Món quà chia tay của Tổng thống Biden dành cho Ukraine

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công bố khoản viện trợ quân sự trị giá 8 tỷ đô la cho Ukraine vào thứ năm tuần trước. Ảnh Getty

Đây là gói thiết bị thứ 66 mà chính quyền Biden cung cấp cho Ukraine và là một phần trong nỗ lực của tổng thống sắp mãn nhiệm nhằm tiếp tục gửi vũ khí tới Kiev trong bối cảnh chính trường Mỹ đang tranh luận về việc nước này nên tiếp tục chi bao nhiêu tiền để giúp đỡ đồng minh trong cuộc chiến đang diễn ra với Nga.

Sự việc xảy ra trước khi năm tài chính của Mỹ kết thúc vào ngày 30/9, khi khoản tài trợ 5,9 tỷ đô la cho Ukraine sắp hết hạn.

Ông Biden cho biết ông đã ủy quyền 5,5 tỷ đô la cho Quyền rút tiền của Tổng thống, cho phép tổng thống chuyển tiền quốc phòng từ Bộ Quốc phòng Mỹ (DOD) sang các nước ngoài mà không cần sự chấp thuận của Quốc hội cho mỗi lần chuyển tiền.

2,4 tỷ đô la nữa đã được phân bổ thông qua Sáng kiến Hỗ trợ An ninh Ukraine, nhằm cung cấp cho Ukraine nhiều hệ thống phòng không, máy bay không người lái và đạn dược không đối đất hơn, cũng như củng cố ngành công nghiệp quốc phòng của Ukraine.

Tổng thống Biden sẽ rời nhiệm sở vào tháng 1 sau khi rút khỏi cuộc đua tổng thống vào cuối tháng 7. Ông cho biết rằng: "Thông qua những hành động này, thông điệp của tôi rất rõ ràng: Mỹ sẽ cung cấp cho Ukraine sự hỗ trợ cần thiết để giành chiến thắng trong cuộc chiến này".

Feryal Cherif, giám đốc Chương trình Quan hệ Quốc tế tại Đại học Loyola Marymount ở California, nói với Newsweek rằng "nhìn chung, di sản của ông Biden sẽ phụ thuộc vào cuộc bầu cử tổng thống của chúng ta và kết quả của cuộc chiến tranh Ukraine-Nga".

Sự việc diễn ra trong bối cảnh không chắc chắn về việc sự ủng hộ của Mỹ dành cho Kiev sẽ tiếp tục như thế nào và ở mức độ nào sau cuộc bầu cử, vì cựu Tổng thống Donald Trump, ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa, đã chỉ trích Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khi ông đến Mỹ để trình bày "kế hoạch chiến thắng" của mình trong việc giành chiến thắng trong cuộc chiến.

Sau khi ông Trump gặp ông Zelensky vào thứ Sáu tuần trước, ông nói với các phóng viên: "Chúng tôi có mối quan hệ rất tốt. Tôi cũng có mối quan hệ rất tốt với Tổng thống Nga Vladimir Putin và bạn biết đấy, tôi nghĩ nếu chúng tôi thắng, chúng tôi sẽ giải quyết được vấn đề này rất nhanh chóng".

Trong cuộc gặp tại Trump Tower ở Manhattan, ông Zelensky đã trả lời một bình luận về mối quan hệ của cựu tổng thống với Putin rằng: "Tôi hy vọng chúng ta sẽ có mối quan hệ tốt đẹp hơn".

Chỉ vài ngày trước đó, vào thứ Tư, ông Trump đã phát biểu tại một cuộc vận động tranh cử ở Bắc Carolina rằng: "Chúng ta tiếp tục trao hàng tỷ đô la cho một người đã từ chối thỏa thuận, Zelensky".

Ông nói thêm: "Ukraine đã không còn nữa. Nó không còn là Ukraine nữa. Bất kỳ thỏa thuận nào, ngay cả thỏa thuận tồi tệ nhất, cũng sẽ tốt hơn những gì chúng ta có hiện tại".

Tổng thống Ukraine và người đồng hành tranh cử của ông Trump là Thượng nghị sĩ Ohio JD Vance, gần đây đã có lời qua tiếng lại sau khi ông Zelensky chỉ trích ý tưởng của ông Vance về cách chấm dứt chiến tranh, gọi ông là "quá cực đoan".

Trong một cuộc phỏng vấn trên podcast Shawn Ryan Show vào ngày 11/9, ông Vance cho biết: " Ukraine vẫn giữ được chủ quyền độc lập của mình, Nga nhận được sự đảm bảo trung lập từ Ukraine là không gia nhập NATO.  Đó chính là những gì thỏa thuận cuối cùng sẽ trông như thế này".

Sau lời chỉ trích của ông Zelensky, ông Vance đáp trả bằng cách nói rằng ông "không đánh giá cao" việc tổng thống Ukraine "nói với người nộp thuế Mỹ những gì họ nên làm", đồng thời nói thêm: "Ông ấy (Zelensky) nên cảm ơn người nộp thuế Mỹ".

