Nga "quay xe" bất ngờ có ý nghĩa gì đối với cuộc chiến Ukraine?

Tướng Nga cho biết sức mạnh chiến đấu của quân đội Ukraine "giảm đáng kể" và binh lính giờ đây sẽ tập trung vào "mục tiêu chính, giải phóng Donbass".

Còn quá sớm để biết điều này sẽ dẫn đến đâu, hãng thông tấn Al Jaeera bình luận. Tổng thống Vladimir Putin có thu hẹp mục tiêu của mình để tìm cách thoát khỏi cuộc chiến hay không? Các vị trí phòng thủ được đào sẵn gần đây của một số lực lượng Nga gần Kiev cho thấy về sự kháng cự kiên cường đáng ngạc nhiên của Ukraine.

Mặt khác, các nhà phân tích cũng nhận định rằng, quân đội Nga có thể hướng tới mục tiêu tiếp tục cuộc chiến với trọng tâm hẹp hơn, một cách tập hợp lại từ những thất bại ban đầu và sử dụng Donbass làm điểm xuất phát mới.

Quân đội của Tổng thống Nga Putin đang bị căng thẳng lớn ở nhiều nơi trên chiến trường Ukraine và Mỹ cũng như các quốc gia khác đang đẩy nhanh việc chuyển giao vũ khí và vật tư cho Ukraine. 

Trong những ngày gần đây, các quan chức Mỹ cho biết họ nhìn thấy bằng chứng về việc quân Ukraine đang tiến hành cuộc tấn công ở một số khu vực. Đầu tuần này, họ đã tấn công một tàu lớn của Nga đang cập cảng trên bờ Biển Đen.

Phó tổng tham mưu trưởng Nga cho biết lực lượng Nga phần lớn đã đạt được "các mục tiêu chính" của giai đoạn đầu mà Moscow gọi là "hoạt động quân sự đặc biệt" ở Ukraine.

Đại tá Sergei Rudskoi cho biết các lực lượng Nga đã "làm giảm đáng kể" sức mạnh chiến đấu của quân đội Ukraine, và do đó, quân đội Nga có thể "tập trung vào các nỗ lực chính để đạt được mục tiêu chính là giải phóng Donbass".

Trong khi đó Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã kêu gọi Nga đàm phán chấm dứt chiến tranh nhưng khẳng định rõ ràng Ukraine sẽ không đồng ý từ bỏ bất kỳ vùng lãnh thổ nào của Ukraine để đổi lấy hòa bình.

"Sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine cần được đảm bảo," ông nói trong bài phát biểu vào ban đêm trước quốc gia này. "Đó là, các điều kiện phải công bằng, vì người dân Ukraine sẽ không chấp nhận chúng".

"Đây là một khoảng dừng"

Một tháng giao tranh đã khiến các lực lượng Nga bị đình trệ ở nhiều nơi trên Ukraine, kể cả trên các con đường tiến về Kiev.

Al Jazeera bình luận, kể từ khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt từ ngày 24/2, Tổng thống Nga Putin đã mơ hồ trong việc mô tả công khai các mục tiêu quân sự của mình ở Ukraine. Ông cho biết mục đích là "phi quân sự hóa" và "phi quốc xã hóa" chính phủ cũng như "giải phóng" Donbass, một phần nằm dưới sự kiểm soát của phe ly khai do Nga hậu thuẫn kể từ năm 2014.

Tổng thống Putin bố trí hơn 150.000 quân ở biên giới Ukraine và sau đó đẩy họ theo nhiều cách tiếp cận nhằm hướng tới các mục tiêu đa dạng, thay vì tập trung vào một mục tiêu chiến lược duy nhất như Kiev hay Donbass.

Trong 4 tuần kể từ đó, người Ukraine đã kháng cự khắc nghiệt hơn nhiều so với dự kiến của Nga và các lực lượng Nga đã bị chậm lại do nhiều vấn đề, bao gồm cả hậu cần yếu kém và có thể là tinh thần đang xuống dốc.

Pavel Felgenhauer, một nhà phân tích quân sự có trụ sở tại Moscow, cho biết thời tiết mùa xuân sắp tới và các điều kiện kết quả trên mặt đất có thể giải thích cho việc Nga "tạm dừng" các nỗ lực tiến vào Kiev và các thành phố lớn khác ở phía bắc và phía tây.

