Mưu tính của Nga khi cùng Trung Quốc tập trận Biển Đông

Các cuộc tập trận này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng leo thang ở Biển Đông có tranh chấp, sau khi Tòa Trọng tài ra phán quyết hôm 12.7, trong đó khẳng định Trung Quốc không có các quyền lịch sử ở Biển Đông đồng thời chỉ trích hành động phá hoại môi trường tại đây.Trung Quốc đã từ chối tham gia vụ kiện do Philippines khởi xướng tại Tòa Trọng tài và bác bỏ phán quyết trên.

Theo Tân Hoa xã, cuộc tập trận này được tiến hành cả trên biển và đất liền và sẽ "tăng cường khả năng của hải quân hai nước để cùng nhau đối phó với các mối đe dọa an ninh hàng hải”.

Trung Quốc và Nga đã thúc đẩy các hợp tác an ninh của họ trong những năm gần đây bằng những cam kết tăng số lượng các cuộc tập trận chung vào năm 2016. Cuộc tập trận trong tháng 9 sẽ đánh dấu lần tập trận hải quân chung thứ bảy giữa hai nước kể từ năm 2005, đặc biệt diễn ra thường niên kể từ năm 2012.

Một cuộc tập trận hải quân chung giữa Nga và Trung Quốc năm 2014.

Năm 2015, cuộc tập trận trên biển diễn ra ở hai nơi, một ở Địa Trung Hải vào tháng Tư và một ở biển Nhật Bản vào tháng Tám. Như Bộ Quốc phòng Mỹ đã nêu trong báo cáo năm 2016 về hoạt động quân sự của Trung Quốc: "Giai đoạn một ở Địa Trung Hải tập trung vào việc bảo vệ đường biển (SLOCs) và chống khủng bố và cuộc tập trận thứ hai trong vùng biển Nhật Bản là nhằm diễn tập chống đổ bộ”.

Chi tiết về cuộc tập trận trên Biển Đông vào tháng 9 tới chưa được tiết lộ, song Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Dương Vũ Quân  nói rằng, cuộc tập trận này là “hoạt động tập trận thường niên giữa hai quân đội, nhằm củng cố và phát triển hợp tác chiến lược toàn diện giữa Nga và Trung Quốc và  tăng cường khả năng của hải quân hai nước để cùng nhau đối phó với các mối đe dọa an ninh hàng hải ".

Ông Dương Vũ Quân nói thêm: “Cuộc tập trận không nhắm mục tiêu bất kỳ vào bên thứ ba nào”.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng, việc tiến hành tập trận quân sự trong vùng Biển Đông vẫn là một chủ đề nhạy cảm chính trị, bất kể là nước có liên quan. Chính Trung Quốc đã lên án Mỹ  tiến hành tập trận ở Biển Đông.  Tháng 4.2016, khi Mỹ và Philippines đã tổ chức cuộc tập trận chung trong khu vực, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng nói với các phóng viên: "Các hành động của Mỹ và Philippines gây rối loạn quan hệ giữa các nước trong khu vực, gây xung đột trong khu vực, làm trầm trọng thêm căng thẳng và gây nguy hiểm cho hòa bình và ổn định ở biển Đông”.

Dù lên tiếng chỉ trích Mỹ và Philippines nhưng chính Trung Quốc đã sử dụng cuộc tập trận như tín hiệu chính trị trước. Đáng chú ý, Trung Quốc đã tổ chức tập trận hải quân trước và sau khi Tòa án Trọng tài ra phán quyết bác bỏ đường lưỡi bò của Trung Quốc.

Không quân Trung Quốc cũng đã tổ chức một cuộc diễn tập gần khu vực tranh chấp bãi cạn Scarborough và tiết lộ hình ảnh của các máy bay ném bom H-6K bay qua khu vực này.

Đối với Nga, cuộc tập trận chung trên Biển Đông lần này sẽ có một chút khó khăn hơn. Nga không chỉ có quan hệ với Trung Quốc, mà Nga còn là đối tác, là bạn bè thân hữu của các nước có liên quan đến Biển Đông. Mặc dù muốn làm sâu sắc quan hệ an ninh với Trung Quốc, nhưng Nga đã cố gắng giữ trung lập trong vấn Biển Đông, thậm chí cho thấy một số dấu hiệu khó chịu với sự háo hức của Trung Quốc để có được sự hỗ trợ của Nga về vấn đề này.

Chưa kể đến việc Nga hiện đang trong quá trình cung cấp hai tàu khu trục và sáu tàu ngầm cho Việt Nam - mà chắc chắn sẽ được sử dụng để tuần tra lãnh thổ và bảo vệ chủ quyền biển đảo của Việt Nam ở Biển Đông.

Vậy mưu tính thực sự của Nga trong việc đồng ý tập trận chung với Trung Quốc trên Biển Đông là gì?

Tờ The Diplomat bình luận, lý do chính đằng sau cuộc tập trận chung Nga- Trung trên Biển Đông sẽ là chính trị chứ không phải nhu cầu thực tế.