có văn bản giải trình số 254/HVKHXH đưa ra nhiều lý do dẫn đến sai phạm.

Theo đó, đối với vi phạm về việc phân công người hướng dẫn các nghiên cứu sinh không cùng chuyên ngành với nguyên cứu sinh; số lượng nghiên cứu sinh đang hướng dẫn tại một thời điểm vượt quá số lượng quy định tại điều 25 Quy chế đào tạo trình độ tiến sĩ, lãnh đạo đơn vị này giải thích là do: “Hiện có những chuyên ngành lần đầu tiên đào tạo ở Việt Nam nhằm phục vụ cho sự nghiệp phát triển đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế nhưng số lượng nhà khoa học chuyên sâu về lĩnh vực đó không nhiều nên trong một số trường hợp người hướng dẫn khoa học đã vượt quá số lượng nghiên cứu sinh, học viên cao học được phép hướng dẫn”.

Phát hiện nhiều sai phạm trong đào tạo trình độ thạc sĩ, tiến sĩ tại Học viên Khoa học xã hội (ảnh minh họa: IT)

Cũng theo giải trình này, ngay từ tháng 9.2016, Giám đốc Học viện Khoa học xã hội đã phát hiện vấn đề trên và kịp thời chấn chỉnh. Kể từ đợt 2 năm 2016 đến nay, Học viện đã thực hiện nghiêm túc các quy định về cử người hướng dẫn khoa học trong tuyển sinh trình độ thạc sĩ và tiến sĩ theo đúng quy định trong Quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ thạc sĩ, Quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ tiến sĩ của Bộ GD ĐT.

Về vi phạm trong việc tổ chức thi tuyển ngoài trụ sở chính (tại TP.Hồ Chí Minh, TP.Đà Nẵng) khi chưa được phép của Bộ GD ĐT, lãnh đạo Học viện giải thích rằng: Sau khi Thủ tướng Chính phủ có Quyết định 35/QĐ – TTg, Học viện đã tiếp nhận công tác đào tạo sau đại học của 17 viện nghiên cứu đã được giao đào tạo trình độ thạc sĩ, tiến sĩ từ trước đây ở các địa điểm tại Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, TP.Đà Nẵng, TP.Buôn Mê Thuột và quản lý thống nhất về công tác đào tạo của các cơ sở này.

Cũng theo giải thích của lãnh đạo Học viện, sau khi Luật Giáo dục ĐH 2012 được ban hành,  Học viện đã báo cáo với Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam về việc thành lập phân hiệu của học viện tại các địa điểm đã và đang tổ chức đào tạo sau ĐH. Đồng tời Học viện đã báo cáo Bộ GD ĐT.

Tuy nhiên, lãnh đạo Học viện cũng thừa nhận “Sẽ rút kinh nghiệm sâu sắc và khắc phục triệt để các hạn chế, thiếu sót trong hoạt động đào tạo tại Học viện trong thời gian tới”.

Kết luận thanh tra về những sai phạm của "lò đào tạo tiến sĩ" (Ảnh chụp văn bản)

Trước đó, trong kết luận thanh tra về những sai phạm trong đào tạo tiến sĩ, thạc sĩ của Học viện Khoa học xã hội, Bộ GD ĐT đã đưa ra hàng loạt các sai phạm của đơn vị này như: Xác định chỉ tiêu không đúng, tổ chức tuyển sinh và đào tạo thạc sĩ sai quy chế, chương trình đào tạo tiến sĩ không đảm bảo khối lượng kiến thức tối thiểu...

Cụ thể, theo kết luận của Thanh tra Bộ GD ĐT, năm 2017, Học viện tự kê khai có 21 giáo sư, 184 phó giáo sư, 249 tiến sĩ và đăng ký chỉ tiêu trình độ tiến sĩ là 450, trình độ thạc sĩ là 1.740. Nhưng qua kiểm tra số chỉ tiêu tự xác định của Học viện cho thấy đều vượt năng lực.

Về công tác tuyển sinh, tổ chức đào tạo trình độ thạc sĩ, Thanh tra Bộ GD ĐT kết luận nội dung thông báo tuyển sinh của Học viện thiếu thông tin về chỉ tiêu tuyển sinh của từng ngành, chuyên ngành đào tạo theo quy định. Có nhiều trường hợp đã được Học viện xác định là ngành gần và được phép học bổ sung kiến thức để dự thi đào tạo trình độ thạc sĩ, không thuộc khối ngành quản trị, quản lý theo đúng quy định.

Kiểm tra danh sách phân công hướng dẫn thạc sĩ ngành Luật, ngành Chính sách công đợt 1 năm 2015 và ngành Công tác xã hội năm 2015 cho thấy có nhiều người được phân công hướng dẫn số lượng học viên tại cùng thời điểm vượt quá số lượng quy định. Tại một thời điểm có người được giao hướng dẫn tới 44 học viên gồm 29 học viên ngành Luật, 10 học viên ngành Chính sách công, 5 học viên ngành Công tác xã hội. Có người được giao hướng dẫn 18, 11, 10 hoặc 9 người. 

Ngoài trụ sở chính, hiện Học viện đang tổ chức đào tạo trình độ thạc sĩ tại các cơ sở tại TP.Hồ Chí Minh; cơ sở tại TP.Đà Nẵng; cơ sở tại Đắk Lắk vi phạm quy định… Dù nhiều thiếu sót như vậy nhưng mỗi năm Học viện cho ra lò hàng ngàn thạc sĩ. Đơn vị này được mệnh danh là “lò đào tạo, lò ấp tiến sĩ siêu khủng” ở Việt Nam.