"Chiến dịch mùa đông về cơ bản đã kết thúc. Sẽ có lũ lụt và nhiều bùn lầy hơn. Đến tháng 5, tất cả sẽ cạn kiệt và sau đó là chiến dịch mùa hè, rất có thể sẽ mang tính quyết định", Felgenhauer nói với Al Jazeera.

"Ngay bây giờ sẽ có một khoảng thời gian tạm dừng và việc quân đội Nga giải thích với dân chúng rằng "mọi thứ đều ổn, mọi thứ đều trong tầm kiểm soát, đây là một thời gian tạm dừng. Nhưng mọi thứ vẫn tiếp tục và các mục tiêu cuối cùng sẽ đạt được ".

Omar Ashour, chủ nhiệm các nghiên cứu xung đột quan trọng tại Viện Doha, cho biết các bình luận của quân đội Nga cho thấy việc tiến vào kiểm soát Kiev có thể không còn nằm trong chương trình nghị sự.

Ông cho biết Nga ban đầu có chiến lược quân sự ba mũi nhọn: bao vây và sau đó chiếm thủ đô, đánh chiếm miền nam Ukraine và chiếm thành phố trọng yếu Mariupol. "Tôi không chắc điều đó sẽ thành công như thế nào", Ashour nói.

Imran Khan của Al Jazeera nhận định:  "Nếu chiến dịch này bây giờ tập trung vào Donbass, thì chiến tranh vẫn đang tiếp diễn ở đây. Các nhà phân tích quân sự ở Ukraine coi đây là cách để ông Putin tuyên bố thành công. Nó có thể là một cách".

Kháng chiến

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, phát biểu tại Brussels, cho biết "còn quá sớm để nói" liệu người Nga có thay đổi cách tiếp cận của họ hay không.

"Rõ ràng, chiến dịch quân sự của Nga đã bị cản trở bởi cuộc kháng chiến anh dũng của nhân dân Ukraine. Đó là những gì chúng ta thấy", ông Macron nói.

Stephen Biddle - giáo sư về các vấn đề công và quốc tế tại Đại học Columbia, người đã nghiên cứu các cuộc chiến của Mỹ ở Iraq, Afghanistan và các nơi khác - cho biết rất khó để giải mã ý định của Moscow từ tuyên bố quân sự ngày 25/3.

"Thật hợp lý khi về cơ bản họ đang cố gắng điều chỉnh cuộc chiến mà họ nhận thức được nhằm hướng tới mục tiêu mà họ đã đạt được",  ông nói khi đề cập đến việc Nga tuyên bố tập trung ở khu vực Donbass. 

Ông nói, cũng có thể, người Nga đã quyết định bắt đầu cuộc chiến với cách tiếp cận sai lầm, với lực lượng chiến đấu trải quá mỏng trên quá nhiều vùng của đất nước. Trong trường hợp đó, bây giờ họ có thể cố gắng tập hợp lại với trọng tâm là Donbass và biến đó thành điểm khởi đầu mới cho một cuộc tấn công mà họ có thể mở rộng sau này.

"Thất vọng"

Loren Thompson, một nhà phân tích quốc phòng tại Viện Lexington, một tổ chức tư vấn của Washington, cho biết Tổng thống Putin có thể đang hiệu chỉnh lại.

Ông nói: "Moscow có thể đang tìm cách thoát khỏi vũng lầy Ukraine của mình. "Tập trung các mục tiêu quân sự vào việc kiểm soát Donbass có thể là một cách thu hẹp quy mô mà không thừa nhận thất bại."

Robert Gates, cựu giám đốc CIA, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, cho biết ông Putin "đã phải thất vọng tột độ" về thành tích của quân đội Nga ở Ukraine.

Ông Gates phát biểu  tại một diễn đàn do The OSS Society tài trợ ngày 24/3 rằng: "Chúng tôi đang ở Ukraine, chúng tôi đang nhìn thấy những người lính nghĩa vụ không biết lý do tại sao họ ở đó, không được đào tạo bài bản và chỉ gặp những vấn đề lớn về chỉ huy và kiểm soát, cùng những chiến thuật cực kỳ tệ hại".