Phó giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Loyola Marymount, ông Cherif nói với Newsweek rằng, nếu ông Trump "thắng cử, rất có thể Tổng thống Zelensky sẽ chịu áp lực phải đàm phán một thỏa thuận hòa bình với Nga liên quan đến việc mất lãnh thổ".

Chuyên gia Cherif nói thêm rằng nếu điều này xảy ra, mọi người có thể nghĩ rằng điều đó có thể đạt được sớm hơn trong cuộc chiến, giúp Mỹ tiết kiệm hàng tỷ đô la và khiến ông Biden phải chịu "thất bại về chính sách đối ngoại".

Tổng cộng, tính đến ngày 26/9, Mỹ đã cam kết viện trợ an ninh hơn 59,3 tỷ đô la cho Ukraine kể từ khi chính quyền Tổng thống Biden nhậm chức.

Trước khi ông Biden rút lui khỏi cuộc đua tổng thống tiếp theo, ông đã tranh luận với ông Trump trong một cuộc tranh luận do CNN tổ chức vào tháng 6. Khi nói đến cuộc chiến tranh Nga-Ukraine, ông Biden đã biện minh cho sự ủng hộ của Mỹ đối với Ukraine bằng cách nói rằng ông Putin muốn "khôi phục Đế chế Xô Viết của mình".

Cherif cho biết nếu Phó Tổng thống Kamala Harris, ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ, giành chiến thắng trong cuộc bầu cử, bà "có thể sẽ tiếp tục ủng hộ Ukraine".

Bà nói thêm: "Nhiệm kỳ tổng thống của bà Harris có thể sẽ rơi vào tình thế mà nhiều người Mỹ cảm thấy rằng, một là đất nước đang mất tiền cho một cuộc chiến tranh nước ngoài mà họ không thể thắng hoặc thấy quá tốn kém để thắng, và hai là, với sự bế tắc về lãnh thổ, chúng ta có thể đã đi đến kết cục tương tự, với số tiền chi ra ít hơn nhiều, nhiều năm trước. Trừ khi quỹ đạo của cuộc chiến thay đổi hoàn toàn, Ukraine có thể sẽ bị coi là một thất bại về chính sách đối ngoại đối với ông Biden và bà Harris".

Cherif cho biết bà tin bà Harris có thể "tìm cách đưa một câu chuyện mới về cuộc chiến vào dòng chính" bằng cách "khuyến khích Ukraine chấp nhận những tổn thất và với gói viện trợ này, định hình cam kết liên tục kiềm chế Nga".

Bà nói thêm: "Nếu họ có thể đưa ra câu chuyện rằng chúng ta đã chống lại sự xâm lược nhưng bây giờ là lúc xây dựng biên giới vững chắc, điều đó có thể làm giảm bớt một số phản ứng tiêu cực đối với di sản của ông Biden và nhiệm kỳ tổng thống của Harris".

Cherif tiếp tục nhấn mạnh ý tưởng rằng "bảo vệ Ukraine không hẳn là điều đúng đắn mà là vấn đề an ninh quốc gia quan trọng và lâu dài của Mỹ".

Tuần trước, bà Harris đã chỉ trích những đề xuất rằng Ukraine nên nhượng bộ lãnh thổ cho Moscow vì mục đích hòa bình và nói rằng: "Đó không phải là những đề xuất vì hòa bình. Thay vào đó, đó là những đề xuất đầu hàng. Mỹ ủng hộ Ukraine không phải vì lòng từ thiện, mà vì lợi ích chiến lược của chúng tôi".

Trong chuyến đi của ông Zelensky tới Mỹ vào tuần trước, bà Harris đã nói với ông rằng sự ủng hộ của bà đối với việc bảo vệ Kiev là "không lay chuyển".

Phó tổng thống Harris phát biểu: "Tôi tự hào được sát cánh cùng Ukraine. Tôi sẽ tiếp tục sát cánh cùng Ukraine và tôi sẽ nỗ lực để đảm bảo Ukraine chiến thắng trong cuộc chiến này, để được an toàn, an ninh và thịnh vượng. Mỹ phải tiếp tục thực hiện vai trò lãnh đạo toàn cầu lâu dài của mình".

Một cuộc thăm dò vào tháng 7 do Trung tâm nghiên cứu Pew thực hiện cho thấy 63 % người theo đảng Dân chủ và những người có khuynh hướng theo đảng Dân chủ tin rằng Mỹ có trách nhiệm giúp Ukraine tự vệ trước Nga, trong khi chỉ có 36% người theo đảng Cộng hòa và những người có khuynh hướng theo đảng Cộng hòa nói như vậy. Điều này dựa trên câu trả lời của 9.424 người lớn được khảo sát từ ngày 1 đến ngày 7/7. Cuộc thăm dò có biên độ sai số cộng hoặc trừ 1,3 điểm phần trăm.